मोटरसाइकलमा सवार घाइते - शिव पुरी, रौतहट कार्तिक ११, २०७२- संयुक्त मधेशी मोर्चाका कार्यकर्ताले मंगबार साँझ गरुडा नगरपालिका–१३ स्थित जयनगर चोकमा गौरबाट आउँदै गरेको मोटरसाईकमा पेट्रोल भरि भएको भन्दै आगजनी गरेका छन् ।
आगजनीबाट मोटरसाईकल चालक र पछाडि बसेका घाईते भएका छन् । गरुडा नगरपालिका–२ का रामप्रवेश साह तेलीको ना १ प ५१०५ नम्बरको मोटरसाईकलमा साँझ आगजनी गरेको हो । छिमेकी सुरेश साह कलवारलाई लिएर आउँदै गरेका साहको मोटरसाईकल ट्यांकी पेट्रोलले भरिएको भन्दै आगजनी गरिएको हो । दुवै जना मोटरसाईकलमा बसेको अवस्थामा आगजनी गरेकोले उनीहरु घाईते भएको ईलाका प्रहरी गरुडाले जनाएको छ । दुवैको खुट्टा आगोले जलेको छ । उनीहरुको हेल्थ ल्याण्ड अस्पताल एवं रिसर्च सेन्टरमा उपचार भइरहेको छ । दुवैको अवस्था सामान्य छ ।
kantipur.ekantipur.com
kantipur.ekantipur.com
बुधबार, ११ कार्तिक
काठमाडौ । नयाँ राष्ट्रपति चयनका लागि मतदान सुरु भएको छ । नयाँ बानेश्वरको संसद भवन भित्र ल्होत्से हलमा गोप्य मतदान सुरु भएको छ ।
हलमा सभासदहरु लाइनमा बसेर मतदान गरिरहेका छन् । दिउँसो २ बजेसम्म मतदान हुनेछ। मतदान सकिएपछि साढे २ बजेदेखि मतगणना हुनेछ भने बेलुकी पौने ५ बजे मतगणनाको परिणाम सार्वसाजिक हुने बताइएको छ।
राष्ट्रपतिको चुनाबको लागि २ जनाले उम्मेदवारी दिएका छन् । एमाले उपाध्यक्ष विद्या भण्डारीको उम्मेद्वार रहेकी छिन् उनलाई एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालको प्रस्ताव र कमल थापा, विजय गच्छदारसहितका सत्तारुढ दलका नेताहरुले समर्थन रहेको छ ।
भने नेपाली कांग्रेसको तर्फबाट कुलबहादुर गुरुङले उमेद्वार रहेका छन् । उनलाई प्रस्तावकमा प्रकाशमान सिंह र कृष्ण सिटौलाले समर्थन गरेका छन् ।
www.nepalsandesh.com
काठमाडौ । नयाँ राष्ट्रपति चयनका लागि मतदान सुरु भएको छ । नयाँ बानेश्वरको संसद भवन भित्र ल्होत्से हलमा गोप्य मतदान सुरु भएको छ ।
हलमा सभासदहरु लाइनमा बसेर मतदान गरिरहेका छन् । दिउँसो २ बजेसम्म मतदान हुनेछ। मतदान सकिएपछि साढे २ बजेदेखि मतगणना हुनेछ भने बेलुकी पौने ५ बजे मतगणनाको परिणाम सार्वसाजिक हुने बताइएको छ।
भने नेपाली कांग्रेसको तर्फबाट कुलबहादुर गुरुङले उमेद्वार रहेका छन् । उनलाई प्रस्तावकमा प्रकाशमान सिंह र कृष्ण सिटौलाले समर्थन गरेका छन् ।
www.nepalsandesh.com
बुधबार, ११ कार्तिक
विद्या भन्डारी केपी ओलीकी प्रेमिका हो। ओलीकै कारण विद्याको उम्मेदवारी भएको हो।
२. विद्या राष्ट्रपतिको लागि योग्य व्यक्ति होइन।
३. विद्याको पुँजी भनेको मदन भन्डारीको श्रीमती हुनु मात्र हो।
पहिलो टिप्पणिको सवालमा भन्नुपर्दा यो हाम्रो समाजमा एकल महिलालाई हेर्ने सामान्य दृष्टिकोणकै प्रतिविम्ब बाहेक केही पनि होइन भनेर भन्ने सकिन्छ।
महिला, त्यसमाथि विधवा, हरू समाजमा अपहेलनाको पात्र बन्ने गरेका दृष्टान्त सबैतिर पाइन्छ। पुरुषप्रधान चिन्तनले महिलालााई अवला मान्ने, र यस्ता महिलाहरू सार्वजनिक रूपमा देखा पर्नु नै पुरुषवादी हैकममाथिको हमला ठान्ने चिन्तनबाट हाम्रो समाज ग्रसित छ।
यस्तो मनोविज्ञान पुरुषहरूमा मात्र होइन, कैयौँ महिलामा पनि पाइन्छ।
जहाँसम्म विद्याको कुरा छ, केपी ओलीसँग जोडेर विद्याको हुर्मत लिन खोज्नु कदापि ठिक होइन। ओली पनि विवाहित व्यक्ति हुन्।
यदि ओली र विद्याको अमर्यादित सम्बन्ध रहेछ भने पनि आलोचित हुनुपर्ने चाहिँ विद्या मात्र हो त ? परस्परको स्नेहपूर्ण संबन्ध रहेछ नै भने पनि त्यसो हुनु राष्ट्रपति हुनको लागि अयोग्यता हो भनेर किन हामी आलोचना गर्छौँ जबकि त्यही संबन्धको अर्को पात्र केपी ओली देशको कार्यकारी प्रमुख भैसकेका छन् र यो संबन्धको कारण ओली आलोचित भएको पटक्कै सुनिएको छैन। त्यसकारण यो चर्चा र आलोचना निम्नकोटीको हो भन्ने मेरो धारणा छ।
विद्याको योग्यता राष्ट्रपतिको लागि पुग्दैन भन्ने कुरा वस्तुगत रूपमा सही हुन सक्ला। तर योग्यता चाहिँ के हो भनेर त्यसरी आलोचना गर्ने कसैले पनि भन्न सक्छन् जस्तो मलाई लाग्दैन।
संविधानले आवश्यक ठानेको योग्यता पुगेका हरेक नेपाली नागरिक राष्ट्रपतिको लागि उम्मेदवार हुन सक्छ। राजनैतिक पूँजी पनि त दुई दशक भन्दा बढीको छ, देशको एउटा ठूलो पार्टीले उपाध्यक्ष पत्याएको छ, विगतमा विभिन्न मन्त्रालयको जिम्मेवारी सम्हालेको पनि देखिएको छ।
तुलनाको कुरा गर्दा रामवरण यादवमा चाहिँ के त्यस्तो योग्यता थियो तरु र, चर्चामा आएका विभिन्न नाममा के के योग्यता देखिएको छ तरु एउटा आलङ्कारिक पदको लागि वास्तवमा मौन वस्न सक्नु नै ठूलो योग्यता हो।
योग्यताकै कारण विद्यालाई गलत उम्मेदवार मान्नेहरू नै पनि योग्य छन् त राष्ट्रपतिको लागिरु अमूक योग्यता भनेर अमूर्त र अस्पष्ट चिन्तनको भकारी बोक्नुको कुनै सार छ जस्तो लाग्दैन मलाई।
विद्याको राजनैतिक पूँजी भनेको मदन भण्डारीको श्रीमती हुनु हो भन्ने कुरा निश्चित हदसम्म सत्य हो।
किनभने विद्याको सक्रिय राजनीतिको जगमा मदन भन्डारीको हत्या जोडिएको थियो।
दक्षिण एसियाको सामान्य चरित्र नेपालको राजनीतिमा पनि देखिएको हो। त्यसअघि विद्या पाण्डे को नामबाट परिचित व्यक्ति रातारात विद्या भण्डारी बनेर रुपान्तरित हुनु भनेको मदनको नाम भजाउनकै लागि हो र मदनको राजनीतिक पूँजिको उत्तराधिकारीको रूपमा सहानुभूति आर्जन गर्नकै लागि हो।
तर त्यसो भनेर विद्याका विगत राजनीतिक शून्यताले भरिएका थिए भन्ने पनि होइन। विवाहअघिको केही समयको सक्रियताकै कारण मदनसँग विवाह भएको कुरा सार्वजनिक भएकै छ।
विवाहपछि गृहस्थी सम्हाल्न पर्ने आम नेपाली महिलाको स्थिति विद्याको हकमा पनि उत्तिकै लागू भयो। विद्याको कारण नै मदनलाई त्यो सफलता सहज भएको भनेर चर्चा गर्दा अत्युक्ति हुँदैन।
विद्याको माइती परिवारले नरुचाएको विवाह भएको र भूमिगत कालको राजनीति भएकोले बालबच्चा सहितकी सामान्य महिलालाई राजनीति धेरै कारण सहज थिएन। जब सक्रिय राजनीतिमा आउने समय मिलेको थियो, त्यही बेला मदनको मृत्यु भयो रहस्यमय ढङ्गबाट।
त्यसले उर्जा र मलजल चाहिँ मिलेकै हो। यति हुँदाहुँदै पनि त्यसपछिको कालखण्डमा विद्याको राजनीतिक जीवन सक्रिय नै रहेको छ, अनुभव पनि राम्रै आर्जन गरेको ठान्नु मनासिव हुन्छ।
यत्तिको राजनीतिक उचाइको महिला अहिले कुनै पनि पार्टीमा नरहेको अवस्थामा विद्याले राष्ट्रपति बनेर सक्रिय राजनीतिलाई तिलाञ्जलि दिनुभन्दा पार्टी अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री बन्नेतिर लाग्दा उचित हुन सक्थ्यो भन्ने तर्क पनि आउन सक्छ। र, यो तर्क आफैमा बेमनासिब पनि होइन।
विभिन्न तर्क, वितर्कको बाबजूद विद्या राष्ट्रपतिमा चुनिनु नेपाली राजनीतिको महत्वपूर्ण खुड्किलो सावित हुनेछ। कुनै जनजाति वा मधेसी मूलको कारणले भन्दा महिलाको रुपमा राष्ट्राध्यक्ष हुनुको महत्व छुट्टै छ। किनभने कुनै पनि एउटी महिलाले ती ती र हरेक समुदायका आधा जनसंख्यालाई पनि प्रतिनिधित्व गरेको हुन्छ।
त्यसमाथि विद्या कुनै आरक्षित कोटाको राजनीति गरेर आएकी व्यक्ति पनि होइन। यस अर्थमा प्रतिस्पर्धाबाट खरो उत्रिएकी एउटी महिलाको सफलता र त्यसपछिको सफल कार्यकालको कामना गर्ने उपयुक्त समय हो अहिले।
www.nepalsandesh.com
विद्या भन्डारी केपी ओलीकी प्रेमिका हो। ओलीकै कारण विद्याको उम्मेदवारी भएको हो।
२. विद्या राष्ट्रपतिको लागि योग्य व्यक्ति होइन।
३. विद्याको पुँजी भनेको मदन भन्डारीको श्रीमती हुनु मात्र हो।
पहिलो टिप्पणिको सवालमा भन्नुपर्दा यो हाम्रो समाजमा एकल महिलालाई हेर्ने सामान्य दृष्टिकोणकै प्रतिविम्ब बाहेक केही पनि होइन भनेर भन्ने सकिन्छ।
महिला, त्यसमाथि विधवा, हरू समाजमा अपहेलनाको पात्र बन्ने गरेका दृष्टान्त सबैतिर पाइन्छ। पुरुषप्रधान चिन्तनले महिलालााई अवला मान्ने, र यस्ता महिलाहरू सार्वजनिक रूपमा देखा पर्नु नै पुरुषवादी हैकममाथिको हमला ठान्ने चिन्तनबाट हाम्रो समाज ग्रसित छ।
जहाँसम्म विद्याको कुरा छ, केपी ओलीसँग जोडेर विद्याको हुर्मत लिन खोज्नु कदापि ठिक होइन। ओली पनि विवाहित व्यक्ति हुन्।
यदि ओली र विद्याको अमर्यादित सम्बन्ध रहेछ भने पनि आलोचित हुनुपर्ने चाहिँ विद्या मात्र हो त ? परस्परको स्नेहपूर्ण संबन्ध रहेछ नै भने पनि त्यसो हुनु राष्ट्रपति हुनको लागि अयोग्यता हो भनेर किन हामी आलोचना गर्छौँ जबकि त्यही संबन्धको अर्को पात्र केपी ओली देशको कार्यकारी प्रमुख भैसकेका छन् र यो संबन्धको कारण ओली आलोचित भएको पटक्कै सुनिएको छैन। त्यसकारण यो चर्चा र आलोचना निम्नकोटीको हो भन्ने मेरो धारणा छ।
विद्याको योग्यता राष्ट्रपतिको लागि पुग्दैन भन्ने कुरा वस्तुगत रूपमा सही हुन सक्ला। तर योग्यता चाहिँ के हो भनेर त्यसरी आलोचना गर्ने कसैले पनि भन्न सक्छन् जस्तो मलाई लाग्दैन।
संविधानले आवश्यक ठानेको योग्यता पुगेका हरेक नेपाली नागरिक राष्ट्रपतिको लागि उम्मेदवार हुन सक्छ। राजनैतिक पूँजी पनि त दुई दशक भन्दा बढीको छ, देशको एउटा ठूलो पार्टीले उपाध्यक्ष पत्याएको छ, विगतमा विभिन्न मन्त्रालयको जिम्मेवारी सम्हालेको पनि देखिएको छ।
तुलनाको कुरा गर्दा रामवरण यादवमा चाहिँ के त्यस्तो योग्यता थियो तरु र, चर्चामा आएका विभिन्न नाममा के के योग्यता देखिएको छ तरु एउटा आलङ्कारिक पदको लागि वास्तवमा मौन वस्न सक्नु नै ठूलो योग्यता हो।
योग्यताकै कारण विद्यालाई गलत उम्मेदवार मान्नेहरू नै पनि योग्य छन् त राष्ट्रपतिको लागिरु अमूक योग्यता भनेर अमूर्त र अस्पष्ट चिन्तनको भकारी बोक्नुको कुनै सार छ जस्तो लाग्दैन मलाई।
विद्याको राजनैतिक पूँजी भनेको मदन भण्डारीको श्रीमती हुनु हो भन्ने कुरा निश्चित हदसम्म सत्य हो।
किनभने विद्याको सक्रिय राजनीतिको जगमा मदन भन्डारीको हत्या जोडिएको थियो।
दक्षिण एसियाको सामान्य चरित्र नेपालको राजनीतिमा पनि देखिएको हो। त्यसअघि विद्या पाण्डे को नामबाट परिचित व्यक्ति रातारात विद्या भण्डारी बनेर रुपान्तरित हुनु भनेको मदनको नाम भजाउनकै लागि हो र मदनको राजनीतिक पूँजिको उत्तराधिकारीको रूपमा सहानुभूति आर्जन गर्नकै लागि हो।
तर त्यसो भनेर विद्याका विगत राजनीतिक शून्यताले भरिएका थिए भन्ने पनि होइन। विवाहअघिको केही समयको सक्रियताकै कारण मदनसँग विवाह भएको कुरा सार्वजनिक भएकै छ।
विवाहपछि गृहस्थी सम्हाल्न पर्ने आम नेपाली महिलाको स्थिति विद्याको हकमा पनि उत्तिकै लागू भयो। विद्याको कारण नै मदनलाई त्यो सफलता सहज भएको भनेर चर्चा गर्दा अत्युक्ति हुँदैन।
विद्याको माइती परिवारले नरुचाएको विवाह भएको र भूमिगत कालको राजनीति भएकोले बालबच्चा सहितकी सामान्य महिलालाई राजनीति धेरै कारण सहज थिएन। जब सक्रिय राजनीतिमा आउने समय मिलेको थियो, त्यही बेला मदनको मृत्यु भयो रहस्यमय ढङ्गबाट।
त्यसले उर्जा र मलजल चाहिँ मिलेकै हो। यति हुँदाहुँदै पनि त्यसपछिको कालखण्डमा विद्याको राजनीतिक जीवन सक्रिय नै रहेको छ, अनुभव पनि राम्रै आर्जन गरेको ठान्नु मनासिव हुन्छ।
यत्तिको राजनीतिक उचाइको महिला अहिले कुनै पनि पार्टीमा नरहेको अवस्थामा विद्याले राष्ट्रपति बनेर सक्रिय राजनीतिलाई तिलाञ्जलि दिनुभन्दा पार्टी अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री बन्नेतिर लाग्दा उचित हुन सक्थ्यो भन्ने तर्क पनि आउन सक्छ। र, यो तर्क आफैमा बेमनासिब पनि होइन।
विभिन्न तर्क, वितर्कको बाबजूद विद्या राष्ट्रपतिमा चुनिनु नेपाली राजनीतिको महत्वपूर्ण खुड्किलो सावित हुनेछ। कुनै जनजाति वा मधेसी मूलको कारणले भन्दा महिलाको रुपमा राष्ट्राध्यक्ष हुनुको महत्व छुट्टै छ। किनभने कुनै पनि एउटी महिलाले ती ती र हरेक समुदायका आधा जनसंख्यालाई पनि प्रतिनिधित्व गरेको हुन्छ।
त्यसमाथि विद्या कुनै आरक्षित कोटाको राजनीति गरेर आएकी व्यक्ति पनि होइन। यस अर्थमा प्रतिस्पर्धाबाट खरो उत्रिएकी एउटी महिलाको सफलता र त्यसपछिको सफल कार्यकालको कामना गर्ने उपयुक्त समय हो अहिले।
www.nepalsandesh.com
बुधबार, ११ कार्तिक
रुपन्देही । अघोषित नाकाबन्दी जारी राखेको भारतले केही मात्रामा नेपाली ट्यांकरमा पेट्रोलियम पदार्थ भरेको छ ।
यस क्रममा रुपन्देहीको बेलहिया नाका भएर इन्धन बोकेका ३० वटा गाडी नेपाल भित्रिएका छन् ।
इलाका प्रहरी कार्यालय बेलहियाका अनुसार मंगलबार राति १० बजेसम्म डिजेल बोकेका २६ र पेट्रोल बोकेका चार वटा ट्यांकर नेपाल भित्रिका छन् । एलपी ग्यासका बुलेट भने नभित्रिएको प्रहरीले जनाएको छ । यस्तै अरु सामान बोकेका दुई सय ६५ वटा गाडी नेपाल भित्रिएका छन् ।
www.nepalsandesh.com
रुपन्देही । अघोषित नाकाबन्दी जारी राखेको भारतले केही मात्रामा नेपाली ट्यांकरमा पेट्रोलियम पदार्थ भरेको छ ।
यस क्रममा रुपन्देहीको बेलहिया नाका भएर इन्धन बोकेका ३० वटा गाडी नेपाल भित्रिएका छन् ।
इलाका प्रहरी कार्यालय बेलहियाका अनुसार मंगलबार राति १० बजेसम्म डिजेल बोकेका २६ र पेट्रोल बोकेका चार वटा ट्यांकर नेपाल भित्रिका छन् । एलपी ग्यासका बुलेट भने नभित्रिएको प्रहरीले जनाएको छ । यस्तै अरु सामान बोकेका दुई सय ६५ वटा गाडी नेपाल भित्रिएका छन् ।
www.nepalsandesh.com
'चार खुट्टा भएको हात्ती त चुक्छ, मान्छे नचुक्ने हैन तर कमसेकम अगुल्टाले लागेको कुकुर बिजुली चम्किँदा त तर्सनु पर्यो नि !' -नेपाली उखान
उखानबाट आलेख सुरु गर्नुको उद्देश्य अरू होइन, भन्न खोजेको कुरा हिजोआजका केटाकेटीको शब्द सापट लिएर सहजरूपमा किड्नीमा पसोस् भनेर मात्रै हो । यसको अरू कुनै कारण छैन।
देश यतिखेर इतिहासमै अप्ठेरोमा परेको छ। तर हरेकपटक नेपाली बानी खोलो तर्यो, लौरो बिस्र्यो हुने गरेको छ। अहिलेको संकटको समयमा पनि त्यही कुरा नदोहोरियोस् भन्ने चाहना व्यक्त गरिएको मात्र हो। यस्तो किन र कहिले-कहिले भयो, इतिहास जगजाहेर छ।
पौराणिक मात्र होइन, निकट विगतको इतिहासलाई पनि हामीले हल्का व्यवहार गरेर जटिल बनाएका उदाहरण बग्रेल्ती छन्। बेलायती उपनिवेशवादबाट मुक्त भएपछि नै भारतले नेपालमाथि तीनवटा घोषित नाकाबन्दी लगाइसकेको छ तर हामीमा चेत पलाएन।
भित्रभित्रै कानेफुसी गरेपछि मिलिहाल्छ नि भन्ने बालापन नेपाली शासकमा गहिरोसँग घरजमाएर बसेको छ। यही कुरो नेपालीको प्रमुख चाडपर्व दसैँ, तिहार र छठको मुखमा भारतले गरिरहेको नाकाबन्दीमा पनि टड्कारै देखियो। 'कूटनीतिक गेम फिक्सिङ' चलिरहेको छ।
कूटनीतिक गेम फिक्सिङदेखि सावधान!
नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टिमका खेलाडीहरू अन्तर्राष्ट्रिय खेलहरूमा पैसा कमाउन जित्ने खेल हार्ने गरेको रहस्य भर्खरै खुलेको छ। नेपालका क्याप्टेनदेखि नामुद खेलाडीहरूसम्मलाई पुलिसले पक्राउ गरी कारबाही सुरु गरेको छ।
फुटबल गेम फिक्सिङको यो नाटक पटाक्षेप नहुँदै नेपालको 'कूटनीतिक गेम फिक्सिङ' का सिरियलहरू सार्वजनिक हुन थालेका छन्। यही शृंखलामा नयाँ कूटनीतिक गेम फिक्सिङका हल्लाहरू पनि सुरु भएका छन्। के नेपाललाई अहिले फेरि नयाँ कूटनीतिक गेम फिक्सिङमा धकेलिँइदै छ?
इतिहासदेखि नै धमिलो पानीमा माछा मार्न खप्पिस मानिएका भारतीयहरू नेपालीहरूलाई अनेक खाले लोभहरूमा पारेर गेम फिक्सिङमा लतार्न खोजिरहेको कुरा कूटनीतिक वृत्तमा 'ओपन सेक्रेट' बनिरहेको छ।
अंग्रेजसँगको लडाइँमा सुगौली सन्धि गर्न बाध्य बनेको नेपालमा जंगबहादुर राणाले बेलायती उपनिवेशवादीहरूसँग मिलेर जहानिया राणाशासन थालनी गरे। चन्द्रशमशेरले त्यही आधारमा बेलायतसँगको सम्बन्ध अझ सुदृढ पारे।
बेलायतको उपनिवेश सन् १९४७ मा अन्त्य भएपछि स्वाधीन भारतका शासकले अंग्रेजी उपनिवेशवादको छत्रछायाँबाट टुहुरा बनेका र नेपाली जनक्रान्तिबाट दपेटिइरहेका राणाहरूसँग आफूले चाहेअनुरूपको सम्झौता दिल्लीमा गरे। काठमाडौँस्थित बेलायती दूतावासलाई नै बेलायती र भारतीयले अंशबन्डा गरेर बाँडे।
अहिले पनि भारतसँग भएको सन् १९५० को सन्धि नेपालको लागि 'निल्नु न ओकल्नु' बनिरहेको छ। यस प्रकार बेलायती उपनिवेशवादीहरूले नेपाली शासक-प्रशासकहरूसँग गरेको सुगौली सन्धि बेलायती गेम फिक्सिङ थियो भने सन् पचासको सन्धि भारतले गरेको अर्को गेम फिक्सिङको रूपमा रहेको छ। अन्य गेम फिक्सिङहरू अनगिन्ती भए।
तत्तत् बेलाका शासक-प्रशासकहरूको तरंगमा देश बगिरहेको र तिनैको स्वार्थ पूरा गरिरहेको भान हुन्छ तर राष्ट्रमा राष्ट्रिय स्वाधीनता, स्वतन्त्रता, अखण्डता र सार्वभौमसत्ता निहित हुन्छ। शासक÷प्रशासकहरूको समूह, वंश र तिनका वरिपरि आश्रितका कूटनीतिक गेम फिक्सिङ भइरहेको हुन्छ।
त्यो फिक्सिङ जंगबहादुर राणादेखि हरेक शासकले दोहोर्याइरहेका छन्। शासक÷प्रशासकको रूपमा पहिले बेलायत र पछि भारतमा प्रवेश पाउने माध्यमको रूपमा कूटनीतिलाई निजी लाभको साधन बनाएका प्रशस्त उदाहरण छन्।
कूटनीति परिचालनमा व्यक्ति, संस्थाहरू बलिया, मजबुत र व्यावसायिक नहुँदा राष्ट्र कमजोर बन्न पुग्छ। यस्तै बेलामा लाज लाग्ने गरी कूटनीतिक गेम फिक्सिङहरू हुने गर्छन् । गेम फिक्सिङका घातक परिणामहरू राष्ट्रका भावी पुस्ताले बेहोर्नुपर्ने हुन्छ।
भनौँ न, पञ्चायतकालमा दुईपटक र गणतन्त्रकालमा अहिलेको गरेर भारतले नेपालमा तीनपल्ट नाकाबन्दी गरिसकेको छ। पहिलो र दोस्रो नाकाबन्दीका शिक्षाहरू ग्रहण नगरेर र गेम फिक्सिङमै अघिल्ला दुई नाकाबन्दी अन्त्य गरिएकाले तेस्रो नाकाबन्दी गलपासोको रूपमा आइपुगेको छ।
पहिलेका भारतीय नाकाबन्दीबाट मुक्त हुन नेपालीले आत्मनिर्भर हुने बाटो अपनाएको भए अहिलेको जस्तो बेहाल भोग्नुपर्ने थिएन। अहिलेको विश्वमा पूरै आत्मनिर्भर हुन नसके पनि नेपाल र भारत अन्तरनिर्भर राष्ट्र रहेका भए भारतले यो हदसम्म किमार्थ नाकाबन्दी गर्न सक्ने थिएन। तर हामी भयौँ पूरै परनिर्भर !
नेपालबाट भारत निर्यात हुने र भारतबाट नेपाल आयात हुने सामानहरूको नामावली र मूल्य हेर्यौँ भने वस्तुस्थिति स्पष्ट हुनेछ। भारतसँग परनिर्भरता घटाएर नेपाललाई आत्मनिर्भर बनाउन हाम्रा शासक÷प्रशासक चुके।
खासमा चुकेको भन्दा पनि उनीहरू गेम फिक्सिङको सिकार भए । फुटबल खेलाडीहरूले गेम फिक्सिङबाट आएको पैसाले बिहेभोज गरेर उडाएजस्तै हाम्रा शासक÷प्रशासक रहेकाहरू खुद्रा मसिना प्रोजेक्ट, छोराछोरीलाई छात्रवृत्ति, स्वास्थ्योपचार, धार्मिक यात्रा, आत्मकेन्द्रित राजनीतिक-प्रशासनिक महत्वाकांक्षाले आत्मनिर्भरतातिर अगाडि बढ्दै बढेनन्।
तीन आवश्यकता अहिले जरुरी छ:पहिलो, खाद्यान्न र दैनिक उपभोग्य वस्तुहरूसम्म मुलुकमा महिना दिनलाई सञ्चित नरहेको उदांग भयो। अरू त अरू कोदोको तोङबाका लागि अहिले नाकाबन्दी लागेको बेलामा समेत अनुनय विनय गरेर पूर्वको काकरभिट्टा नाकाबाट दुई ट्रक कोदो हुलियो।
वर्षेबाली भित्राउँदैछन् साधारण किसान तर राष्ट्र चलाउनेहरू यो अन्न भण्डारन होइन, सरासर भारततिर निकासी गर्न दिन्छन् । सिजन सकिएपछि महँगोमा कमिसनको चक्करमा परेर फेरि त्यही अन्न भित्र्याउँदा कुनै हीनताबोध गर्दैनन् शासक÷प्रशासकज्यूहरू!
दोस्रो, आवश्यकीय औषधिको कालो बजार सुरु भइसकेको छ। तर खै अत्यावश्यकीय औषधिहरूको जगेर्ना र उत्पादन गर्न प्यारामेडिकल र स्वास्थ्य मन्त्रालय लागेको? तेस्रो हो-अत्यावश्यकीय इन्धन, पेट्रोल तथा अन्य वस्तुहरू।
नाकाबन्दीले वर्षौंदेखि पीडित देश विश्वमा नभएका होइनन् तर तिनले कसरी जनताको जीवन धानेका होलान् ? अरूको त कुरै छोडौँ, भर्खरै सगरमाथा आधार शिविर जाँदा देखियो। भुइँचालोले थङथिलो बनाएको त्यो क्षेत्रमा अभावको 'अ' पनि देखिँदैन। कारण उनीहरूको वर्षा सुरु हुनुअघि र हिउँद सकिएपछि आफूलाई चाहिने सामग्री जोहो गर्ने परम्परागत चलन।
जापानी उपनिवेशवादीहरूको ज्यादतीविरुद्ध कसरी बाँच्न सिके चिनियाँहरूले ? हामीले पढ्नुपर्ने कुरा त त्यहाँको इतिहासमा पो रहेछ। छिमेकी भारतमै महात्मा गान्धीले बेलायती उद्योगका नुन र कपडासँग जुधेर कसरी भारतीयलाई आत्मनिर्भर रहन सिकाएका थिए? यतातिर 'स्वाभिमान' को गफ दिने राष्ट्रवादीहरूले एक नजर दिने हो कि?
पदयात्रीहरूलाई ग्याँसमै पकाएर खुवाइँदो रहेछ तर ग्याँसको अभाव कहीं देखिएन। न त अन्य सामग्रीको नै। जापानी उपनिवेशवादीहरूको ज्यादतीविरुद्ध कसरी बाँच्न सिके चिनियाँहरूले ? हामीले पढ्नुपर्ने कुरा त त्यहाँको इतिहासमा पो रहेछ।
छिमेकी भारतमै महात्मा गान्धीले बेलायती उद्योगका नुन र कपडासँग जुधेर कसरी भारतीयलाई आत्मनिर्भर रहन सिकाएका थिए? यतातिर 'स्वाभिमान'को गफ दिने राष्ट्रवादीहरूले एक नजर दिने हो कि? अनि थाहा हुनेछ, मुलुकको स्वतन्त्रता, स्वाभिमान र सार्वभौमसत्ता !
एक पुराना कूटनीतिज्ञले भने, कूटनीति भनेको माछाको आँखाजस्तै हो, जो कहिल्यै बन्द हुँदैन। माछा सुत्दा पनि आँखा खोलेरै सुत्छ। माछाका आँखामा ढक्कन नै हुँदैन। हो, कूटनीति पनि यस्तै हुनुपर्छ। अनि मात्र राष्ट्रलाई कहाँबाट खतरा वा षड्यन्त्र हुँदैछ थाहा हुन्छ। यस्तो जति थाहा भयो, राष्ट्र त्यति नै सबल र राम्रो हुन्छ।
कूटनीति सफल भएको राष्ट्रमा अमनचैन पनि हुन्छ किनभने कूटनीति सशक्त भएपछि स्वाधीनता कायम हुने मात्र होइन, आत्मनिर्भर र अन्तरनिर्भर बन्छ राज्य। परनिर्भर बन्ने सम्भावनालाई कूटनीतिज्ञहरूले शासक÷प्रशासकसँग मिलेर न्यून पारिहाल्छन्।
देश आत्मनिर्भर छ भने कूटनीति सुषुप्त हुन्छ र डेकोरोमले चल्छ भन्ने पढियाथ्यो। त्यसैले हाम्रा अधिकांश कूटनीतिज्ञका कुराकानी वा उनका विचार सुन्दा लाग्थ्यो, आरामले जागिर खाने र मोजमस्ती गर्ने मन्त्रालय भनेको परराष्ट्र नै हो।
पालैपालो विदेशस्थित दूतावासमा बस्यो। डुल्यो। ड्युटी फ्रीका स्कच पचायो। विदेशीका पार्टीमा भोज खायो। तर राँडाका सन्तानले मुलुकलाई त भड्खालोमा जाकेको कुरा अहिले भारतले नाकाबन्दी लगाएपछि पो थाहा पाइयो। गेम फिक्सिङका मतियार बन्दाबन्दै तिनले मुलुकलाई त कहाँ लगेर जाकेछन् पापी नमक हरामहरूले !
राष्ट्र अन्तरनिर्भर भयो भने त्यहाँको कूटनीति सशक्त हुन्छ। यही पढिएको थियो 'डिप्लोमेसी' मा ! किनभने सन्तुलन कायम गर्न हात बाँधेर सकिँदैन। त्यसका लागि चलायमान हुनैपर्छ । जो चलायमान हुन्छ त्यो सशक्त हुने भइहाल्यो।
तर, परनिर्भर राष्ट्रको कूटनीति अति सशक्त हुनुपर्छ भनिन्छ । हाम्रो देश परनिर्भर छ भन्ने कुरा दोहोर्याइरहनै पर्दैन तर यहाँको कूटनीति किन अति सशक्त अर्थात् प्रोएक्टिभ भएन त? विदेश पढेका, बसेका र अंग्रेजी भाषालगायत अरू अन्तर्राष्ट्रिय भाषा जानेका तथाकथित बुद्धुजीवीहरूको क्षमता आखिरमा केही काम लागेन। मुलुकले चाडपर्वमा समेत नाकाबन्दी बेहोर्नुपर्यो !
परराष्ट्र मन्त्रालयमा भारत र चीन हेर्ने डेस्क र फरेन सर्भिसका ठूला पदधारीहरू छन्। तिनी के हेरेर बस्छन् आखिर? शेरबहादुर देउवा र प्रचण्डको भारत भ्रमणका बेला नरेन्द्र मोदीसँग वार्तामा बसेको फोटो पत्रपत्रिकामा देखियो। त्यहाँ के देखियो भने एकापट्टि मोदी छन्।
उनको साथमा उनका विदेश सचिव छन्। भारतीय परराष्ट्रका पदाधिकारीहरू छन् । तर मोदीको पल्लोपट्टि उनीसँग वार्ता गर्न बसेका छन्, शेरबहादुर देउवा र उनकी पत्नी आरजु देउवा।
अर्कोपल्ट भारतीय पक्षमा मोदीलगायत तिनै व्यक्ति छन् र त्यसको पल्लोपट्टि बसेका छन् प्रचण्ड र उनकी पत्नी सीता दाहाल ! अनि खागको रहन्छ नेपाली स्वाभिमान ! यसलाई गेम फिक्सिङ नभनेर के भन्ने ?
यी त भए, भारतीय नाकाबन्दीअगाडि भएका कामकुरा । अब रह्यो, नेपालको संविधान जारी भएपछि भारतले गरेको नाकाबन्दी। जुन नाकाबन्दी सुशील कोइरालाको नेतृत्वविरुद्ध थियो।
कांग्रेसलगायत एमाले, एमाओवादी र फोरम लोकतान्त्रिकले गरेको सोह्रबुँदे सहमतिले संविधानसम्मको यात्रा सुनिश्चित गरेकै हो । तर संविधान घोषणा भइसकेपछि गर्नुपर्ने आफ्नो जिम्मेवारी पूरा नगरी प्रधानमन्त्री कोइरालाले फेरि पनि प्रधानमन्त्री बन्न जुन कार्य गरे त्यो गेम फिक्सिङ नै थियो।
संविधान नमान्ने मधेसी नेताहरू त्यही संविधानअनुसार बनेको संसद्मा गएर कूटनीतिक गेम फिक्सिङमा नग्न बनेरै उपस्थित रहे। तर पनि उनीहरू चुनावमा हारे। किनबेचको केही लागेन । खड्गप्रसाद ओली संसद्बाट निर्वाचित प्रधानमन्त्री बने।
कतिपय व्यक्तिहरू भारतीय नाकाबन्दीलाई राजा वीरेन्द्र र पञ्चायतकालको नाकाबन्दीसँग तुलना गर्छन् तर अहिलेको नाकाबन्दी भारतसँग तुजुक खोजेकाले गरिएको नाकाबन्दी होइन। यो त संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको संविधानअनुकूल शासन व्यवस्था सञ्चालन गरेर समृद्ध नेपाल बनाउने हो। तर भारतले जेजे भन्यो त्यो गेम फिक्सिङ होस् वा अरू नाउँमा।
सधैँ भारतप्रति नै परनिर्भर रहिरह्यौँ। हाम्रो नेतृत्व कांग्रेस होस् वा कम्युनिस्ट, चीनलाई घरपछाडिको बाँसको झाङ ठानिरहे । भारतलाई जहिल्यै उखुको झाङ भएको फूलबारी ठान्ने र भन्ने गरिरह्यौँ। तर नाकाबन्दीको पीडाले आहत नेपालीलाई ज्ञामरे उखु ठानिएको भारत कठबाँस बनेर निस्केको छ । जति बोक्रा छोडाएर रस चुस्न खोजे पनि दाँत झर्यो तर रस आएन।
बरु कठबाँस मानिएको चीन भने रसदार उखु बनेर निस्केला जस्तो छ। तर हेड कूटनीतिज्ञ ओलीको पाइन उनले मत्स्य कूटनीतिज्ञ गर्न सक्छन् कि सक्दैनन् हेर्न केही पर्खनुपर्नेछ। चीनको समर्थन गर्नु भारतको विरोध होइन। उनले चीनको कठबाँसमा उखुको रस छिराएर भारतमा बेच्ने कला विकास गरे भने त्यो नै गेम फिक्सिङविरुद्धको जबाफ हुनेछ।
उखानबाट आलेख सुरु गर्नुको उद्देश्य अरू होइन, भन्न खोजेको कुरा हिजोआजका केटाकेटीको शब्द सापट लिएर सहजरूपमा किड्नीमा पसोस् भनेर मात्रै हो । यसको अरू कुनै कारण छैन।
देश यतिखेर इतिहासमै अप्ठेरोमा परेको छ। तर हरेकपटक नेपाली बानी खोलो तर्यो, लौरो बिस्र्यो हुने गरेको छ। अहिलेको संकटको समयमा पनि त्यही कुरा नदोहोरियोस् भन्ने चाहना व्यक्त गरिएको मात्र हो। यस्तो किन र कहिले-कहिले भयो, इतिहास जगजाहेर छ।
पौराणिक मात्र होइन, निकट विगतको इतिहासलाई पनि हामीले हल्का व्यवहार गरेर जटिल बनाएका उदाहरण बग्रेल्ती छन्। बेलायती उपनिवेशवादबाट मुक्त भएपछि नै भारतले नेपालमाथि तीनवटा घोषित नाकाबन्दी लगाइसकेको छ तर हामीमा चेत पलाएन।
भित्रभित्रै कानेफुसी गरेपछि मिलिहाल्छ नि भन्ने बालापन नेपाली शासकमा गहिरोसँग घरजमाएर बसेको छ। यही कुरो नेपालीको प्रमुख चाडपर्व दसैँ, तिहार र छठको मुखमा भारतले गरिरहेको नाकाबन्दीमा पनि टड्कारै देखियो। 'कूटनीतिक गेम फिक्सिङ' चलिरहेको छ।
कूटनीतिक गेम फिक्सिङदेखि सावधान!
नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टिमका खेलाडीहरू अन्तर्राष्ट्रिय खेलहरूमा पैसा कमाउन जित्ने खेल हार्ने गरेको रहस्य भर्खरै खुलेको छ। नेपालका क्याप्टेनदेखि नामुद खेलाडीहरूसम्मलाई पुलिसले पक्राउ गरी कारबाही सुरु गरेको छ।
फुटबल गेम फिक्सिङको यो नाटक पटाक्षेप नहुँदै नेपालको 'कूटनीतिक गेम फिक्सिङ' का सिरियलहरू सार्वजनिक हुन थालेका छन्। यही शृंखलामा नयाँ कूटनीतिक गेम फिक्सिङका हल्लाहरू पनि सुरु भएका छन्। के नेपाललाई अहिले फेरि नयाँ कूटनीतिक गेम फिक्सिङमा धकेलिँइदै छ?
इतिहासदेखि नै धमिलो पानीमा माछा मार्न खप्पिस मानिएका भारतीयहरू नेपालीहरूलाई अनेक खाले लोभहरूमा पारेर गेम फिक्सिङमा लतार्न खोजिरहेको कुरा कूटनीतिक वृत्तमा 'ओपन सेक्रेट' बनिरहेको छ।
अंग्रेजसँगको लडाइँमा सुगौली सन्धि गर्न बाध्य बनेको नेपालमा जंगबहादुर राणाले बेलायती उपनिवेशवादीहरूसँग मिलेर जहानिया राणाशासन थालनी गरे। चन्द्रशमशेरले त्यही आधारमा बेलायतसँगको सम्बन्ध अझ सुदृढ पारे।
बेलायतको उपनिवेश सन् १९४७ मा अन्त्य भएपछि स्वाधीन भारतका शासकले अंग्रेजी उपनिवेशवादको छत्रछायाँबाट टुहुरा बनेका र नेपाली जनक्रान्तिबाट दपेटिइरहेका राणाहरूसँग आफूले चाहेअनुरूपको सम्झौता दिल्लीमा गरे। काठमाडौँस्थित बेलायती दूतावासलाई नै बेलायती र भारतीयले अंशबन्डा गरेर बाँडे।
अहिले पनि भारतसँग भएको सन् १९५० को सन्धि नेपालको लागि 'निल्नु न ओकल्नु' बनिरहेको छ। यस प्रकार बेलायती उपनिवेशवादीहरूले नेपाली शासक-प्रशासकहरूसँग गरेको सुगौली सन्धि बेलायती गेम फिक्सिङ थियो भने सन् पचासको सन्धि भारतले गरेको अर्को गेम फिक्सिङको रूपमा रहेको छ। अन्य गेम फिक्सिङहरू अनगिन्ती भए।
त्यो फिक्सिङ जंगबहादुर राणादेखि हरेक शासकले दोहोर्याइरहेका छन्। शासक÷प्रशासकको रूपमा पहिले बेलायत र पछि भारतमा प्रवेश पाउने माध्यमको रूपमा कूटनीतिलाई निजी लाभको साधन बनाएका प्रशस्त उदाहरण छन्।
कूटनीति परिचालनमा व्यक्ति, संस्थाहरू बलिया, मजबुत र व्यावसायिक नहुँदा राष्ट्र कमजोर बन्न पुग्छ। यस्तै बेलामा लाज लाग्ने गरी कूटनीतिक गेम फिक्सिङहरू हुने गर्छन् । गेम फिक्सिङका घातक परिणामहरू राष्ट्रका भावी पुस्ताले बेहोर्नुपर्ने हुन्छ।
भनौँ न, पञ्चायतकालमा दुईपटक र गणतन्त्रकालमा अहिलेको गरेर भारतले नेपालमा तीनपल्ट नाकाबन्दी गरिसकेको छ। पहिलो र दोस्रो नाकाबन्दीका शिक्षाहरू ग्रहण नगरेर र गेम फिक्सिङमै अघिल्ला दुई नाकाबन्दी अन्त्य गरिएकाले तेस्रो नाकाबन्दी गलपासोको रूपमा आइपुगेको छ।
पहिलेका भारतीय नाकाबन्दीबाट मुक्त हुन नेपालीले आत्मनिर्भर हुने बाटो अपनाएको भए अहिलेको जस्तो बेहाल भोग्नुपर्ने थिएन। अहिलेको विश्वमा पूरै आत्मनिर्भर हुन नसके पनि नेपाल र भारत अन्तरनिर्भर राष्ट्र रहेका भए भारतले यो हदसम्म किमार्थ नाकाबन्दी गर्न सक्ने थिएन। तर हामी भयौँ पूरै परनिर्भर !
नेपालबाट भारत निर्यात हुने र भारतबाट नेपाल आयात हुने सामानहरूको नामावली र मूल्य हेर्यौँ भने वस्तुस्थिति स्पष्ट हुनेछ। भारतसँग परनिर्भरता घटाएर नेपाललाई आत्मनिर्भर बनाउन हाम्रा शासक÷प्रशासक चुके।
खासमा चुकेको भन्दा पनि उनीहरू गेम फिक्सिङको सिकार भए । फुटबल खेलाडीहरूले गेम फिक्सिङबाट आएको पैसाले बिहेभोज गरेर उडाएजस्तै हाम्रा शासक÷प्रशासक रहेकाहरू खुद्रा मसिना प्रोजेक्ट, छोराछोरीलाई छात्रवृत्ति, स्वास्थ्योपचार, धार्मिक यात्रा, आत्मकेन्द्रित राजनीतिक-प्रशासनिक महत्वाकांक्षाले आत्मनिर्भरतातिर अगाडि बढ्दै बढेनन्।
तीन आवश्यकता अहिले जरुरी छ:पहिलो, खाद्यान्न र दैनिक उपभोग्य वस्तुहरूसम्म मुलुकमा महिना दिनलाई सञ्चित नरहेको उदांग भयो। अरू त अरू कोदोको तोङबाका लागि अहिले नाकाबन्दी लागेको बेलामा समेत अनुनय विनय गरेर पूर्वको काकरभिट्टा नाकाबाट दुई ट्रक कोदो हुलियो।
वर्षेबाली भित्राउँदैछन् साधारण किसान तर राष्ट्र चलाउनेहरू यो अन्न भण्डारन होइन, सरासर भारततिर निकासी गर्न दिन्छन् । सिजन सकिएपछि महँगोमा कमिसनको चक्करमा परेर फेरि त्यही अन्न भित्र्याउँदा कुनै हीनताबोध गर्दैनन् शासक÷प्रशासकज्यूहरू!
दोस्रो, आवश्यकीय औषधिको कालो बजार सुरु भइसकेको छ। तर खै अत्यावश्यकीय औषधिहरूको जगेर्ना र उत्पादन गर्न प्यारामेडिकल र स्वास्थ्य मन्त्रालय लागेको? तेस्रो हो-अत्यावश्यकीय इन्धन, पेट्रोल तथा अन्य वस्तुहरू।
नाकाबन्दीले वर्षौंदेखि पीडित देश विश्वमा नभएका होइनन् तर तिनले कसरी जनताको जीवन धानेका होलान् ? अरूको त कुरै छोडौँ, भर्खरै सगरमाथा आधार शिविर जाँदा देखियो। भुइँचालोले थङथिलो बनाएको त्यो क्षेत्रमा अभावको 'अ' पनि देखिँदैन। कारण उनीहरूको वर्षा सुरु हुनुअघि र हिउँद सकिएपछि आफूलाई चाहिने सामग्री जोहो गर्ने परम्परागत चलन।
जापानी उपनिवेशवादीहरूको ज्यादतीविरुद्ध कसरी बाँच्न सिके चिनियाँहरूले ? हामीले पढ्नुपर्ने कुरा त त्यहाँको इतिहासमा पो रहेछ। छिमेकी भारतमै महात्मा गान्धीले बेलायती उद्योगका नुन र कपडासँग जुधेर कसरी भारतीयलाई आत्मनिर्भर रहन सिकाएका थिए? यतातिर 'स्वाभिमान' को गफ दिने राष्ट्रवादीहरूले एक नजर दिने हो कि?
पदयात्रीहरूलाई ग्याँसमै पकाएर खुवाइँदो रहेछ तर ग्याँसको अभाव कहीं देखिएन। न त अन्य सामग्रीको नै। जापानी उपनिवेशवादीहरूको ज्यादतीविरुद्ध कसरी बाँच्न सिके चिनियाँहरूले ? हामीले पढ्नुपर्ने कुरा त त्यहाँको इतिहासमा पो रहेछ।
छिमेकी भारतमै महात्मा गान्धीले बेलायती उद्योगका नुन र कपडासँग जुधेर कसरी भारतीयलाई आत्मनिर्भर रहन सिकाएका थिए? यतातिर 'स्वाभिमान'को गफ दिने राष्ट्रवादीहरूले एक नजर दिने हो कि? अनि थाहा हुनेछ, मुलुकको स्वतन्त्रता, स्वाभिमान र सार्वभौमसत्ता !
एक पुराना कूटनीतिज्ञले भने, कूटनीति भनेको माछाको आँखाजस्तै हो, जो कहिल्यै बन्द हुँदैन। माछा सुत्दा पनि आँखा खोलेरै सुत्छ। माछाका आँखामा ढक्कन नै हुँदैन। हो, कूटनीति पनि यस्तै हुनुपर्छ। अनि मात्र राष्ट्रलाई कहाँबाट खतरा वा षड्यन्त्र हुँदैछ थाहा हुन्छ। यस्तो जति थाहा भयो, राष्ट्र त्यति नै सबल र राम्रो हुन्छ।
कूटनीति सफल भएको राष्ट्रमा अमनचैन पनि हुन्छ किनभने कूटनीति सशक्त भएपछि स्वाधीनता कायम हुने मात्र होइन, आत्मनिर्भर र अन्तरनिर्भर बन्छ राज्य। परनिर्भर बन्ने सम्भावनालाई कूटनीतिज्ञहरूले शासक÷प्रशासकसँग मिलेर न्यून पारिहाल्छन्।
देश आत्मनिर्भर छ भने कूटनीति सुषुप्त हुन्छ र डेकोरोमले चल्छ भन्ने पढियाथ्यो। त्यसैले हाम्रा अधिकांश कूटनीतिज्ञका कुराकानी वा उनका विचार सुन्दा लाग्थ्यो, आरामले जागिर खाने र मोजमस्ती गर्ने मन्त्रालय भनेको परराष्ट्र नै हो।
पालैपालो विदेशस्थित दूतावासमा बस्यो। डुल्यो। ड्युटी फ्रीका स्कच पचायो। विदेशीका पार्टीमा भोज खायो। तर राँडाका सन्तानले मुलुकलाई त भड्खालोमा जाकेको कुरा अहिले भारतले नाकाबन्दी लगाएपछि पो थाहा पाइयो। गेम फिक्सिङका मतियार बन्दाबन्दै तिनले मुलुकलाई त कहाँ लगेर जाकेछन् पापी नमक हरामहरूले !
राष्ट्र अन्तरनिर्भर भयो भने त्यहाँको कूटनीति सशक्त हुन्छ। यही पढिएको थियो 'डिप्लोमेसी' मा ! किनभने सन्तुलन कायम गर्न हात बाँधेर सकिँदैन। त्यसका लागि चलायमान हुनैपर्छ । जो चलायमान हुन्छ त्यो सशक्त हुने भइहाल्यो।
तर, परनिर्भर राष्ट्रको कूटनीति अति सशक्त हुनुपर्छ भनिन्छ । हाम्रो देश परनिर्भर छ भन्ने कुरा दोहोर्याइरहनै पर्दैन तर यहाँको कूटनीति किन अति सशक्त अर्थात् प्रोएक्टिभ भएन त? विदेश पढेका, बसेका र अंग्रेजी भाषालगायत अरू अन्तर्राष्ट्रिय भाषा जानेका तथाकथित बुद्धुजीवीहरूको क्षमता आखिरमा केही काम लागेन। मुलुकले चाडपर्वमा समेत नाकाबन्दी बेहोर्नुपर्यो !
परराष्ट्र मन्त्रालयमा भारत र चीन हेर्ने डेस्क र फरेन सर्भिसका ठूला पदधारीहरू छन्। तिनी के हेरेर बस्छन् आखिर? शेरबहादुर देउवा र प्रचण्डको भारत भ्रमणका बेला नरेन्द्र मोदीसँग वार्तामा बसेको फोटो पत्रपत्रिकामा देखियो। त्यहाँ के देखियो भने एकापट्टि मोदी छन्।
उनको साथमा उनका विदेश सचिव छन्। भारतीय परराष्ट्रका पदाधिकारीहरू छन् । तर मोदीको पल्लोपट्टि उनीसँग वार्ता गर्न बसेका छन्, शेरबहादुर देउवा र उनकी पत्नी आरजु देउवा।
अर्कोपल्ट भारतीय पक्षमा मोदीलगायत तिनै व्यक्ति छन् र त्यसको पल्लोपट्टि बसेका छन् प्रचण्ड र उनकी पत्नी सीता दाहाल ! अनि खागको रहन्छ नेपाली स्वाभिमान ! यसलाई गेम फिक्सिङ नभनेर के भन्ने ?
यी त भए, भारतीय नाकाबन्दीअगाडि भएका कामकुरा । अब रह्यो, नेपालको संविधान जारी भएपछि भारतले गरेको नाकाबन्दी। जुन नाकाबन्दी सुशील कोइरालाको नेतृत्वविरुद्ध थियो।
कांग्रेसलगायत एमाले, एमाओवादी र फोरम लोकतान्त्रिकले गरेको सोह्रबुँदे सहमतिले संविधानसम्मको यात्रा सुनिश्चित गरेकै हो । तर संविधान घोषणा भइसकेपछि गर्नुपर्ने आफ्नो जिम्मेवारी पूरा नगरी प्रधानमन्त्री कोइरालाले फेरि पनि प्रधानमन्त्री बन्न जुन कार्य गरे त्यो गेम फिक्सिङ नै थियो।
संविधान नमान्ने मधेसी नेताहरू त्यही संविधानअनुसार बनेको संसद्मा गएर कूटनीतिक गेम फिक्सिङमा नग्न बनेरै उपस्थित रहे। तर पनि उनीहरू चुनावमा हारे। किनबेचको केही लागेन । खड्गप्रसाद ओली संसद्बाट निर्वाचित प्रधानमन्त्री बने।
कतिपय व्यक्तिहरू भारतीय नाकाबन्दीलाई राजा वीरेन्द्र र पञ्चायतकालको नाकाबन्दीसँग तुलना गर्छन् तर अहिलेको नाकाबन्दी भारतसँग तुजुक खोजेकाले गरिएको नाकाबन्दी होइन। यो त संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको संविधानअनुकूल शासन व्यवस्था सञ्चालन गरेर समृद्ध नेपाल बनाउने हो। तर भारतले जेजे भन्यो त्यो गेम फिक्सिङ होस् वा अरू नाउँमा।
सधैँ भारतप्रति नै परनिर्भर रहिरह्यौँ। हाम्रो नेतृत्व कांग्रेस होस् वा कम्युनिस्ट, चीनलाई घरपछाडिको बाँसको झाङ ठानिरहे । भारतलाई जहिल्यै उखुको झाङ भएको फूलबारी ठान्ने र भन्ने गरिरह्यौँ। तर नाकाबन्दीको पीडाले आहत नेपालीलाई ज्ञामरे उखु ठानिएको भारत कठबाँस बनेर निस्केको छ । जति बोक्रा छोडाएर रस चुस्न खोजे पनि दाँत झर्यो तर रस आएन।
बरु कठबाँस मानिएको चीन भने रसदार उखु बनेर निस्केला जस्तो छ। तर हेड कूटनीतिज्ञ ओलीको पाइन उनले मत्स्य कूटनीतिज्ञ गर्न सक्छन् कि सक्दैनन् हेर्न केही पर्खनुपर्नेछ। चीनको समर्थन गर्नु भारतको विरोध होइन। उनले चीनको कठबाँसमा उखुको रस छिराएर भारतमा बेच्ने कला विकास गरे भने त्यो नै गेम फिक्सिङविरुद्धको जबाफ हुनेछ।
संविधान जारी भएको पाँच साता पूरा भएको छ। संघीयतालगायतका महत्वपूर्ण विषयहरू संविधानमा स्पष्टसँग परिभाषित नभएकाले यो संविधान अपूर्ण छ र त्यसको कार्यान्वयनमा विरोधाभास आउने पक्कै छ। त्यो विरोधाभास बृहत राजनीतिक समझदारीले मात्र सम्बोधन हुन सक्छ।
संविधान कार्यान्वयन नजिर समेत बन्ने हुनाले प्रारम्भिक चरणमा त्यसको अर्थ, व्याख्या र कार्यान्वयनमा अझ बढी समझदारी आवश्यक हुन जान्छ। तर संविधान विवादास्पद किसिमले जारी भएलगत्तै मुलुकमा २-३ किसिमका समानान्तर प्रतिक्रिया आएका छन्। मधेसकेन्द्रित केही दलका अगुवा मधेसी जनताको भन्दा भारतको समर्थनमा सीमा क्षेत्रमा नाकाबन्द गरी भारतलाई 'नाकाबन्दी' को अवसर जुटाउन संलग्न छन्।
संसद्को सबभन्दा ठूलो दल अथवा नेपाली कांग्रेस सत्ताबाट बाहिरिएको छ र नेपाली राजनीतिका विगत केही वर्षका प्रवृत्ति हेर्दा उसले सरकार र संविधान कार्यान्वयनमा सहयोग भन्दा असहयोगको नीति र व्यवहार अख्तियार गर्ने निश्चित नै छ।
पूर्व राजा ज्ञानेन्द्र शाहले विजय दशमीको शुभकामना सन्देशमा संविधानलाई जनअनुमोदन नभएको अडानका साथ त्यसको वैधानिकतामा प्रश्न उठाएका छन्। त्यति मात्र हैन, संविधानसभा र संविधान निर्माणको राजनीतिमा दृश्य-अदृश्य भूमिका खेलेका डा. बाबुराम भट्टराई संविधान विरोधका लागि उद्यत छन्। उता सरकार गठनको प्रकृत्ति हेर्ने हो कमल थापा र राप्रपा नेपालको संलग्नताबाहेक यो सरकार अति वाम चरित्रबाट निर्देशित छ।
खासगरी नेपालको आन्तरिक राजनीतिमा खुला रूपमा हस्तक्षेप गर्दै आएको भारतको त्यो व्यवहारमा नेपालभित्र प्रतिरोध देखापरेपछि नेपालमाथि लादिएको नाकाबन्दीका कारण भारत विरोध आम प्रतिक्रिया बन्न गएको छ, यद्यपी अति वाम पृष्ठभूमिको वर्चश्वमा रहेको सरकार भारतविरोध हुन्छ भन्ने अवधारण दिल्लीमा छ। त्यो अवधारणा आफैंमा अस्वाभाविकम नहोला, तर अहिले नेपालमा व्याप्त भारतविरोधी भावनाको मुख्य कारक भारत स्वयं नै हो।
तर त्यति भनेर मात्र नेपाल राजनीतिक पात्र र कर्ताहरू उम्कन पाउँदैनन् । सक्दैनन् । उनीहरूको राजनीति निकै हदसम्म परचालित या भारत चालित रहँदै आएको छ। त्यो सँगै उनीहरूको राजनीति नेपाल र नेपालीका लागि भन्दा व्यक्ति र दलीय स्वार्थका लागि रहेको आमधारणा पनि बनेको छ।
संविधान निर्माण ३-४ दल या व्यक्तिहरूलाई महत्वपूर्ण पदमा आसीन गराउनका लागि मात्र हो, या त्यसमा सबै जनताको अपनत्व भएको अनुभूति गराउन? त्यस अर्थमा मधेसकेन्द्रित दलहरू, भट्टराई तथा पूर्व राजा सबैको आशंका र असन्तुष्टिका आधार छन् भन्ने कुरा सत्ताका दलहरूले बुझ्नु आवश्यक छ।
एकै दलका व्यक्ति प्रधानमन्त्री र राष्ट्राध्यक्ष, अनि हिजो छापामार पृष्ठभूमिबाट आएकाहरू संसद्को सभामुख र उपराष्ट्रपति हुँदा त्यो संविधानमा कसले अपनत्व महसुस गर्ला ? त्यस अर्थमा संविधान पक्षीय शक्तिहरू स्वयंले संविधानको स्वीकार्यताको दायरा घटाउँदैछन्।
annapurnapost.com
काठमाडौं ।
नेपालका ३८औं प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र उहाँकी पत्नी राधिका शाक्यको रोचक प्रेम कहानी रहेको छ । केपी ओली भर्खर जेलमुक्त भएर विहे गर्दा भन्नुभएको थियो, ‘म दुई छाक भातको जिम्मा पनि लिदिन, एउटा धागो पनि किनेर दिदैन । आफ्नो जिम्मा आफै लिनुपर्छ ।’dainiknepal.com
कार्तिक ११, २०७२- आज म आफ्नो ६२ वर्षको जीवनयात्राका सहयात्रीहरूसँग अन्तर्मनदेखि यो सार्वजनिक संवाद गर्दैछु। भनिन्छ, प्रत्येक मान्छेको जन्म, कर्म र मरण ऐतिहासिक आवश्यकता र आकस्मिकताको योगफल अनुरूप हुने गर्छ। म पनि त्यही ऐतिहासिक आवश्यकता र आकस्मिकताको परिणामस्वरूप गोरखाको एउटा मध्ययुगीन गाउँमा जन्मेर जीवनका विभिन्न मोडहरू हुँदै नेपालको कार्यकारी प्रमुखसम्म बन्नपुगेको सामान्य मान्छे हुँ। मैले हालसालै जीवनको गाडीलाई फेरि अर्को एउटा नयाँ यात्रातर्फ मोडेको छु। त्यो यात्रामा हिँड्नु अघि मैले मेरा पुराना र भावी सहयात्रीहरू समक्ष इतिहासको कठघरामा उभिएर सार्वजनिक वकपत्र प्रस्तुत गर्नु आवश्यक ठानेको छु।
किनभने अमेरिकी राजनेता थोमस जेफर्सनले भनेझैं ‘जब कुनै मान्छेले सार्वजनिक जिम्मेवारी बहन गर्छ, तब उसले आफूलाई सार्वजनिक सम्पत्ति ठान्नुपर्छ।’ मेरो जीवनको सपना २०२६ सालमा एसएलसी परीक्षा दिने बेलासम्म गाई/भैंसी/बाख्रा गोठालो बनेर सामान्य किसान परिवारमा हुर्केको मेरो जीवनको कुनै ठूलो सपना थिएन। संयोगले सरकारी छात्रवृत्तिमा विदेश (भारत) मा गएर उच्च अध्ययन गर्ने सिलसिलामै आफ्नो देशको अत्यन्त पिछडिएको अल्पविकसित अवस्था र रोजगारीको खोजीमा विदेशिन बाध्य नेपालीहरूको दीनहीन र अपमानपूर्ण स्थिति देखेर देशको निम्ति ‘केही गर्ने’ हुटहुटी जागेको थियो। आफ्नो जीवनकालमा देशलाई विकसित र समृद्ध बनाउने र नेपाली युवाहरूलाई रोजगारीको खोजीमा विदेशिन बाध्य हुनुपर्ने अवस्थाको अन्त्य गर्ने सपनाको विजारोपण त्यो २३/२४ वर्षे युवा मस्तिष्कमा भएको थियो। ‘सपना त्यो होइन, जुन निद्रामा देखिन्छ; सपना त्यो हो, जसले निदाउन दिँदैन’ भन्ने प्रसिद्ध वैज्ञानिक अब्दुल कलामको भनाइझैं त्यो सपनाले कैयौं रात मलाई जागराम बसाएको थियो। तर देशको विकास कसरी हुन्छ त? तत्कालीन निरंकुश राजतन्त्रात्मक पञ्चायती व्यवस्थाले नेपाललाई ‘एसियाली मापदण्डमा पुर्याउने’ चर्को नारा लगाइरहेकै थियो। तर देश भने झन्—झन् तल भासिँदै थियो। त्यसैको जवाफ खोज्ने क्रममा नयाँदिल्लीको जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालयमा मैले गरेको विद्यावारिधि शोधकार्यले यी दुई निष्कर्ष निकालेको थियो। पहिलो, आन्तरिक रूपमा सामन्ती, केन्द्रीकृत र एकात्मक राज्य–व्यवस्था नेपालको समग्र अल्पविकास र क्षेत्रीय असमान/असन्तुलित विकासको कारक तत्त्व हो। दोस्रो, बाह्य रूपमा सुगौली–सन्धिदेखि भारत र नेपालबीच कायम रहँदै आएको प्रभुत्व–पराश्रय (डोमिनेन्सउ (डिपेनडेन्स) सम्बन्ध नेपालको अल्पविकासको अर्को मुख्य कारण हो। यसरी देशको आर्थिक विकास र समृद्धिको निम्ति पहिले राजनीतिक उपरी—संरचनामा क्रान्ति वा परिवर्तन अपरिहार्य छ भन्ने स्पष्टबोधका साथ म क्रान्तिकारी आन्दोलनमा होमिएको थिएँ। मेरा निम्ति आर्थिक विकास र समृद्धि साध्य वा अन्तिम लक्ष्य थियो भने राजनीतिक क्रान्ति आवश्यक साधन वा बाटो थियो। परिणामस्वरूप गत ४० वर्ष र मुख्यत: ऐतिहासिक जनयुद्धकालदेखिका पछिल्लो २० वर्षमा थुप्रै सुयोग्य कमरेड र साथीहरूको सहकार्य र हजारौं वीर–वीरांगनाहरूको बलिदानको बलमा देशमा युगान्तकारी राजनीतिक परिवर्तन हासिल भयो। पहिलो संविधानसभाबाट २०६५ जेठ १५ गते गणतन्त्रको घोषणा हुनु र दोस्रो संविधानसभाबाट २०६२ असोज ३ गते संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको संविधान जारी हुनु त्यही युगान्तकारी परिवर्तनका ठोस अभिव्यक्ति हुन्। मेरा निम्ति ती दिन र घटना जीवनको एउटा सपना मूल रूपमा पुरा भएका अविष्मरणीय क्षण हुन्। संयोगले पार्टीभित्र र बाहिर संविधानसभा र गणतन्त्रको एक प्रमुख अभियन्ताको भूमिका र दोस्रो संविधानसभाको सबभन्दा महत्त्वपूर्ण समिति ‘संवैधानिक–राजनीतिक संवाद तथा सहमति समिति’को सभापतिको रूपमा संविधान निर्माणमा नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्न पाउनु मेरानिम्ति अत्यन्त खुसी र गर्वको विषय हो। त्यसका निम्ति म सम्बन्धित सबैप्रति आजीवन आभारी रहनेछु। तर संविधानमा रहन गएका कतिपय अपूर्णतालाई पुरा गर्दै र मधेस/थारुवान लगायतका क्षेत्रहरूमा देखिएका असन्तुष्टिहरूलाई सम्बोधन गर्दै देशलाई छिटोभन्दा छिटो आर्थिक विकास र समृद्धिको चुचुरोमा पुर्याउने अर्को सपना भने अझै अधुरै छ। नयाँ युगका नयाँ चुनौती संविधानसभाबाट गणतन्त्र, संघीयता, धर्मनिरपेक्षता, समावेशी/समानुपातिक लोकतन्त्र लगायतका महत्त्वपूर्ण अन्तरवस्तु सहितको संविधान जारी भएसँगै देशमा पुँजीवादी लोकतान्त्रिक क्रान्ति औपचारिक रूपमा मूलत: सम्पन्न र संस्थागत भएको मान्न सकिन्छ। परन्तु नेपालजस्तो विश्व पुँजीवादको काँठमा रहेको र जातीय, क्षेत्रीय विविधताले युक्त तथा आर्थिक–सामाजिक–सांस्कृतिक विकासको अत्यन्त न्युन अवस्थामा रहेको देशमा औपचारिक राजनीतिक परिवर्तनले मात्र समाजका जटिल समस्या र अन्तरविरोध सहजै हल हुने परिकल्पना गर्न सकिन्न। सर्वप्रथम, नयाँ संविधानले औपचारिक रूपमा प्रत्याभूत गरेको विकसित/अग्रगामी राजनीतिक संरचना/सम्बन्ध र ऐतिहासिक रूपले पिछडिएको आर्थिक–सामाजिक–सांस्कृतिक आधारबीच गम्भीर अन्तरविरोध पैदा हुनेछ। उदाहरणको निम्ति संविधानमा उल्लेखित शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगारी, खाद्य सम्प्रभुता, आवास आदिलाई मौलिक अधिकारको रूपमा प्रचलनमा ल्याउन तीव्र आर्थिक विकास र समृद्धिबिना सम्भवै हुने छैन। अर्कोतिर संविधानमा व्यवस्था गरिएको ‘सुधारिएको’ संसदीय शासन प्रणालीले देशमा राजनीतिक अस्थिरता र विगतदेखिका विकृति–विसंगतिलाई अरू पेचिलो बनाउनेछ र आर्थिक विकासको गतिलाई झन् मन्द बनाउनेछ। दोस्रो कुरा, नेपालजस्तो बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक र भौगोलिक विविधतायुक्त देशमा विभिन्न जातीय/भाषिक/क्षेत्रीय समुदाय वा राष्ट्रियताहरूलाई पहिचान र अधिकारसहितको संघीय प्रदेश वा संरचनाको व्यवस्था नगरी आन्तरिक राष्ट्रिय एकता र दीर्घकालीन शान्ति तथा स्थायित्व कायम गर्न निकै कठिन हुनेछ। संविधान जारी गर्ने क्रमदेखि नै तराई–मधेस, थारुवान/थरुहट, मगरात लगायतका क्षेत्रहरूमा भइरहेका विरोध र संघर्षहरूले त्यो संकटको गम्भीर संकेत गर्छन्। बेलैमा वैज्ञानिक र वस्तुसंगत ढंगले हल नगरिएमा ती समस्या अरू फैलिने र गम्भीर बन्ने निश्चित छ। खासगरी कुल जनसंख्याको करिब एक तिहाइको अनुपातमा रहेका खस–आर्य, आदिवासी–जनजाति र मधेसी–थारु समुदायलाई राज्यका सबै अंग र संरचनामा समावेशी समानुपातिक प्रतिनिधित्व सुनिश्चित नगरिएसम्म आगामी दिनमा संकटको बादल झन् नराम्ररी मडारिनेछ। तेस्रो कुरा, भारत र चीनजस्ता उदीयमान र प्रतिस्पर्धी शक्तिराष्ट्रहरूको बीचमा रहेको विशिष्ट भू–राजनीतिक परिवेश र भारतसँगको दुई सय वर्षदेखिको पराश्रित सम्बन्धको व्यवस्थापन कुशलतापूर्वक गरी राष्ट्रिय स्वाधीनता, सार्वभौमिकता र भौगोलिक अखण्डताको रक्षा र प्रबद्र्धन गर्ने प्रश्न आगामी दिनमा अरू महत्त्वपूर्ण र जटिल हुनेछ। हाल तराई–मधेसमा भइरहेको आन्दोलनको आडमा भारतीय पक्षले गरेको अघोषित नाकाबन्दीले त्यसको पर्याप्त झल्को दिइरहेको छ। यी प्रमुख अन्तरविरोधहरू हल गर्दै देशलाई दिगो शान्ति र समृद्धिको दिशामा नेतृत्व गर्नु राजनीतिक शक्तिहरूको मुख्य दायित्व हुनेछ। पुराना शक्ति पुरानै चरित्र परन्तु, भनिन्छ– इतिहास दोहोरिन्छ, किनभने मानिसहरूले आफ्ना गल्ती दोहोर्याउँछन्। नेपालको गत सात दशकदेखिको क्रान्तिकारी लोकतान्त्रिक आन्दोलन र पार्टीहरूको दु:खद् इतिहासले यसको पुष्टि गरिरहेछ। प्रत्येकचोटी आन्दोलन/क्रान्तिको ऐतिहासिक आवश्यकताले नयाँ राजनीतिक शक्तिलाई रंगमञ्चमा ल्याउँछ, तर कालान्तरमा ती शक्ति पुरानै सत्तामा सहवरण हुन्छन् र पुरानै शक्तिमा रूपान्तरण हुन्छन्। २००७ सालपछिको नेपाली कांग्रेस, २०४६/०४७ पछिको माले/एमाले र २०६२/०६३ पछिको माओवादी/एमाओवादी यसका ज्वलन्त उदाहरण हुन्। समय, परिवेश, प्रक्रिया केही फरक हुनसक्छन्, तर परिणाम/नियति उस्तै छ। यसको प्रमुख वस्तुगत कारण, ती सबै आन्दोलन/क्रान्ति अधुरो रहेको र सम्झौतामा टुंगिएको हुनाले रापताप सेलाउँदै गएपछि यथास्थितिवादको गुरुत्वाकर्षण बढी हावी भएर ती नयाँ शक्ति पुरानै शक्तिमा रूपान्तरण भएका हुनसक्छन्। त्यसभन्दा बढी महत्त्वपूर्ण आत्मगत कारण, ती क्रान्ति/आन्दोलनका मुख्य नेतृत्वमा न्युन पुँजीवादी, महत्त्वाकांक्षी, अवसरवादी व्यक्तिहरू हावी हुनु र उनीहरूले सहजै वर्ग–उत्थानीकरण गरेर रंग बदल्नु हो। पछिल्लोचोटी विकसित भएको माओवादी आन्दोलनको कुरा गर्दा यो वर्गीय, जातीय, क्षेत्रीय, लैंगिक र अन्य सबै हिसाबले सबभन्दा बढी व्यापकता र त्याग–बलिदान भएको र नयाँ क्रान्तिकारी शक्तिको रूपमा निरन्तरता लिनसक्ने सम्भावना भएको आन्दोलन हो। तर केही गम्भीर कमजोरी र त्रुटिका कारणले यो सोचेभन्दा छिटो विचलन, विघटन र विसर्जन हुनपुग्यो। पहिलो कुरा, यो ‘आन्दोलन’को रूपमा त प्रभावकारी र सशक्त रह्यो, तर मुख्यत: शान्ति प्रक्रियामा आइसकेपछि यसले संगठित रूप लिनसकेन र संगठनविना उत्पीडित वर्ग/समुदायमा आधारित यो शक्ति लामो समय नटिक्नु स्वाभाविकै हुन्थ्यो। दोस्रो कुरा, युद्धको कमाण्ड/कन्ट्रोलको ढाँचामा निर्मित र ‘क्रान्तिकारी प्राधिकार’को नाममा अति–केन्द्रित नेतृत्व प्रणाली भएको माओवादी (मुख्यत: एमाओवादी) भित्र सत्ता, शक्ति र सम्पत्तिको यति धेरै केन्द्रीकरण भयो कि त्यहाँ कुनै प्रणाली र संस्थाको विकासै हुनसकेन। बरु उल्टै मुख्य नेतृत्व वरिपरि वर्ग–उत्थानीकरण, भ्रष्टीकरण र ‘क्रोनी–क्यापिटालिजम’को अनियन्त्रित विकास भयो र त्यसले सम्पूर्ण आन्दोलनलाई नै प्रदूषित र विकृत गर्यो। माओवादी आन्दोलनको अभिन्न अंग हुनुको नाताले मैले पनि यस्तो दुष्परिणामको आफ्नो हिस्साको नैतिक जिम्मेवारी लिनैपर्छ र लिन्छु पनि। मैले पार्टीभित्रको अति–केन्द्रीकृत ढाँचा, नेतृत्व प्रणाली, वर्ग–उत्थानीकरण र सम्भावित दुस्परिणामबारे निरन्तर वैचारिक–राजनीतिक संघर्ष त चलाएँ, तर संगठनमा प्रभावकारी हस्तक्षेप गरेर रोक्न असफल भएँ। म आफ्नो कमजोरीप्रति सार्वजनिक आत्मालोचना गर्छु। फेरि पनि विचलन, टुटफुट, विघटन र विसर्जनको अवस्थामा रहेको माओवादी/एमाओवादीभित्र नेता, कार्यकर्ता र समर्थक जनताको ठूलो पंक्ति बाँकी छ। त्यसलाई नयाँ आधारमा नयाँ ढंगले संगठित गर्ने सम्भावना अझै छ। संविधानसभाबाट नयाँ संविधान जारी भएसँगै एमाले, एमाओवादी, राप्रपा–नेपाल, फोरम (गच्छदार) लगायतको जुन अत्यन्त सिद्धान्तहीन, अवसरवादी गठबन्धन सरकार बन्यो, त्यसले नेपालका पुराना राजनीतिक शक्तिहरूको पुरानै चरित्र फेरि एकचोटी जनसमक्ष उदांगो पारेको छ। खासगरी गणतन्त्र, संघीयता, धर्मनिरपेक्षता जस्ता नयाँ संविधानका आधारभूत सिद्धान्त र मूल्य—मान्यता विरोधी शक्तिहरूको ‘भिटो’ रहनेगरी जुन गठबन्धन सरकार बनेको छ, त्यसले आगामी दिनका निम्ति गम्भीर अनिष्टको संकेतमात्र गरेको छ। मुख्यत: गत २० वर्षमा देशमा पन्ध्रौं हजारको बलिदानसहितको त्यति ठूलो क्रान्तिकारी उथलपुथल र संविधानसभाबाट संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको संविधान प्राप्तिपछि उही पुरानै शक्ति, प्रवृत्ति, हावी हुनुले देश केही समय फेरि उही संसदीय सरकार बनाउने र गिराउने खेल, सांसद किनबेच, भ्रष्टाचार, कमिसनखोरी, विदेशी ‘माइक्रो म्यानेजमेन्ट’, अराजकता र अल्पविकासको दलदलमा फँसिरहने प्राय: निश्चित छ। दिनहुँ हजारौं युवाहरू रोजगारीको खोजीमा विदेश पलायन भइरहने क्रम जारी रहनेछ। देश र जनताप्रति योभन्दा ठूलो धोका र ऐतिहासिक मजाक अरू के हुनसक्छ? के नेपाल र नेपाली जनताको नियति नै यही हो? हामीजस्तै सबभन्दा पिछडिएका र अल्पविकसित एसिया र अफ्रिकाका अन्य मुलुकहरू समेत केही दशक यता हामीलाई पछाडि पारेर विकास र समृद्धिको उकालो चढिसक्दा हामी टुलुटुलु हेरेर बस्न अभिशप्त छौं त? अवश्य छैनौं। वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको खाँचो अन्तत: देशलाई सही दिशाबोध गर्ने र नेतृत्व गर्ने राजनीतिले नै हो। लोकतन्त्रमा राजनीतिको नेतृत्व गर्ने राजनीतिक दलहरूले नै हो। आजको वैज्ञानिक र लोकतान्त्रिक युगमा हामी कुनै पनि प्रकारको निरंकुश र अलोकतान्त्रिक राजनीतिक विकल्पको कल्पनासमेत गर्न सक्दैनौं र गर्न पनि हुँदैन। तर राजनीति र राजनीतिक दल ऐतिहासिक आवश्यकता र देश–कालको ठोस परिस्थिति अनुरूप विकसित र रूपान्तरित हुनैपर्छ। एउटा ऐतिहासिक कालखण्डमा सही नेतृत्व गरेको राजनीति र राजनीतिक शक्तिले अर्को कालखण्डमा पनि गर्न सक्छ र गर्नैपर्छ भन्ने कुनै फलामे नियम हुँदैन। नेपालकै कुरा गर्दा प्रजापरिषददेखि कांग्रेस र एमाले हुँदै माओवादी/ एमाओवादीसम्मले एउटा ऐतिहासिक कालखण्डमा आफ्नो भूमिका सफलतापूर्वक निर्वाह गरेकै हुन्। परन्तु बदलिएको परिस्थिति र बदलिएको ऐतिहासिक आवश्यकता पुरा गर्न तिनीहरू नै सक्षम भइरहनुपर्छ भन्ने कसैले अपेक्षा गर्नु हुँदैन। निश्चित रूपमा एउटा ऐतिहासिक कालखण्डमा स्थापित भएका र लोकप्रिय रहेका राजनीतिक दल/शक्तिको ‘ब्रान्ड’ नाम लोकप्रिय हुन्छन्। दोस्रो विश्वयुद्धपछिको विश्वव्यापी राष्ट्रिय मुक्ति आन्दोलनको लहरको बेला जन्मेका पार्टीहरूको नाम ‘कांग्रेस’ राख्ने प्रचलनजस्तै बनेको थियो। जस्तै– नेपाली कांग्रेस, भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेस, अफ्रिकन नेसनल कांग्रेस/कंग्रेस आदि। त्यस्तै माओको नेतृत्वमा चीनमा चलेको ‘सांस्कृतिक क्रान्ति’को बेला बनेका कम्युनिष्ट पार्टीहरूको नाम पछाडि ‘मा–ले’ (वा माक्र्सवादी–लेनिनवादी) जोड्ने संसारभर फेसनजस्तै बनेको थियो। त्यसरी नै माओको देहान्तपछि अर्थात सन् १९८० को दशकपछि कम्युनिष्ट पार्टीहरूको नाम पछाडि ‘माओवादी’ जोड्ने लहर नै चलेको हो। ती खास–खास ऐतिहासिक कालखण्डमा स्थापित पार्टी र तिनका ब्रान्ड नाम जनस्तरमा लोकप्रिय बनेका हुन्छन् र तीप्रति धेरैको भावनात्मक लगाव हुनसक्छ। खासगरी अहिलेको ब्राड– सचेत पुँजीवादी बजारबाट दीक्षितहरूमा ब्रान्ड नामको प्रभाव र महत्त्व रहन सक्छ। तर राजनीतिक दल/शक्ति भनेको बाहिरी रूपपक्ष वा ब्रान्डमात्र नभएर मुख्य रूपमा त्यसको विचार, नीति, कार्यक्रम, संगठनात्मक ढाँचा, नेतृत्व प्रणाली, कार्यशैली, आचरण सहितको समुच्चता हो, जसले देश/कालको आवश्यकता पूर्ति गर्न सक्नुपर्छ। सबभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा, एउटा ऐतिहासिक कालखण्ड वा युगका कार्यभार सफलतापूर्वक सम्पन्न गरेका राजनीतिक दल/शक्तिहरूले अर्को कालखण्ड/युगका नयाँ कार्यभार पुरा गर्न सक्दैनन् र नयाँ युगका नयाँ कार्यभार निम्ति नयाँ शक्तिको जन्म अपरिहार्य हुन्छ। नेपालमा वि.सं. १९९७ सालदेखिको राजनीतिक आन्दोलन मूलत: पहिले राणा र पछि शाहवंशको सामन्ती निरंकुशता विरोधी पुँजीवादी लोकतान्त्रिक/गणतान्त्रिक आन्दोलन र पछिल्लो चरणमा एकात्मक राज्यको सट्टा संघात्मक राज्यको निम्ति आन्दोलनसमेत हो। ती आन्दोलनहरू प्राय: विद्रोहात्मक प्रकृतिका रहे र तिनलाई सञ्चालन गर्ने पार्टीको ढाँचा लोकतान्त्रिक वा वामपन्थी भनिए पनि ती आन्दोलनमुखी र स्वभावैले अति–केन्द्रीयतामुखी रहे। मूलत: पुरानो सत्ता/संरचना ‘ध्वंस’ गर्ने क्रान्ति/आन्दोलनमुखी राजनीतिको चरणमा पार्टीको नेता/कार्यकर्ताहरूको क्षमता/रुची/प्रवृत्ति पनि लड्न—भिड्न सक्ने, जेलनेल खप्न सक्ने खालको हुन्छ र हुनुपर्छ भने संगठनको ढाँचा युद्धमुखी कमान/कन्ट्रोलमा आधारित हुनुपर्ने हुन्छ। तर अब नयाँ ऐतिहासिक चरण/युगमा प्रवेशसँगै नेपाली राजनीतिका एजेन्डा बदलिएका छन्। अबको मुख्य एजेन्डा भनेको प्राप्त लोकतान्त्रिक उपलब्धिहरूलाई संस्थागत र रक्षा गर्दै प्रधान रूपमा तीव्र आर्थिक विकास र समृद्धिको कार्ययोजना निर्माण र कार्यान्वयन गर्ने र समुन्नत समाजवादको आधार तयार गर्ने नै हुन्छ। त्यसका लागि नयाँ सोच, नयाँ नीति, नयाँ कार्यक्रम, नयाँ संगठन र नयाँ शैली/संस्कार सहितको नयाँ वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको आवश्यकता हुन्छ। त्यही ऐतिहासिक कार्यभार पुरा गर्ने अभियानमा योगदान गर्नकै निम्ति मैले असोज ३ गते नयाँ संविधान जारी भएपछि असोज ९ गते आफूसम्बद्ध रहँदै आएको पार्टी परित्याग गर्ने घोषणा गरेको हुँ। त्यो कुनै क्षणिक आवेग, कसैप्रतिको असन्तुष्टि, कसैको उक्साहट वा अन्य कुनै दृश्य–अदृश्य कुराको परिणाम नभई ऐतिहासिक दायित्वबोधका साथ गरिएको सुविचारित निर्णय र सकारात्मक सोचको अभिव्यक्ति थियो। हो, त्यस क्रममा महात्मा गान्धीले भारत स्वतन्त्र भइसकेपछि ‘भारतीय राष्ट्रिय कांग्रेसलाई विघटन गरिदिए हुन्छ’ भनेको, माओले चिनियाँ क्रान्तिको १५ वर्षपछि आफ्नै ‘मुख्यालयमा बम वर्षाऊ’ भनेको, चे ग्वेभाराले क्युवाको क्रान्तिको ६ वर्षपछि क्युवा छोडेर अफ्रिका र बोलिभियामा क्रान्ति गर्न हिँडेको घटनाले केही उत्प्रेरणा दिएकै हो। असोज ८ गते कमरेड प्रचण्डसमक्ष त्यही ‘स्पिरिट’मा ‘सबै माओवादी समूहलाई विघटन गरेर नयाँ शक्ति निर्माण गरौं’ भन्ने प्रस्ताव राख्दा उहाँले त्यसलाई अस्वीकार गरेपछि आफू एक्लै भए पनि अघि बढ्ने सोच बनेको हो। तर ती कुरा प्रमुख होइनन्। प्रमुख कुरा नेपाली इतिहासको आगामी कार्यभार पुरा गर्न युग सुहाउँदो नयाँ वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिको निर्माणमा आफ्नो सक्दो योगदान गर्ने अठोट नै हो। मुख्य वैकल्पिक एजेन्डा प्रस्तावित नयाँ राजनीतिक शक्तिका एजेन्डाहरूबारे पर्याप्त सामूहिक र सार्वजनिक छलफलपछि व्यापक सहभागितामूलक तरिकाले निष्कर्षमा पुग्नु उपयुक्त हुन्छ। त्यही छलफलका निम्ति सहयोग पुर्याउन ५ ‘स’को रूपमा मुख्य–मुख्य बुँदा यहाँ प्रस्तुत गर्न चाहन्छु : पहिलो ‘स’– स्वाधीनता/सार्वभौमिकता : दुई भीमकाय छिमेकी भारत र चीनसँग सुमधुर सम्बन्ध राख्दै नेपालको राष्ट्रिय स्वाधीनता, सार्वभौमिकता र भौगोलिक अखण्डताको रक्षा गर्ने युगसापेक्ष राष्ट्रिय सुरक्षा र विदेश नीतिको निर्माण विज्ञहरू सहितको व्यापक सहभागितामा गरिनुपर्छ। त्यस निम्ति पुरानो ‘दुई ढुंगा बीचको तरुल’को विम्बको सट्टा ‘दुई विकसित छिमेकी बीचको गतिशील पुल’को नयाँ विम्ब निर्माण गर्दै दुबैको तीव्र आर्थिक विकासबाट फाइदा लिने र छिटो समृद्ध र अन्तरनिर्भर बन्ने नीति अनुशरण गर्नुपर्छ। भारतसँगको केही जटिल सम्बन्धको हकमा उससँग तत्काल द्विपक्षीय पारस्परिक हितको व्यावहारिक सम्बन्ध राख्ने र दीर्घकालीन रूपमा आन्तरिक राष्ट्रिय एकता र आर्थिक समृद्धिसहितको ‘प्रगतिशील राष्ट्रवाद’को नीतिमार्फत उससँगको परम्परागत परनिर्भर सम्बन्धलाई अन्तरनिर्भर सम्बन्धमा बदल्ने रणनीति अवलम्बन गर्नुपर्छ। परराष्ट्र सम्बन्धको क्षेत्रमा रहेको वर्तमान अराजकता र अपारदर्शितालाई अन्त्य गर्दै सबै देशसँगको सम्बन्धलाई संस्थागत, पारदर्शी र मर्यादित बनाइनुपर्छ। दोस्रो ‘स’– समावेशी/समानुपातिक/सहभागितामूलक लोकतन्त्र : नयाँ वैकल्पिक शक्तिको मुख्य भेद र पहिचान आन्तरिक पार्टी लोकतन्त्र र राज्य क्षेत्रको लोकतन्त्रमा गुणात्मक रूपले भिन्न प्रयोग र व्यवहार हुनेछ। त्यो भनेको पार्टी र राज्यका सबै अंग र क्षेत्रमा विनासर्त र बहाना समावेशी, समानुपातिक र सहभागितामूलक लोकतन्त्रको व्यावहारिक अभ्यास नै हो। अर्थात पार्टी र राज्यका सबै निकायमा विभिन्न वर्ग, जाति, क्षेत्र, लिंग र समुदायको समावेशी र समानुपातिक प्रतिनिधित्व अनिवार्य रूपमा हुनैपर्छ। अझै सबभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा विद्यमान पार्टी र राज्यका अति–केन्द्रीकृत नोकरशाही ढाँचाको अन्त्य गरी पार्टीका अंगहरूमा कार्यकर्ताहरूको र राज्यका अंगहरूमा आम जनसमुदायको निरन्तर निगरानी, अनुगमन र हस्तक्षेप सुनिश्चित गर्ने सहभागितामूलक लोकतन्त्रको विधि विकास गरी लागू गरिनुपर्छ। तेस्रो ‘स’– समतामूलक समृद्धि : देशमा नयाँ शक्तिको मुख्य आवश्यकता र औचित्य भनेको सात दशकदेखिको राजनीतिक लोकतन्त्रको लडाइँबाट थिलथिलो भएका नेपाली जनतालाई छिटोभन्दा छिटो त्यसको आर्थिक प्रतिफल र समृद्धि दिलाउनु नै हो। त्यसको निम्ति केही दशकसम्म निरन्तर उत्पादनशील रोजगारी सहितको दुई अंकको आर्थिक वृद्धिदर हासिल गर्दै १० वर्षभित्र गरिबी र बेरोजगारीको अन्त्य गर्ने, २० वर्षमा मध्यमस्तरको विकसित अवस्थामा पुग्ने र ४० वर्षमा विकसित देशको कोटीमा पुग्ने आर्थिक विकास र समृद्धिको योजना विज्ञहरू र निजी क्षेत्र सहितको सहभागितामा निर्माण गरी कार्यान्वयन गरिनुपर्छ। साथै विकासको प्रतिफल सबै वर्ग, क्षेत्र र समुदायमा समन्यायिक ढंगले पुर्याउने, निजी र राज्य क्षेत्रको सहकार्य हुने, कृषि, उद्योग र सेवा क्षेत्रको सन्तुलित योगदान हुने, स्वदेशी र विदेशी लगानी तथा श्रम र प्रविधिको उचित संयोजन हुने, विकास र वातावरणको सन्तुलन कायम हुने मौलिक विकास नीतिको अनुशरण गरिनुपर्छ। चौथो ‘स’– समुन्नत समाजवाद : नयाँ शक्ति निर्माणको विमर्शमा सम्भवत: सबभन्दा ठूलो जिज्ञासा त्यसको वैचारिक आधारका बारेमा नै छ। यस सम्बन्धमा हिजोका शीतयुद्धकालीन आग्रह र पूर्वाग्रहबाट प्रभावित भएरभन्दा पनि ज्ञान र विज्ञानका पछिल्ला अनुसन्धान र आविष्कार, विश्व इतिहासका अनुभवहरू र नेपाली समाजको ठोस वर्ग–विश्लेषणका आधारमा उचित निष्कर्षमा पुग्नु उपयुक्त हुनेछ। प्रारम्भमा यतिचाहिँ भन्न सकिन्छ र भन्नैपर्छ कि माक्र्सद्वारा प्रतिपादित र अन्य चिन्तकहरूद्वारा समृद्ध द्वन्द्वात्मक तथा ऐतिहासिक भौतिकवादी चिन्तन प्रणाली भौतिक र सामाजिक जगतलाई बुझ्ने र बदल्ने सबभन्दा वैज्ञानिक र सुसंगत प्रणाली हो। मूलत: त्यसैमा आधारित भएर र अन्य चिन्तनधाराका सकारात्मक पक्षहरूलाई समेत ग्रहण गरेर नयाँ वैकल्पिक राजनीतिक शक्तिले आफ्नो नीति, कार्यदिशा र कार्यक्रम तय गर्नेछ। त्यही अनुरूप तत्काल राष्ट्रिय औद्योगिक पुँजीवादको जग निर्माण गर्दै त्यसमा टेकेर समुन्नत समाजवादमा पुग्ने रणनीतिक लक्ष्य हुनेछ। त्यो कुनै माथिबाट लादिएको, गरिबी बाँड्ने, व्यक्तिको निजत्व कुण्ठित गर्ने नोकरशाही समाजवाद होइन, परन्तु तलैबाट उठेको, समृद्धि बाँड्ने, व्यक्तिको निजत्व प्रष्फुटित गर्ने सहभागितामूलक समाजवाद हुनेछ। पाँचौं ‘स’– सदाचार/सुशासन/सुसंस्कृति : व्यावहारिक रूपमा नयाँ शक्तिलाई पुरानो शक्तिबाट छुट्याउने मुख्य कसी सदाचार, सुशासन र सुसंस्कृति हुनेछ। पुरातन राजनीतिक शक्तिहरूले राजनीतिलाई देश र समाजको निम्ति स्वेच्छिक सेवाको सट्टा निजी स्वार्थ पूर्ति गर्ने व्यवसाय र फोहोरी खेल बनाएकाले भ्रष्टाचार, कुशासन र कुसंस्कार नेपाली राजनीतिको पर्याय बनेको छ। त्यसैले सदाचारयुक्त स्वाभिमानी नागरिकहरू र आदर्शवान युवा पुस्ता राजनीतिबाट वितृष्ण र विमुख हुँदै गइरहेछन्। यसलाई उल्ट्याएर नयाँ शक्तिले राजनीतिलाई स्वच्छ, पारदर्शी स्वयंसेवाको रूपमा स्थापित गर्नेछ र दसौं लाख आदर्शवान युवाहरू र चरित्रवान नागरिकहरूलाई देशसेवामा परिचालन गर्नेछ। सार्वजनिक जीवन र राज्यका अंगहरूबाट भ्रष्टाचार उन्मूलन, सुशासनको प्रत्याभूति र समाजमा उन्नत संस्कृति र संस्कारको विकासलाई नयाँ शक्तिले आफ्नो प्रमुख कार्यभार बनाउनेछ। नयाँ शक्ति निर्माण अभियान नयाँ वैकल्पिक राजनीतिक शक्ति निर्माणको प्रक्रिया पनि ‘नयाँ’ हुनु नितान्त जरुरी छ। केही स्वार्थ मिल्ने व्यक्तिहरू मात्र बसेर एउटा छुट्टै राजनीतिक समूह वा दल घोषणा गरियो भने त्यो ‘नयाँ बोतलमा पुरानो रक्सी’मात्रै हुनेछ। त्यसको थप भार बोक्न नेपाली जनता अब अभिशप्त छैनन्। त्यसैले नयाँ सोच, नयाँ एजेन्डा र नयाँ आचरण सहितको नयाँ शक्ति विभिन्न वर्ग, जाति, क्षेत्र, लिंग र समुदायबीच व्यापक छलफल, अन्तरक्रिया चलाएर सबैको स्वामित्व र अपनत्व कायम हुनेगरी निर्माण गरिनुपर्छ। त्यसका निम्ति विभिन्न पार्टीहरूभित्र रहेका, कुनै पनि पार्टी वा संगठनमा नरहेका व्यक्तिहरू, पेसाकर्मीहरू र मुख्यत: नयाँ सोचले ओतप्रोत युवाहरूबीच व्यापक अभियान सञ्चालन गरिनुपर्छ। माथिबाट निर्देशितभन्दा पनि तलैबाट सहभागितामूलक ढंगले बन्ने शक्ति नै वास्तवमा नयाँ र दिगो शक्ति बन्नेछ। क्याम्पसमा, फ्याक्ट्रीमा, चौतारीमा, कार्यालयमा र घर—घरमा नयाँ शक्तिबारे बहस चलाएर र विभिन्न मुद्दाकेन्द्रित अभियान/आन्दोलनको बीचबाट नयाँ शक्ति बनेमा नै त्यो सार्थक हुनेछ। केही अनुभूतिहरू मैले आफैंले बनाएको पुरानो राजनीतिक डुंगा परित्याग गरेर जीवनको उत्तरार्धमा एक्लै सांसारिक समुद्रमा हाम्फाल्दा धेरैले आश्चर्य व्यक्त गरेका छन्। कतिपयले अपुष्ट आशंका र मनगढन्त दुस्प्रचार पनि गरेका छन्। तर म विचलित छैन। किनभने म सिक्न तयार छु। म गल्ती—कमजोरी सच्याउन तयार छु। म सकारात्मक सोच राख्छु र अरूलाई सकारात्मक सोच बाँड्न चाहन्छु। मैले जीवनमा आफ्नोनिम्ति सबै थोक प्राप्त गरिसकेको छु। मैले त अब बाँकी जीवनमा समाज, देश र मानव जातिलाई आफूले सकेजति दिने काममात्र गर्नुछ। लक्ष्मी र सरस्वती सँगै नबसेझैं सत्य र सत्ता अक्सर सँगै बस्दैनन् भन्ने मलाई थाहा छ। म तिनीहरूलाई सँगै राख्ने नयाँ घरको खोजीमा छु। अहिले म त्यही यात्रामा निस्केको छु। त्यस निम्ति म सहयात्रीहरूको खोजीमा छु। विशेषगरी युवाहरूको खोजीमा छु, जसले समृद्ध नयाँ नेपालको नेतृत्व गर्नेछन्। आइन्सटाइनले भनेझैं, ‘मसँग कुनै विशेष गुण छैन। म उत्कण्ठापूर्ण जिज्ञासुमात्र हुँ।’
kantipur.ekantipur.com
kantipur.ekantipur.com
काठमाडौं: साफ च्याम्पियनसिपको नवौं संस्करणअन्तर्गत सन् २०११ डिसेम्बर ४ तारिखमा नेपाली राष्ट्रिय टोलीले बंगलादेशसँग प्रतिस्पर्धा गर्दै थियो।
नयाँ दिल्लीको जवाहरलाल नेहरू स्टेडियममा भएको खेल नेपालका लागि अति नै महत्वपूर्ण थियो। सेमिफाइनलमा स्थान बनाउन नेपाली टोलीलाई बंगलादेशसँग स्पष्ट जितको खाँचो थियो। नेपालविरुद्ध सधैं हाबी बन्दै आएको बंगलादेशविरुद्घको उक्त खेल पाँच मिनेट थप गरिएको इन्जुरी समयमा समेत गोलरहित बराबरीमा चलिरहेको थियो।
अन्तिम मिनेटमा बंगलादेशका महमदमनुम मियाँले नेपालका रविन श्रेष्ठलाई लडाए। त्यसपछि नेपालले मैदानको मध्यभागमा फ्रिकिक प्रहारको मौका पायो । त्यतिबेला खेल सकिन केवल ३० सेकेन्ड बाँकी थियो।
करिब ३५ यार्ड टाढा पाएको फ्रिकिक हान्ने मौका कप्तान सागर थापाले पाए। त्यो प्रहार गोलमा परिणत होला भनी पत्याउनेको संख्या रंगशालामा नगण्य नै थियो। तर, सागरले प्रहार गरेको लामो घुमाउरो सटले सोझै पोस्टको दिशा लियो।
सागरको चमत्कारिक प्र्रहारलाई बंगाली गोलरक्षक आलमले नियाल्नसमेत भ्याएनन्। लगत्तै खेल सकिएको सिठ्ठी बज्यो, नेपालले बंगलादेशलाई १-० गोलले हरायो।सागरको त्यही घुमाउरो दर्शनीय गोलले नेपाली टोली सेमिफाइनलतर्फ उन्मुख भएको थियो।
त्यसपछि उत्साहित बनेको नेपाली टोलीले समूह 'बी' को अन्तिम खेलमा पाकिस्तानलाई १-१ को बराबरीमा रोक्दै सेमिफाइनलमा स्थान बनाएको थियो। सागरको गोलबाट उत्साही बनेका दर्शकले जवाहरलाल नेहरू स्टेडियम थर्काएका थिए।
सेमिफाइनलमा भने नेपाल अफगानिस्तानसँग १-० गोलले पराजित भएर घर फर्किएको थियो।नेपालले त्यसबेला बंगलादेशलाई १८ वर्षपछि हराएको थियो। सन् १९९३ को दक्षिण एसियाली खेलकुद प्रतियोगितापछि नेपालले बंगलादेशलाई हराउन सकेको थिएन।
बंगलादेशलाई लामो समयपछि हराउनुको खुसी त छँदै थियो, नेपाली समर्थकलाई त्योभन्दा बढी खुसी र उत्साह कप्तान सागर थापाको गोलले दिएको थियो। सागरको उक्त गोल त्यतिबेला विश्वभर चर्चामा रह्यो।
सकर नेटको 'यू ट्युब' मा समेत साताको उत्कृष्ट पाँचमा परेको थियो। विश्वभरका लाखौं दर्शकले सागरको गोल मन पराएका थिए।सागर आफूले पनि उक्त गोल आफैंले गरेको भनेर पत्याउन नसकेको बताएका थिए।
गोल नभए पनि कुनै साथीको खुट्टामा पर्छ भन्ने सोचेर पोस्टमा हानेको थिएँ। बंगलादेशलाई लामो समयपछि जित्दा खुसी छु। खेलमा भगवान्को पनि साथ चाहिने रहेछ। आज मलाई भगवान्ले सोचेजस्तै साथ थिए।'
विश्वलाई तीन छक तुल्याउने सागरको उक्त गोल उनको अन्तर्राष्ट्रिय खेल जीवनको एकमात्र गोल हो। सन् २००३ देखि नेपाली राष्ट्रिय टोलीको जर्सी लगाएका सागरले ६४ वटा अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेलिसकेका थिए।
सन् २००९ देखि लगातार टोलीको कप्तान रहेका सागर नेपाली फुटबलमा विशिष्ट खेलाडीको दर्जामा थिए। पुरस्कार र घरेलु फुटबलमा पाउने पारि श्रमिकको हिसाबले पनि उनी धेरै माथि थिए। फुटबलमा उनले अपार्टमेन्टदेखि मोटर साइकल र लाखौं रुपैयाँ पुरस्कार पनि पाए। समग्रमा उनी नेपाली फुटबलप्रेमीको आँखाको तारा थिए।
३१ वर्षको उमेरमै हरेक नेपाली र आम फुटबलप्रेमीको ढुकढुकी बनेका सागरको परिचय अहिले एकाएक फेरिएको छ। विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा खेल मिलेमतो गरेर करोडौं रुपैयाँ लिएको आरोप उनीलगायतका खेलाडीमाथि लागेको छ।
देशको प्रतिनिधित्व गरी विपक्षीलाई आफ्नै पोस्ट्मा गोल हान्न दिने राष्ट्रघाती कार्य गरेको आरोप उनीहरूमाथि लागेको छ। नेपालले सन् २००८ देखि हालसम्म खेलका सबैखाले अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा खेल मिलेमतो गरेको आरोपमा अहिले सागरसहित सन्दीप राई, रितेश थापा, विकाससिंह क्षेत्री र अञ्जन केसी असोज २७ गतेदेखि प्रहरी हिरासतमा छन्।
सबै खेलाडीलाई एसियाली फुटबल महासंघ (एएफसी) को आग्रहमा प्रहरीले पक्राउ गरेको हो। प्रहरीका अनुसार पक्राउ परेका सबै खेलाडीले आफ्नो गल्ती स्वीकार गरिसकेका छन्। महानगरीय प्रहरी अपराध महाशाखामा राखिएका सागरलगायत खेलाडीले आफूले ठूलो गल्ती गरेको र अहिले त्यसको पश्चाताप भइरहेको बयान दिएको अनुसन्धानमा खटिएका प्रमुख वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक सर्वेन्द्र खनालले बताएका छन्।
नेपालीको महान् चाड दसैंको घटस्थापनाको एक दिनअघि पक्राउ परेका उनीहरूविरुद्घ घटस्थापनादेखि नै अदालत बन्द भएकाले दसैं बिदा सकिएलगत्तै मंगलबार विशेष अदालतमा राज्य विरुद्धको अपराधको मुद्दा दायर गरिएको छ। थप अनुसन्धानका लागि अदालतले तीन दिनको म्याद थप गरेको छ।
सागरसहितका खेलाडीको अबको भविष्य के होला भन्ने विषयले राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा चर्चा पाएको छ। म्याच फिक्सिङको आरोपका कारण उनको परिचय रातारात नायकबाट खलनायकमा रूपान्तरित भएको छ।
परिवार र आफन्तसँगको भेटमा समेत आत्मग्लानी गरेका सागरलगायतका खेलाडी अब मैदानमा फर्केलान् कि नफर्केलान्, आम चासोको विषय बनेको छ। जीवनमा एउटै र उत्कृष्ट अन्तर्राष्ट्रिय गोल गरेका सागरको भविष्य अब आगामी अनुसन्धानले निक्र्योल गर्नेछ।
काठमाडौं: साफ च्याम्पियनसिपको नवौं संस्करणअन्तर्गत सन् २०११ डिसेम्बर ४ तारिखमा नेपाली राष्ट्रिय टोलीले बंगलादेशसँग प्रतिस्पर्धा गर्दै थियो।
नयाँ दिल्लीको जवाहरलाल नेहरू स्टेडियममा भएको खेल नेपालका लागि अति नै महत्वपूर्ण थियो। सेमिफाइनलमा स्थान बनाउन नेपाली टोलीलाई बंगलादेशसँग स्पष्ट जितको खाँचो थियो। नेपालविरुद्ध सधैं हाबी बन्दै आएको बंगलादेशविरुद्घको उक्त खेल पाँच मिनेट थप गरिएको इन्जुरी समयमा समेत गोलरहित बराबरीमा चलिरहेको थियो।
अन्तिम मिनेटमा बंगलादेशका महमदमनुम मियाँले नेपालका रविन श्रेष्ठलाई लडाए। त्यसपछि नेपालले मैदानको मध्यभागमा फ्रिकिक प्रहारको मौका पायो । त्यतिबेला खेल सकिन केवल ३० सेकेन्ड बाँकी थियो।
करिब ३५ यार्ड टाढा पाएको फ्रिकिक हान्ने मौका कप्तान सागर थापाले पाए। त्यो प्रहार गोलमा परिणत होला भनी पत्याउनेको संख्या रंगशालामा नगण्य नै थियो। तर, सागरले प्रहार गरेको लामो घुमाउरो सटले सोझै पोस्टको दिशा लियो।
सागरको चमत्कारिक प्र्रहारलाई बंगाली गोलरक्षक आलमले नियाल्नसमेत भ्याएनन्। लगत्तै खेल सकिएको सिठ्ठी बज्यो, नेपालले बंगलादेशलाई १-० गोलले हरायो।सागरको त्यही घुमाउरो दर्शनीय गोलले नेपाली टोली सेमिफाइनलतर्फ उन्मुख भएको थियो।
त्यसपछि उत्साहित बनेको नेपाली टोलीले समूह 'बी' को अन्तिम खेलमा पाकिस्तानलाई १-१ को बराबरीमा रोक्दै सेमिफाइनलमा स्थान बनाएको थियो। सागरको गोलबाट उत्साही बनेका दर्शकले जवाहरलाल नेहरू स्टेडियम थर्काएका थिए।
सेमिफाइनलमा भने नेपाल अफगानिस्तानसँग १-० गोलले पराजित भएर घर फर्किएको थियो।नेपालले त्यसबेला बंगलादेशलाई १८ वर्षपछि हराएको थियो। सन् १९९३ को दक्षिण एसियाली खेलकुद प्रतियोगितापछि नेपालले बंगलादेशलाई हराउन सकेको थिएन।
बंगलादेशलाई लामो समयपछि हराउनुको खुसी त छँदै थियो, नेपाली समर्थकलाई त्योभन्दा बढी खुसी र उत्साह कप्तान सागर थापाको गोलले दिएको थियो। सागरको उक्त गोल त्यतिबेला विश्वभर चर्चामा रह्यो।
सकर नेटको 'यू ट्युब' मा समेत साताको उत्कृष्ट पाँचमा परेको थियो। विश्वभरका लाखौं दर्शकले सागरको गोल मन पराएका थिए।सागर आफूले पनि उक्त गोल आफैंले गरेको भनेर पत्याउन नसकेको बताएका थिए।
सुरुमा अंग्रेजीमा बोल्ने कोसिस गरेका सागरले पछि नेपालीमा बोल्छु भन्दै उनले त्यसबेला भनेका थिए, ‘होटेलबाटै बंगलादेशलाई हराउन आएका थियौं । अन्तिमसम्म बराबरी हुँदा टोलीको निराशा थियो। समय सकिन लागेकाले सोझै पोस्टमा हानेँ।
गोल नभए पनि कुनै साथीको खुट्टामा पर्छ भन्ने सोचेर पोस्टमा हानेको थिएँ। बंगलादेशलाई लामो समयपछि जित्दा खुसी छु। खेलमा भगवान्को पनि साथ चाहिने रहेछ। आज मलाई भगवान्ले सोचेजस्तै साथ थिए।'
विश्वलाई तीन छक तुल्याउने सागरको उक्त गोल उनको अन्तर्राष्ट्रिय खेल जीवनको एकमात्र गोल हो। सन् २००३ देखि नेपाली राष्ट्रिय टोलीको जर्सी लगाएका सागरले ६४ वटा अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेलिसकेका थिए।
सन् २००९ देखि लगातार टोलीको कप्तान रहेका सागर नेपाली फुटबलमा विशिष्ट खेलाडीको दर्जामा थिए। पुरस्कार र घरेलु फुटबलमा पाउने पारि श्रमिकको हिसाबले पनि उनी धेरै माथि थिए। फुटबलमा उनले अपार्टमेन्टदेखि मोटर साइकल र लाखौं रुपैयाँ पुरस्कार पनि पाए। समग्रमा उनी नेपाली फुटबलप्रेमीको आँखाको तारा थिए।
३१ वर्षको उमेरमै हरेक नेपाली र आम फुटबलप्रेमीको ढुकढुकी बनेका सागरको परिचय अहिले एकाएक फेरिएको छ। विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा खेल मिलेमतो गरेर करोडौं रुपैयाँ लिएको आरोप उनीलगायतका खेलाडीमाथि लागेको छ।
देशको प्रतिनिधित्व गरी विपक्षीलाई आफ्नै पोस्ट्मा गोल हान्न दिने राष्ट्रघाती कार्य गरेको आरोप उनीहरूमाथि लागेको छ। नेपालले सन् २००८ देखि हालसम्म खेलका सबैखाले अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा खेल मिलेमतो गरेको आरोपमा अहिले सागरसहित सन्दीप राई, रितेश थापा, विकाससिंह क्षेत्री र अञ्जन केसी असोज २७ गतेदेखि प्रहरी हिरासतमा छन्।
सबै खेलाडीलाई एसियाली फुटबल महासंघ (एएफसी) को आग्रहमा प्रहरीले पक्राउ गरेको हो। प्रहरीका अनुसार पक्राउ परेका सबै खेलाडीले आफ्नो गल्ती स्वीकार गरिसकेका छन्। महानगरीय प्रहरी अपराध महाशाखामा राखिएका सागरलगायत खेलाडीले आफूले ठूलो गल्ती गरेको र अहिले त्यसको पश्चाताप भइरहेको बयान दिएको अनुसन्धानमा खटिएका प्रमुख वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक सर्वेन्द्र खनालले बताएका छन्।
नेपालीको महान् चाड दसैंको घटस्थापनाको एक दिनअघि पक्राउ परेका उनीहरूविरुद्घ घटस्थापनादेखि नै अदालत बन्द भएकाले दसैं बिदा सकिएलगत्तै मंगलबार विशेष अदालतमा राज्य विरुद्धको अपराधको मुद्दा दायर गरिएको छ। थप अनुसन्धानका लागि अदालतले तीन दिनको म्याद थप गरेको छ।
सागरसहितका खेलाडीको अबको भविष्य के होला भन्ने विषयले राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा चर्चा पाएको छ। म्याच फिक्सिङको आरोपका कारण उनको परिचय रातारात नायकबाट खलनायकमा रूपान्तरित भएको छ।
परिवार र आफन्तसँगको भेटमा समेत आत्मग्लानी गरेका सागरलगायतका खेलाडी अब मैदानमा फर्केलान् कि नफर्केलान्, आम चासोको विषय बनेको छ। जीवनमा एउटै र उत्कृष्ट अन्तर्राष्ट्रिय गोल गरेका सागरको भविष्य अब आगामी अनुसन्धानले निक्र्योल गर्नेछ।
काठमाडौं : आज हुने राष्ट्रपतिमा निर्वाचनमा विद्यादेवी भण्डारीको जीत लगभग निश्चित भएको छ। एमालेसहितको सत्ता गठबन्धनको साझा उम्मेदवार बनेकी भण्डारीको पक्षमा स्पष्ट बहुमत देखिएको छ। भण्डारीसँग कांग्रेसका पुराना नेता कुलबहादु गुरुङले प्रतिस्पर्धा गर्दैछन्।
भण्डारी र गुरुङले मंगलबार उम्मेदवारी दर्ता गरेका हुन्। उनको प्रस्तावकमा एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र समर्थकमा राप्रपा नेपालका अध्यक्ष कमल थापा, मधेसी जनअधिकार फोरम (लोकतान्त्रिक) का अध्यक्ष विजय गच्छदारलगायत छन्।
एमाओवादीसहित सत्ता गठबन्धनमा सहभागी सबै दलको सहमतिमा उम्मेदवारी तय गरिएको र आन्दोलनमा रहेका मधेसी मोर्चाले मतदान बहिष्कार गर्ने निर्णय गरिसकेकोले भण्डारी नेपालको पहिलो महिला राष्ट्रपति बन्ने निश्चित भएको हो।
प्रधानमन्त्रीमा केपी शर्मा ओलीले ३३८ ल्याएका थिए। त्यो मत सुरक्षित रहेकोले भण्डारीले जित निश्चित रहेको एमाले नेताहरुको दाबी छ। राष्ट्रपतिमा विजयी हुन हाल कायम ५९७ मध्ये २९९ मत मात्रै प्राप्त गरे पनि पुग्छ। उनका प्रतिस्पर्धी सुशील कोइरालाले २४९ मत प्राप्त गरेका थिए। त्यतिबेला कांग्रेसलाई मत दिने मधेसी मोर्चाले भने यसपटक चुनावमा भाग नलिने भएको छ। कांग्रेससँग २०७ सांसद् छन्।
उनी एमालेका संस्थापक नेता स्व.मदन भण्डारीकी पत्नी हुन् ।यसअघि रक्षालगायतका महत्वपूर्ण मन्त्रालय समालेकी भण्डारी पार्टी संगठनमा लामो समयदेखि क्रियाशिल छिन्। भद्र र शालिन स्वभावकी भण्डारीको समन्वयकारी भूमिकाका कारण एमालेले उनलाई प्रस्ताव गरेको हो ।
राष्ट्रपतिको उम्मेदवारमा एमालेबाट पूर्वप्रधानमनत्री झलनाथ खनाल, पूर्वसभामुख सुवासचन्द्र नेम्वाङको नाम पनि चर्चामा थियो । तर पहिलो महिला राष्ट्रपति बनाएर इतिहास रच्ने अवसर गुमाउन नहुने भन्दै पूर्वप्रधानमनत्री झलनाथ खनाल, शीर्ष नेताहरुले भण्डारीलाई राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाउन सहमत भएका थिए।
उम्मेदवारी दर्ताका लागि प्रधानमन्त्रीसहित एमाले र एमाओवादीलगायत सरकारमा सहभागी सबै दलका नेता तथा सभासद् संसद् भवनमा पुगेका थिए। उम्मेदवारी दर्तापछि संक्षीप्त प्रतिक्रिया दिदै भण्डारीले आफूलाई सबैको साथ र समर्थन हुने विश्वास व्यक्त गरिन्। उनले कांग्रेसले पनि आफूलाई भोट हाल्ने बताइन्।
उनले जनताका प्रतिनिधिले पहिलोपटक बनाएको नयाँ संविधानको आफूले संरक्षण गर्ने प्रतिवद्धता व्यक्त गरिन्। उम्मेदवारी दर्ता गरेपछि भण्डारीले भनिन्, राष्ट्रिय हित र एकता मेरो संकल्प हो। त्यसको संरक्षणका लागि मेरो उम्मेदवारी हो। उनले आफू राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएपछि राजनीतिक दलहरुवीच सहमति कायम गराएर राष्ट्रिय स्वार्थको रक्षा गर्नु नै आफ्नो दायित्व हुने पनि बताइन् ।
एमाले र एमाओवादीबीच शीर्ष तहको समझदारीपछि राष्ट्रपति पदका लागि भण्डारी र उपराष्ट्रपति पदका लागि नन्दकिशोर पुन 'पासाङ' लाई उम्मेदवार घोषणा गरिएको छ। पार्टी स्थायी समितिको सोमबार बिहान बालुवाटारमा बसेको बैठकले भण्डारीलाई उम्मेदवार बनाउने सर्वसम्मत निर्णय गरेको हो ।
एमालेले भण्डारीलाई समर्थन गर्न र मत दिनका लागि संसद्मा रहेका सबै दलहरुसमक्ष आग्रह गरेको छ। उनलाई सर्वसम्मत बनाउनका लागि पार्टीले अन्य दलहरुसँग छलफल जारी राखेको छ।
annapurnapost.com
भण्डारी र गुरुङले मंगलबार उम्मेदवारी दर्ता गरेका हुन्। उनको प्रस्तावकमा एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र समर्थकमा राप्रपा नेपालका अध्यक्ष कमल थापा, मधेसी जनअधिकार फोरम (लोकतान्त्रिक) का अध्यक्ष विजय गच्छदारलगायत छन्।
एमाओवादीसहित सत्ता गठबन्धनमा सहभागी सबै दलको सहमतिमा उम्मेदवारी तय गरिएको र आन्दोलनमा रहेका मधेसी मोर्चाले मतदान बहिष्कार गर्ने निर्णय गरिसकेकोले भण्डारी नेपालको पहिलो महिला राष्ट्रपति बन्ने निश्चित भएको हो।
प्रधानमन्त्रीमा केपी शर्मा ओलीले ३३८ ल्याएका थिए। त्यो मत सुरक्षित रहेकोले भण्डारीले जित निश्चित रहेको एमाले नेताहरुको दाबी छ। राष्ट्रपतिमा विजयी हुन हाल कायम ५९७ मध्ये २९९ मत मात्रै प्राप्त गरे पनि पुग्छ। उनका प्रतिस्पर्धी सुशील कोइरालाले २४९ मत प्राप्त गरेका थिए। त्यतिबेला कांग्रेसलाई मत दिने मधेसी मोर्चाले भने यसपटक चुनावमा भाग नलिने भएको छ। कांग्रेससँग २०७ सांसद् छन्।
उनी एमालेका संस्थापक नेता स्व.मदन भण्डारीकी पत्नी हुन् ।यसअघि रक्षालगायतका महत्वपूर्ण मन्त्रालय समालेकी भण्डारी पार्टी संगठनमा लामो समयदेखि क्रियाशिल छिन्। भद्र र शालिन स्वभावकी भण्डारीको समन्वयकारी भूमिकाका कारण एमालेले उनलाई प्रस्ताव गरेको हो ।
राष्ट्रपतिको उम्मेदवारमा एमालेबाट पूर्वप्रधानमनत्री झलनाथ खनाल, पूर्वसभामुख सुवासचन्द्र नेम्वाङको नाम पनि चर्चामा थियो । तर पहिलो महिला राष्ट्रपति बनाएर इतिहास रच्ने अवसर गुमाउन नहुने भन्दै पूर्वप्रधानमनत्री झलनाथ खनाल, शीर्ष नेताहरुले भण्डारीलाई राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाउन सहमत भएका थिए।
उम्मेदवारी दर्ताका लागि प्रधानमन्त्रीसहित एमाले र एमाओवादीलगायत सरकारमा सहभागी सबै दलका नेता तथा सभासद् संसद् भवनमा पुगेका थिए। उम्मेदवारी दर्तापछि संक्षीप्त प्रतिक्रिया दिदै भण्डारीले आफूलाई सबैको साथ र समर्थन हुने विश्वास व्यक्त गरिन्। उनले कांग्रेसले पनि आफूलाई भोट हाल्ने बताइन्।
उनले जनताका प्रतिनिधिले पहिलोपटक बनाएको नयाँ संविधानको आफूले संरक्षण गर्ने प्रतिवद्धता व्यक्त गरिन्। उम्मेदवारी दर्ता गरेपछि भण्डारीले भनिन्, राष्ट्रिय हित र एकता मेरो संकल्प हो। त्यसको संरक्षणका लागि मेरो उम्मेदवारी हो। उनले आफू राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएपछि राजनीतिक दलहरुवीच सहमति कायम गराएर राष्ट्रिय स्वार्थको रक्षा गर्नु नै आफ्नो दायित्व हुने पनि बताइन् ।
एमाले र एमाओवादीबीच शीर्ष तहको समझदारीपछि राष्ट्रपति पदका लागि भण्डारी र उपराष्ट्रपति पदका लागि नन्दकिशोर पुन 'पासाङ' लाई उम्मेदवार घोषणा गरिएको छ। पार्टी स्थायी समितिको सोमबार बिहान बालुवाटारमा बसेको बैठकले भण्डारीलाई उम्मेदवार बनाउने सर्वसम्मत निर्णय गरेको हो ।
एमालेले भण्डारीलाई समर्थन गर्न र मत दिनका लागि संसद्मा रहेका सबै दलहरुसमक्ष आग्रह गरेको छ। उनलाई सर्वसम्मत बनाउनका लागि पार्टीले अन्य दलहरुसँग छलफल जारी राखेको छ।
annapurnapost.com
कठमडौं, ११ कात्तिक । कुनै बेला मधेसी दलहरूले ‘एक मधेस एक प्रदेश’को माग लिएर तराई मधेसका जिल्लाहरूमा उग्रआन्दोलन गरिरहेका बेला मधेस आन्दोलन खण्डित गर्न प्रमुख भूमिका खेलेको थारु कल्याणकारिणी सभाको आन्दोलन दोधारमा छ ।
सिमाङ्कन र थारुका लागि अधिकार माग गर्दै साढे दुई महिनादेखि आन्दोनलमा संघर्षरत थारु आन्दोलनकारीहरूको आन्दोलनलाई तुहाउन थारु नेताहरू नै सक्रिय भएपछि थारु आन्दोलनले उचाइँ पाउन नसकेको हो ।
आन्दोलन तुहाउने खेलामा सक्रिय थारु नेता र अधिकारको पक्षमा आन्दोलन गर्नेहरूको कित्ता स्पष्ट भएपछि अब थारु आन्दोलनले आफ्नो दिशा लिने थारु कल्याणकारिणी सभाका पूर्व महामन्त्री राजकुमार लेखीले बताउनुभयो ।
नवलवसारीमा कात्तिक ८ र ९ गते दुई दिनसम्म चलेको थारु कल्याणकारिणी सभाको राष्ट्रिय भेलाले आन्दोलन तुहाउन भूमिका खेल्ने थारु नेताहरूको सूची तयार पारेको स्रोतको भनाइ छ । ती नेताहरूलाई आन्दोलन र थारु गतिविधिमा बन्देज लगाउने निर्णय भेलाले गरेको छ ।
थारु कल्याणकारिणीको नवलपरासी राष्ट्रिय भेलालाई लिएर थारु आन्दोलनकारीहरू दुई भागमा विभाजित पनि भएका छन् ।
विशेष गरेर मधेसी जनअधिकार फोरम लोकतान्त्रिकका अध्यक्ष विजय गच्छदार र महासचिव रामजनम चौधरीले थारु आन्दोलनलाई विभाजन गरेको आरोप भेलाले लगाएको छ ।
थारु आन्दोलनलाई कमजोर बनाएपछि वर्तमान सरकारमा फोरम लोकतान्त्रिकका तर्फबाट गच्छदार र चौधरीलाई पुरस्कारवाफत मन्त्री बनाएको थारु कल्याणकारिणी सभाको आरोप छ ।
थारुहरूले राखेका मागलाई बिचबाटोमा छाडेर गच्छदार र रामजनम चौधरी मन्त्री बन्न पुगेपछि थारु आन्दोलन झन् कमजोर भएको स्वयं फोरम लोकतान्त्रिकका केही नेताहरूले स्वीकार गरेका छन् ।
उता, थारु कल्याणकारिणीको राष्ट्रिय भेलाले सरकारसँगको वार्ता र आन्दोलनलाई साथसाथै अगाडि बढाउने निर्णय गरेको छ ।
भेलाले सरकारसँग हुने अबका वार्तामा कांग्रेस, एमाले, एमाओवादीलगायतका दलका थारु सांसदहरूलाई सहभागी नगराउने निर्णय गरेको लेखीले बताउनु भयो ।
‘अबको वार्तामा थारुवान/थारुहट संयुक्त संघर्ष समितिका सदस्यहरू मात्रै सहभाग हुन्छन्’, उहाँले भन्नुभयो, ‘थारु आन्दोलन तुहाउने थारु सांसदहरूलाई वार्तामा बस्ने अधिकार छैन र बस्न पनि दिँदैनौँ ।’
उता, राष्ट्रिय भेलाले थारु कल्याणकारिणी सभाका अध्यक्ष एवम् थारुवान/थारुहट संयुक्त संघर्ष समितिका संयोजक धनीराम चौधरीलाई आन्दोलनप्रति इमानदार भएर लाग्न आग्रह गरेको छ ।
टीकापुर घटनापछि पक्राउपर्ने डरले चौधरी लुकेर हिँड्ने गरेकाले आन्दोलनप्रति धेरै सक्रिय हुन नसकेका हुन् । भेलाले आन्दोलनप्रति चासो नदेखाएको भन्दै अध्यक्ष चौधरीको आलोचना पनि भएको छ ।
पक्राउ पर्ने डरले अध्यक्ष चौधरी भेलामा सहभागी नहुनु भएको हो । भेलाको उदघाटनसत्र उपाध्यक्ष कन्नुलाल चौधरी र बन्दसत्र उपाध्यक्ष हरिदेवी चौधरीको अध्यक्षतामा गरिएको थियो । भेलामा कार्यपत्र र आन्दोलनका विषयमा उठेका जिज्ञासाको जवाफ राजकुमार लेखीले दिनुभएको थियो ।
भेलामा सांसदहरूलाई नबोलाएको लेखीले बताउनुभयो । उहाँले आन्दोलनलाई तुहाउन भूमिका खेलेको सांसदहरूलाई आगामी कार्यक्रमहरूमा पनि सहभागी नगराउने बताउनुभयो । भेलामा तीन सय बढी थारु अगुवा नेताहरूको सहभागिता रहेको थियो ।
उता, थारु कल्याणकारिणी सभाको राष्ट्रिय भेलाको निर्णयअनुसार थारु आन्दोलनकारी आन्दोलनमा सक्रिय हुन थालेका छन् ।
आन्दोलनका लागि संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चासँग सहकार्य गरेर जाने निर्णय गरेको भेलाले अबका आन्दोलन मधेसीहरूसँग मिलेर गर्ने लेखीले उल्लेख गर्नुभयो ।
थारुहरूले अबदेखि सडक र नाका केन्द्रित आन्दोलन गर्ने थारु कल्याणकारिणी सभाका पूर्व महामन्त्री लेखीले बताउनुभयो ।
उता, थारु कल्याणकारिणीका अध्यक्ष धनीराम चौधरीलाई प्रभावमा पारेर फोरम लोकतान्त्रिकका अध्यक्ष विजय गच्छदार र महासचिव रामजनम चौधरीले थारु आन्दोलनका नाममा संकलन गरेको पैसाको हिसावकिताका विषयमा पनि भेलामा प्रश्न उठेको छ ।
थारु आन्दोलनमा खर्च भएको रकमको जानकारी दिनुपर्ने आन्दोलनकारीहरूभित्र उठ्न थालेपछि रामजनम चौधरीसहितका थारु नेताहरू समस्यामा परेका छन् ।
dainiknepal.com
आन्दोलन तुहाउने खेलामा सक्रिय थारु नेता र अधिकारको पक्षमा आन्दोलन गर्नेहरूको कित्ता स्पष्ट भएपछि अब थारु आन्दोलनले आफ्नो दिशा लिने थारु कल्याणकारिणी सभाका पूर्व महामन्त्री राजकुमार लेखीले बताउनुभयो ।
नवलवसारीमा कात्तिक ८ र ९ गते दुई दिनसम्म चलेको थारु कल्याणकारिणी सभाको राष्ट्रिय भेलाले आन्दोलन तुहाउन भूमिका खेल्ने थारु नेताहरूको सूची तयार पारेको स्रोतको भनाइ छ । ती नेताहरूलाई आन्दोलन र थारु गतिविधिमा बन्देज लगाउने निर्णय भेलाले गरेको छ ।
थारु कल्याणकारिणीको नवलपरासी राष्ट्रिय भेलालाई लिएर थारु आन्दोलनकारीहरू दुई भागमा विभाजित पनि भएका छन् ।
विशेष गरेर मधेसी जनअधिकार फोरम लोकतान्त्रिकका अध्यक्ष विजय गच्छदार र महासचिव रामजनम चौधरीले थारु आन्दोलनलाई विभाजन गरेको आरोप भेलाले लगाएको छ ।
थारु आन्दोलनलाई कमजोर बनाएपछि वर्तमान सरकारमा फोरम लोकतान्त्रिकका तर्फबाट गच्छदार र चौधरीलाई पुरस्कारवाफत मन्त्री बनाएको थारु कल्याणकारिणी सभाको आरोप छ ।
थारुहरूले राखेका मागलाई बिचबाटोमा छाडेर गच्छदार र रामजनम चौधरी मन्त्री बन्न पुगेपछि थारु आन्दोलन झन् कमजोर भएको स्वयं फोरम लोकतान्त्रिकका केही नेताहरूले स्वीकार गरेका छन् ।
उता, थारु कल्याणकारिणीको राष्ट्रिय भेलाले सरकारसँगको वार्ता र आन्दोलनलाई साथसाथै अगाडि बढाउने निर्णय गरेको छ ।
भेलाले सरकारसँग हुने अबका वार्तामा कांग्रेस, एमाले, एमाओवादीलगायतका दलका थारु सांसदहरूलाई सहभागी नगराउने निर्णय गरेको लेखीले बताउनु भयो ।
‘अबको वार्तामा थारुवान/थारुहट संयुक्त संघर्ष समितिका सदस्यहरू मात्रै सहभाग हुन्छन्’, उहाँले भन्नुभयो, ‘थारु आन्दोलन तुहाउने थारु सांसदहरूलाई वार्तामा बस्ने अधिकार छैन र बस्न पनि दिँदैनौँ ।’
उता, राष्ट्रिय भेलाले थारु कल्याणकारिणी सभाका अध्यक्ष एवम् थारुवान/थारुहट संयुक्त संघर्ष समितिका संयोजक धनीराम चौधरीलाई आन्दोलनप्रति इमानदार भएर लाग्न आग्रह गरेको छ ।
टीकापुर घटनापछि पक्राउपर्ने डरले चौधरी लुकेर हिँड्ने गरेकाले आन्दोलनप्रति धेरै सक्रिय हुन नसकेका हुन् । भेलाले आन्दोलनप्रति चासो नदेखाएको भन्दै अध्यक्ष चौधरीको आलोचना पनि भएको छ ।
पक्राउ पर्ने डरले अध्यक्ष चौधरी भेलामा सहभागी नहुनु भएको हो । भेलाको उदघाटनसत्र उपाध्यक्ष कन्नुलाल चौधरी र बन्दसत्र उपाध्यक्ष हरिदेवी चौधरीको अध्यक्षतामा गरिएको थियो । भेलामा कार्यपत्र र आन्दोलनका विषयमा उठेका जिज्ञासाको जवाफ राजकुमार लेखीले दिनुभएको थियो ।
भेलामा सांसदहरूलाई नबोलाएको लेखीले बताउनुभयो । उहाँले आन्दोलनलाई तुहाउन भूमिका खेलेको सांसदहरूलाई आगामी कार्यक्रमहरूमा पनि सहभागी नगराउने बताउनुभयो । भेलामा तीन सय बढी थारु अगुवा नेताहरूको सहभागिता रहेको थियो ।
उता, थारु कल्याणकारिणी सभाको राष्ट्रिय भेलाको निर्णयअनुसार थारु आन्दोलनकारी आन्दोलनमा सक्रिय हुन थालेका छन् ।
आन्दोलनका लागि संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चासँग सहकार्य गरेर जाने निर्णय गरेको भेलाले अबका आन्दोलन मधेसीहरूसँग मिलेर गर्ने लेखीले उल्लेख गर्नुभयो ।
थारुहरूले अबदेखि सडक र नाका केन्द्रित आन्दोलन गर्ने थारु कल्याणकारिणी सभाका पूर्व महामन्त्री लेखीले बताउनुभयो ।
उता, थारु कल्याणकारिणीका अध्यक्ष धनीराम चौधरीलाई प्रभावमा पारेर फोरम लोकतान्त्रिकका अध्यक्ष विजय गच्छदार र महासचिव रामजनम चौधरीले थारु आन्दोलनका नाममा संकलन गरेको पैसाको हिसावकिताका विषयमा पनि भेलामा प्रश्न उठेको छ ।
थारु आन्दोलनमा खर्च भएको रकमको जानकारी दिनुपर्ने आन्दोलनकारीहरूभित्र उठ्न थालेपछि रामजनम चौधरीसहितका थारु नेताहरू समस्यामा परेका छन् ।
dainiknepal.com
मोरङ, ११ कात्तिक । विराटनगरको रानी भन्सार नाकाबाट मङ्गलबार साँझसम्म इन्धन बोकेका सातवटा गाडी नेपाल प्रवेश गरेका छन् ।
विराटनगर भन्सार कार्यालयका सूचना अधिकृत राजेन्द्र ढुङ्गानाका अनुसार जोगवनी नाका हुँदै मङ्गलबार साँझसम्ममा दुईवटा पेट्रोल, दुईवटा डिजेल र तीनवटा ग्यासको बुलेट रानी भन्सार भित्रिएका हुन् ।
गत सोमबार १५ वटा ग्यासका बुलेट र मङ्गलबार सातवटा इन्धनका गाडी भित्रिएका हुन् ।
पेट्रोलियम पदार्थका गाडी लाइनमा लागेको भए पनि भारतीय भन्सारले अन्य गाडीलाई क्रस गरेर पेट्रोलियम पदार्थ बोकेको ट्याङ्करलाई अगाडि आउन नदिएपछि समस्या भएको विराटनगर भन्सार कार्यालयले जनाएको छ । रासस
dainiknepal.com
गत सोमबार १५ वटा ग्यासका बुलेट र मङ्गलबार सातवटा इन्धनका गाडी भित्रिएका हुन् ।
पेट्रोलियम पदार्थका गाडी लाइनमा लागेको भए पनि भारतीय भन्सारले अन्य गाडीलाई क्रस गरेर पेट्रोलियम पदार्थ बोकेको ट्याङ्करलाई अगाडि आउन नदिएपछि समस्या भएको विराटनगर भन्सार कार्यालयले जनाएको छ । रासस
dainiknepal.com
काठमाडौं । मोहन बैद्य किरण नेतृत्वको नेकपा-माओवादी र परी थापा नेतृत्वको नेकपा एकीकृतबीच पार्टी एकता हुने भएको छ ।
पार्टि एकता संमोजक समितिको मंगलबार बसेको बैठकले एकाता गर्ने निर्णय गरेको हो ।
यसैगरि बैठकले आधारभूत वैचारिक तथा राजनीतिक विषयहरुमा समान धारणा बनेकाले पार्टी एकता गरि कार्तिक २२ मा एकता अधिवेशन गर्ने विज्ञप्तिमार्फत जनाएको छ ।
विज्ञप्तीमा बैद्य र थापाले संयुक्त रुपमा हस्ताक्षर गरेका छन् ।
www.nepalsandesh.com
यसैगरि बैठकले आधारभूत वैचारिक तथा राजनीतिक विषयहरुमा समान धारणा बनेकाले पार्टी एकता गरि कार्तिक २२ मा एकता अधिवेशन गर्ने विज्ञप्तिमार्फत जनाएको छ ।
विज्ञप्तीमा बैद्य र थापाले संयुक्त रुपमा हस्ताक्षर गरेका छन् ।
www.nepalsandesh.com
काठमाडौं । भारतको अघोषित नाकाबन्दी पछिको अवस्थालाई मध्यनजर गर्दै उत्तरी छिमेकी चीन सरकारले अनुदानमा उपलब्ध गराउने भनेको इन्धन रसुवागढी नजिकैको केरुङ आइपुगेको छ । तर नेपाली पक्षको कमजोर व्यवस्थापनका कारण उक्त नाकाबाट तेल भने नेपाल भित्रन सकेको छैन ।
चीनले अनुदानमा दिने भनेको १० हजार मेट्रिकटन पेट्रोलियम पदार्थ केरुङ आइपुगेको दुई दिन बितिसक्दा पनि नेपाल आयल निगमले ट्यांकर नपठाउँदा अलपत्र परेको छ ।
चीनले मंगलबार नै औपचारिक रुपमा तेल हस्तान्तरण गर्ने कार्यक्रम राखेको भए पनि नेपालतर्फबाट ट्यांकर नजाँदा केरुङमै पार्किङ गरेर राखिएको चिनियाँ पक्षले जनाएको छ ।
चिनियाँ राजदूतावासले ट्यांकरमा जाने चालक र सहचालकको ‘नेम लिष्ट’सहित पठाउन भनेपछि प्रक्रिया र्पुयाउन समय लागेकाले ढिलाइ भएको हुन सक्ने रसुवाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी शिवराम गेलालले बताए । केरुङ प्रवेशका लागि चीनले ‘वान डे’ पास उपलब्ध गराउने जनाएको छ ।
तर, केरुङमा चालक र सहचालकलाई दुई दिनसम्म बस्नुपर्ने अवस्था आएकाले राजदूतावासलाई आयल निगमले पहिला नै नेम लिष्ट पठाउन ढिलाइ भएको बताइएको छ ।
नेपालको रसुवागढीबाट केरुङ पुग्न मात्र २६ किलोमिटरको बाटो छ । जहाँ चिनियाँ ट्यांकरहरु तेल बोकेर नेपाली ट्यांकरलाई कुरिरहेका छन् । पेट्रोलिम पदार्थ बोकेका चिनियाँ ट्यांकर केरुङ पुगेर नेपाली ट्यांकरलाई पर्खिरहेको जनाइएको छ ।
प्रमुख जिल्ला अधिकारी गेलालले चीनको केरुङमा रोकिएको तेल उठाउन नेपाली ट्यांकर चालकको प्रवेशपास व्यवस्था नभएका कारण ढिलाइ भएको जनाउदै बुधबार (अाज) नेपाली ट्यांकर तेल भर्न केरुङ पुग्ने जानकारी दिए ।
www.nepalsandesh.com
चीनले मंगलबार नै औपचारिक रुपमा तेल हस्तान्तरण गर्ने कार्यक्रम राखेको भए पनि नेपालतर्फबाट ट्यांकर नजाँदा केरुङमै पार्किङ गरेर राखिएको चिनियाँ पक्षले जनाएको छ ।
चिनियाँ राजदूतावासले ट्यांकरमा जाने चालक र सहचालकको ‘नेम लिष्ट’सहित पठाउन भनेपछि प्रक्रिया र्पुयाउन समय लागेकाले ढिलाइ भएको हुन सक्ने रसुवाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी शिवराम गेलालले बताए । केरुङ प्रवेशका लागि चीनले ‘वान डे’ पास उपलब्ध गराउने जनाएको छ ।
तर, केरुङमा चालक र सहचालकलाई दुई दिनसम्म बस्नुपर्ने अवस्था आएकाले राजदूतावासलाई आयल निगमले पहिला नै नेम लिष्ट पठाउन ढिलाइ भएको बताइएको छ ।
नेपालको रसुवागढीबाट केरुङ पुग्न मात्र २६ किलोमिटरको बाटो छ । जहाँ चिनियाँ ट्यांकरहरु तेल बोकेर नेपाली ट्यांकरलाई कुरिरहेका छन् । पेट्रोलिम पदार्थ बोकेका चिनियाँ ट्यांकर केरुङ पुगेर नेपाली ट्यांकरलाई पर्खिरहेको जनाइएको छ ।
प्रमुख जिल्ला अधिकारी गेलालले चीनको केरुङमा रोकिएको तेल उठाउन नेपाली ट्यांकर चालकको प्रवेशपास व्यवस्था नभएका कारण ढिलाइ भएको जनाउदै बुधबार (अाज) नेपाली ट्यांकर तेल भर्न केरुङ पुग्ने जानकारी दिए ।
www.nepalsandesh.com
काठमाडौं, ११ कात्तिक-
अर्थ मन्त्रालय उच्चस्रोतका अनुसार काठमाडौंस्थित भारतीय दूतावासले सिधै अनुसन्धानको आग्रह गर्दै अख्तियारलाई चिठी पठाएपछि त्यसैलाई आधार मानेर जानकारी माग गरिएको हो ।
कुनै पनि विदेशी दूतावासले परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत मात्र अन्य सरकारी निकायसँग सम्पर्क गर्ने कूटनीतिक मान्यता छ। भारतीय दूतावासले सिधै पत्राचार गरेपछि अख्तियारले पनि त्यही आधारमा भन्सार विभागसँग जानकारी मागेको हो।
ुकूटनीतिक मर्यादा र सार्वभौम राष्ट्रको मान्यता विपरीत भारतीय दूतावासले सिधै अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगलाई पत्राचार गरी सीमामा हुने गरेको चाँदीको चोरीनिकासी रोक्न भनेको छ।
भारतीय दूतावासले असोज ७ गते अख्तियारलाई पत्र पठाएको थियो । नयाँ संविधान जारी भएको प्रति असन्तुष्टि जनाउँदै नेपालमाथि नाकाबन्दी लगाइरहेको भारतको काठमाडौंस्थित दूतावासले सीमाबाट चाँदीको चोरीनिकासी बढेको भन्दै पत्रमा रोक्न आग्रह गरिएको छ ।
www.etajakhabar.com
काठमाण्डु, ११ कात्तिक–
प्रधानमन्त्री निर्वाचन प्रकरणपछि तराईको आन्दोलन यहाँहरूको हातबाट फुत्किसक्यो पनि भन्छन् नि ! आन्दोलनमा पकड गुम्यो भने त्यसको खतरा त सबैभन्दा पहिला तपाईहरूलाई नै हुन्छ होइन ?
–आन्दोलन मोर्चाकै नेतृत्वमा भएको हो र भइरहको छ । मोर्चाकै कार्यकर्ता लडेका छन् । शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्दा पनि राज्यले माग सम्बोधन गरेन भने यो आन्दोलन भड्किन सक्छ । अन्तिम स्टेसनमा पनि राज्यले मुद्दालाई सम्बोधन गरेन भने हाम्रो अनुहार हेरेर त जनता बस्दैनन् नि । हामी शान्तिपूर्ण आन्दोलन भन्दा टाढाको स्टेसनमा जान सक्दैँनौ । त्यति बेला विद्रोह अझ अगाडि बढ्न सक्छ । त्यति बेला अर्को नेता जन्मिएला । द्वन्द्वमा जाला र अप्रिय घटना गराउला । त्यो पाटोमा प्रवेश गर्नुभन्दा अघि नै अहिलेको मागलाई सम्बोधन गर्नुपर्छ भन्नेमा हामी चिन्तित छौँ । आन्दोलन अन्नतकालसम्म एउटै रूपमा जान सक्दैन ।
जब शासक वर्गले विवेक गुमाउँछ । नश्लवादी र जातिवादी चिन्तनको आधारमा अगाडि बढ्छ त्यसले दुर्घटना निम्त्याउँछ । अहिले मधेसविरोधी र भारतविरोधी भावनालाई नेपालको राष्ट्रियताको रूपमा हेर्न र परिभाषित गर्न थालियो भने समस्या उत्पन्न हुन सक्छ । हिटलरले पनि चुनाव जितेर सरकार बनाएका थिए । उनले यहुदीहरूलाई मार्नु नै राष्ट्रवादका रूपमा परिभाषित गरे । जुन चिन्तन अहिलेको सरकारले पनि बोकेको छ । यसले राष्ट्रिय एकतालाई अफ्ठ्यारोमा पार्ने देखिन्छ । सबै सचेत हुनुपर्दछ ।
यहाँहरूले आन्दोलनका क्रममा ‘वेलकम इन्डिया’ भन्दै मोटरसाइकल ¥याली निकालिएको र ठाउँठाउँमा चीनको झन्डा जलाउने कार्य गरेको पनि देखियो । यसको खास संकेत चाहीँ के हो ?
यी दुवै काम गलत हुन् । चीनको झन्डा जलाउने काम पनि गलत हो र अर्कोतर्फ कतिपयले भारतको झन्डा जलाएको पनि सुनियो, ती दुवै काम गलत हुन् ।दुवै हाम्रा मित्र राष्ट्र हुन् । दुवै मित्र राष्ट्रको सहयोग नेपाललाई चाहिन्छ । दुवैबाट सहयोग भई पनि रहेको छ । कुनै पनि देशको झन्डा जलाउने कार्य निन्दनीय हो । यस्ता प्रवृत्तिलाई निरुत्साहित गर्छौँ ।
kathmandutoday.com
–आन्दोलन मोर्चाकै नेतृत्वमा भएको हो र भइरहको छ । मोर्चाकै कार्यकर्ता लडेका छन् । शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्दा पनि राज्यले माग सम्बोधन गरेन भने यो आन्दोलन भड्किन सक्छ । अन्तिम स्टेसनमा पनि राज्यले मुद्दालाई सम्बोधन गरेन भने हाम्रो अनुहार हेरेर त जनता बस्दैनन् नि । हामी शान्तिपूर्ण आन्दोलन भन्दा टाढाको स्टेसनमा जान सक्दैँनौ । त्यति बेला विद्रोह अझ अगाडि बढ्न सक्छ । त्यति बेला अर्को नेता जन्मिएला । द्वन्द्वमा जाला र अप्रिय घटना गराउला । त्यो पाटोमा प्रवेश गर्नुभन्दा अघि नै अहिलेको मागलाई सम्बोधन गर्नुपर्छ भन्नेमा हामी चिन्तित छौँ । आन्दोलन अन्नतकालसम्म एउटै रूपमा जान सक्दैन ।
जब शासक वर्गले विवेक गुमाउँछ । नश्लवादी र जातिवादी चिन्तनको आधारमा अगाडि बढ्छ त्यसले दुर्घटना निम्त्याउँछ । अहिले मधेसविरोधी र भारतविरोधी भावनालाई नेपालको राष्ट्रियताको रूपमा हेर्न र परिभाषित गर्न थालियो भने समस्या उत्पन्न हुन सक्छ । हिटलरले पनि चुनाव जितेर सरकार बनाएका थिए । उनले यहुदीहरूलाई मार्नु नै राष्ट्रवादका रूपमा परिभाषित गरे । जुन चिन्तन अहिलेको सरकारले पनि बोकेको छ । यसले राष्ट्रिय एकतालाई अफ्ठ्यारोमा पार्ने देखिन्छ । सबै सचेत हुनुपर्दछ ।
यहाँहरूले आन्दोलनका क्रममा ‘वेलकम इन्डिया’ भन्दै मोटरसाइकल ¥याली निकालिएको र ठाउँठाउँमा चीनको झन्डा जलाउने कार्य गरेको पनि देखियो । यसको खास संकेत चाहीँ के हो ?
यी दुवै काम गलत हुन् । चीनको झन्डा जलाउने काम पनि गलत हो र अर्कोतर्फ कतिपयले भारतको झन्डा जलाएको पनि सुनियो, ती दुवै काम गलत हुन् ।दुवै हाम्रा मित्र राष्ट्र हुन् । दुवै मित्र राष्ट्रको सहयोग नेपाललाई चाहिन्छ । दुवैबाट सहयोग भई पनि रहेको छ । कुनै पनि देशको झन्डा जलाउने कार्य निन्दनीय हो । यस्ता प्रवृत्तिलाई निरुत्साहित गर्छौँ ।
kathmandutoday.com
बुधबार, ११ कार्तिक
काठमाडौ । डिजेल,पेट्रोल अभावका कारण अत्यावश्यक सेवाको सूचीमा पर्ने त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल संचालनमा कठिनाई भएको छ ।
विमानस्थलका महाप्रवन्धक देवआनन्द उपाध्यायले यस्तै अवस्था रहे अन्तर्रा्ष्ट्रिय र आन्तरिक उडान सेवा नै ’बन्द’ हुन सक्ने खतरा रहेको बताए ।
’विमानस्थल भनेको विशुद्ध प्राविधिक कार्यालय हो । यहाँको काम ’हाइली स्टे्रसफुल’ हुन्छ । एउटै कर्मचारीलाई ’टेवुल वर्क’ जस्तो दिनभर खटाउन मिल्दैन ।
इन्धन अभावका कारण कर्मचारीलाई कार्यालय आउन समस्या हुन थालेको छ,’ उनले भने । देशको एक मात्र अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलमा एउटा सिफ्टमा कम्तीमा सय कर्मचारी काम गर्छन् ।
यसमा अधिकांश कर्मचारी राडर, कन्ट्रोल टावर, टर्मिनल लगायतका प्राविधिक क्षेत्रमा काम गर्ने प्राविधिकहरु छन् । जहाज उडाउन र अवतरण गराउन उनीहरुको महत्वपुर्ण भूमीका रहन्छ । निजी सवारी साधन भएका प्राविधिकले इन्धन अभावका कारण बेलैमा कार्यालय पुग्न नसकेको तथा सार्वजनिक सवारी प्रयोग गर्नेहरुले घन्टौं कुर्दा पनि साधन नपाइने गुनासो गरिरहेका छन् । आजको कान्तिपुरमा समाचार छ ।
www.nepalsandesh.com
काठमाडौ । डिजेल,पेट्रोल अभावका कारण अत्यावश्यक सेवाको सूचीमा पर्ने त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल संचालनमा कठिनाई भएको छ ।
विमानस्थलका महाप्रवन्धक देवआनन्द उपाध्यायले यस्तै अवस्था रहे अन्तर्रा्ष्ट्रिय र आन्तरिक उडान सेवा नै ’बन्द’ हुन सक्ने खतरा रहेको बताए ।
इन्धन अभावका कारण कर्मचारीलाई कार्यालय आउन समस्या हुन थालेको छ,’ उनले भने । देशको एक मात्र अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलमा एउटा सिफ्टमा कम्तीमा सय कर्मचारी काम गर्छन् ।
यसमा अधिकांश कर्मचारी राडर, कन्ट्रोल टावर, टर्मिनल लगायतका प्राविधिक क्षेत्रमा काम गर्ने प्राविधिकहरु छन् । जहाज उडाउन र अवतरण गराउन उनीहरुको महत्वपुर्ण भूमीका रहन्छ । निजी सवारी साधन भएका प्राविधिकले इन्धन अभावका कारण बेलैमा कार्यालय पुग्न नसकेको तथा सार्वजनिक सवारी प्रयोग गर्नेहरुले घन्टौं कुर्दा पनि साधन नपाइने गुनासो गरिरहेका छन् । आजको कान्तिपुरमा समाचार छ ।
www.nepalsandesh.com
कमरेड सागरसँग भेट राजनीतिक यात्राकै क्रममा मदन भण्डारीसँग विद्या भण्डारीको पहिलो भेट ०३६ मा भएको थियो । मदन भण्डारीले आफ्नो परिचय कमरेड सागर नामबाट दिएका थिए । उनलाई सागर नै मदन भण्डारी हो भन्ने थाहा थिएन । कार्यकर्ता प्रशिक्षण दिन मदन भण्डारी सागर बनेर भोजपुर आएका थिए । पछि बिस्तारै सम्बन्ध बढ्दै गयो ।
उनी र मदन भण्डारीबीच भोजपुरमा करिब दुईपटक मात्र भेट भएको थियो । तेस्रो भेट विराटनगरमा भएको थियो । उनीहरूबीच सम्बन्ध बढाउने काम भने हाल संघीय समाजवादी फोरमका वरिष्ठ नेता रहेका अशोक राईले गरेका थिए । उनले खाना खाने ठाउँ एकै स्थानमा बनाइदिनेदेखि बसमा यात्रा गर्दा पनि एकै स्थानमा सिट मिलाइदिने गर्थे । उनले मदनलाई विद्या भण्डारीबारे सबै भनेका थिए । अशोक राईलाई विद्या भण्डारी र उनको परिवारबारे राम्रो जानकारी थियो ।
मदन र विद्याबीच सम्बन्ध विस्तारदेखि विवाह गराउनसम्म अशोक राईको मुख्य भूमिका थियो । घरसँग सम्बन्धविच्छेद र विवाह उनी राजनीतिमा लागेको थाहा नपाउँदासम्म उनको घरपरिवारसँग सम्बन्ध राम्रो थियो । तर, अनेरास्ववियुको पाँचौँ राष्ट्रिय सम्मेलनमा सहभागी हुन काठमाडौं गएपछि भने घरका सबैले थाहा पाए । त्यो सम्मेलनमा उनी कलेजबाट प्रतिनिधि बनेकी थिइन् । घरमा थाहै नदिई सम्मेलनमा गएपछि उनका काका खगेन्द्र खोज्नलाई धरानसम्म पुगेका थिए ।
सम्मेलन सकाएर फर्केपछि भने परिवारसँगको सम्बन्ध चिसिँदै गयो । उनलाई विवाह गर्न दबाब बढ्न थाल्यो । त्यसैवेला पार्टीले पनि मदन भण्डारीसँग विवाह गर्ने प्रस्ताव ल्यायो । सुरुमा विवाह नगर्ने सोचमा रहेकी विद्या पार्टीले पटक–पटक कुरा उठाएपछि भने सोच्न बाध्य भइन् । विवाहको कुरा चलेको दुई वर्षपछि पार्टीमा निवेदन दिइन् । पार्टीले सहमति दिएपछि ०३९ साउन २४ गते पार्टीकै व्यवस्थापनमा मदन भण्डारीसँग उनको विवाह भयो । उनी एक्लैको निर्णयमा विवाह भएको थियो । विवाहमा उनका माइती पक्षका कोही पनि सामेल थिएनन् । उनको आमासँगको भेट पनि ठूली छोरीको जन्म भएपछि मात्र भएको थियो । विवाहपछि उनी विराटनगरस्थित महेन्द्र मोरङ क्याम्पसमा स्नातक अध्ययन गर्न भर्ना भइन् । सोही वर्ष उनले स्ववियु निर्वाचनमा कोषाध्यक्ष पदमा चुनाव जितिन् । आजको नयाँ पत्रिका दैनिकमा खबर छ ।
www.ratopati.com/aakhabar
उनी र मदन भण्डारीबीच भोजपुरमा करिब दुईपटक मात्र भेट भएको थियो । तेस्रो भेट विराटनगरमा भएको थियो । उनीहरूबीच सम्बन्ध बढाउने काम भने हाल संघीय समाजवादी फोरमका वरिष्ठ नेता रहेका अशोक राईले गरेका थिए । उनले खाना खाने ठाउँ एकै स्थानमा बनाइदिनेदेखि बसमा यात्रा गर्दा पनि एकै स्थानमा सिट मिलाइदिने गर्थे । उनले मदनलाई विद्या भण्डारीबारे सबै भनेका थिए । अशोक राईलाई विद्या भण्डारी र उनको परिवारबारे राम्रो जानकारी थियो ।
मदन र विद्याबीच सम्बन्ध विस्तारदेखि विवाह गराउनसम्म अशोक राईको मुख्य भूमिका थियो । घरसँग सम्बन्धविच्छेद र विवाह उनी राजनीतिमा लागेको थाहा नपाउँदासम्म उनको घरपरिवारसँग सम्बन्ध राम्रो थियो । तर, अनेरास्ववियुको पाँचौँ राष्ट्रिय सम्मेलनमा सहभागी हुन काठमाडौं गएपछि भने घरका सबैले थाहा पाए । त्यो सम्मेलनमा उनी कलेजबाट प्रतिनिधि बनेकी थिइन् । घरमा थाहै नदिई सम्मेलनमा गएपछि उनका काका खगेन्द्र खोज्नलाई धरानसम्म पुगेका थिए ।
सम्मेलन सकाएर फर्केपछि भने परिवारसँगको सम्बन्ध चिसिँदै गयो । उनलाई विवाह गर्न दबाब बढ्न थाल्यो । त्यसैवेला पार्टीले पनि मदन भण्डारीसँग विवाह गर्ने प्रस्ताव ल्यायो । सुरुमा विवाह नगर्ने सोचमा रहेकी विद्या पार्टीले पटक–पटक कुरा उठाएपछि भने सोच्न बाध्य भइन् । विवाहको कुरा चलेको दुई वर्षपछि पार्टीमा निवेदन दिइन् । पार्टीले सहमति दिएपछि ०३९ साउन २४ गते पार्टीकै व्यवस्थापनमा मदन भण्डारीसँग उनको विवाह भयो । उनी एक्लैको निर्णयमा विवाह भएको थियो । विवाहमा उनका माइती पक्षका कोही पनि सामेल थिएनन् । उनको आमासँगको भेट पनि ठूली छोरीको जन्म भएपछि मात्र भएको थियो । विवाहपछि उनी विराटनगरस्थित महेन्द्र मोरङ क्याम्पसमा स्नातक अध्ययन गर्न भर्ना भइन् । सोही वर्ष उनले स्ववियु निर्वाचनमा कोषाध्यक्ष पदमा चुनाव जितिन् । आजको नयाँ पत्रिका दैनिकमा खबर छ ।
www.ratopati.com/aakhabar
हेल्लो शुभ बिहानी सबैलाई आज वि.सं. २०७२ साल कात्तिक ११ गते। बुधबार। इश्वी सन् २०१५ अक्टोबर २८ तारिख। नेपाल संवत् ११३५ कौला गा। कार्तिक कृष्णपक्ष। तिथि– प्रतिपदा, १५:४१ बजेउप्रान्त द्वितीया हेर्नुहोस आजको राशिफल ।
मेष – चु, चे, चो, ला, लि, लु, ले, लो, अ (Aries)
Ariesपारिवारिक भेटघाटको समय छ। विशेष व्यक्तित्वलाई भेट्ने मौका आउला। ठूलै फाइदाको आश्वासन पनि पाइनेछ। तर, यथार्थमा लाभ भने कमै मिल्नेछ। उपहारका नाउँमा बिग्रेको वस्तु हातलागी होला। स्वादिष्ट भोजनको अवसर मिल्नेछ। तर, पेटको खराबीले सताउन सक्छ। सहयोगीहरूबाट पनि अलि धोका पाइने सम्भावना छ, सचेत रहनुहोला।
बृष – इ, उ, ए, ओ, बा, बि, बु, बे, बो (Taurus)
Taurusखर्च लागे पनि दिगो फाइदा हुने काममा लगानी गर्ने अवसर जुट्न सक्छ । चुनौतीहरू पन्छाउँदै रोकिएका काम बनाउन सकिनेछ। धैर्यले काम लिने समय छ। छर–छिमेकमा केही असमझदारी बढ्ने योग देखिए पनि प्रतिस्पर्धाबाट फाइदा उठाउन सकिनेछ। प्रयत्न गर्दा टाढाको यात्रा गर्ने प्रक्रिया अघि बढ्न सक्छ । वैदेशिक क्षेत्रबाट लाभ उठाउने मौका छ।
मिथुन – का, कि, कु, घ, ङ, छ, के, को, ह (Gemini)
Geminiव्यावसायिक काममा राम्रै फड्को मार्न सकिनेछ। साझेदारी र सट्टापट्टामा विशेष लाभ मिल्नेछ। नयाँ जिम्मेवारी पाइएला। लामो समयदेखि रोकिएको काम बन्नुका साथै आम्दानीको स्रोत समेत बढ्नेछ। पारिवारिक आवश्यकता पूर्ति होला। श्रमको उचित मूल्यांकन हुनेछ। पितृधनको उपयोगबाट विशेष फाइदा होला। सोचेभन्दा बढी नै लाभ हुने योग छ।
कर्कट – हि, हु, हे, हो, डा, डि, डु, डे, डो (Cancer)
Cancerआफ्नो क्षेत्रमा प्रभुत्व जमाउन सकिनेछ। दाम, इनाम र प्रतिष्ठा कमाउने बेला छ। सामाजिक कामको दायित्व बढ्नेछ। भूमि, वाहन र पैत्रिक सम्पत्तिबाट लाभ मिल्ने योग छ। व्यापारमा प्रशस्त फाइदा हुनेछ। काममा मातापिताको सहयोग प्राप्त होला। प्रतिष्ठित काम गर्ने अवसर प्राप्त हुनेछ। भविष्यका लागि विशेष काममा जग बसाउने मौका छ।
सिंह – मा, मि, मु, मे, मो, टा, टि, टु, टे (Leo)
Leoसमुदायको हितमा राम्रै काम गर्न सकिनेछ। सामाजिक उत्तरदायित्व वहन गर्ने समय छ। रोकिएका काम सम्पादन हुनेछन्। नयाँ जिम्मेवारी हात पार्ने मौका छ। धार्मिक तथा परोपकारजन्य क्रियाकलापबाट प्रतिष्ठा पाइनेछ। कीर्तिमानी काम गर्ने समय छ। दाम, इनाम र प्रतिष्ठा कमाउने बेला छ। सहयोगीहरूले साथ दिनेछन्। आँटेका काम पनि सजिलै बन्नेछन्।
कन्या – टो, प, पि, पु, ष, ण, ठ, पे, पो (Virgo)
Virgoसानातिना काम र घरेलु समस्यामै अल्झनुपर्ने देखिन्छ। सवारीमा समेत सावधानी अपनाउनुपर्ला। स्वास्थ्यमा कमजोरी र उपचारमा खर्च हुने योग छ। विद्यामा कमजोरी र लेनदेनमा विवाद हृुन सक्छ। प्रयत्न गर्दा व्यावसायिक काम सम्पादन हुनेछन्। तर, विगतका समस्या बल्झिन सक्छन्। आजको प्रयत्न निष्फल जस्तै होला। काम बिग्रने भयले सताउनेछ।
तुला – र, रि, रु, रे, रो, ता, ति, तु, ते (Libra)
Libraप्रियजनसँगको भेटघाटले दिन रमाइलो बनाउनेछ। नयाँ ज्ञान सिक्ने मौका छ। व्यापार–व्यवसायमा विशेष लाभ लिने समय छ। व्यावसायिक यात्रा सम्भावना छ। दाम्पत्य जीवन रमाइलो रहनेछ। आतिथ्यपूर्ण सम्मान पाइएला। मेहनतले जीवनशैलीमा परिवर्तन आउनेछ। आम्दानी प्रशस्तै बढ्नेछ। विभिन्न भौतिक साधन जुट्नेछन्। धेरैको मन लोभ्याउन सकिनेछ।
बृश्चिक – तो, ना, नि, नु, ने, नो, या, यि, यु (Scorpio)
Scorpioव्यवसायमा आम्दानी बढ्ने र फाइदा उठाउने समय छ। वैदेशिक यात्राको अवसर आउला। तर, काममा भने केही प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्ने देखिन्छ। शत्रुहरूको चलखेल बढ्नाले केही अप्ठ्यारोमा परिएला। काममा सानातिना चुनौती सामना गर्नपर्ला। लेनदेनमा विवाद बढ्ने वा केही नोक्सानीमा परिने समय छ, सजग रहनुहोला। व्यापार तथा उद्योगतर्फ फाइदाको योग छ।
धनु – ये, यो, भ, भि, भु, ध, फा, ढ, भे (Sagittarius)
Sagittariusसमयको गतिलाई पछ्याउन नसक्दा अलि दुःख पाइएला। अप्ठ्यारा परिस्थितिसँग सम्झौता गर्नुपर्दा मन खिन्न रहन सक्छ। गुरुजनको सहयोग र बुद्धिको उपयोगले लक्ष्य पहिल्याउन सकिनेछ। आफ्नो प्रतिभा अरूलाई देखाउन सकिनेछ। लगनशीलताले राम्रै उपलब्धि दिलाउनेछ। प्रयत्न गरेका काम ढिलै सम्पादन भए पनि उपलब्धि राम्रै पाइने समय छ।
मकर – भो, ज, जि, खि, खु, खे, खो, गा, गि (Capricorn)
Capricornपारिवारिक भेटघाटको समय छ। टाढिएका आफन्तहरू नजिकिनेछन्। घरमा बसेरै विभिन्न काम सम्पादन गर्न सकिनेछ। आत्मीयजनसँग भेटघाट होला। सरसफाइ, वागबगैंचा र जलसम्बन्धी काममा आकर्षित भइनेछ। कृषि तथा पशु व्यवसायबाट लाभ हुने समय छ। प्राकृतिक पर्यावरण वा एकान्तमा मन रमाउनेछ। चिन्तन ध्यान वा रचनामा रुचि बढ्नेछ।
कुम्भ – गु, गे, गो, सा, सि, सु, से, सो, द (Aquarius)
Aquariusपरिस्थितिअनुसार चल्न नसक्ता दुःख पाइनेछ। सहयोगीहरूले हात झिक्नाले अलि अप्ठ्यारोमा परिनेछ। आर्जित धन पनि खर्च हुन सक्छ। पुरानो समस्याले केही अप्ठ्यारो पार्न सक्छ। दाम्पत्यमा पनि असमझदारी बढ्ने सम्भावना छ। कृषि तथा पशुपालनमा खर्च बढ्नेछ। काममा चुनौती देखिएलान्। आफ्नै प्रयासले गरेका काममा भने बिस्तारै लाभ मिल्नेछ।
मीन – दि, दु, थ, झ, ञ, दे, दो, च, चि (Pisces)
Piscesबोलीको गलत अर्थ लाग्नाले समस्यामा परिनेछ। मान–सम्मानमा पनि आघात पुग्न सक्छ। विचार सम्प्रेषण गर्न केही समय पर्खनु बुद्धिमानी हुनेछ। शुभचिन्तकहरूले काममा साथ दिनेछन्। बिस्तारै फाइदा उठ्ने योग छ। विगतमा सम्पादित कामबाट धन लाभ हुनेछ। पठन–पाठनमा बिस्तारै प्रगति हुनेछ। अनावश्यक वादविवादमा परिने समय छ, सचेत रहनुहोला।
Ariesपारिवारिक भेटघाटको समय छ। विशेष व्यक्तित्वलाई भेट्ने मौका आउला। ठूलै फाइदाको आश्वासन पनि पाइनेछ। तर, यथार्थमा लाभ भने कमै मिल्नेछ। उपहारका नाउँमा बिग्रेको वस्तु हातलागी होला। स्वादिष्ट भोजनको अवसर मिल्नेछ। तर, पेटको खराबीले सताउन सक्छ। सहयोगीहरूबाट पनि अलि धोका पाइने सम्भावना छ, सचेत रहनुहोला।
बृष – इ, उ, ए, ओ, बा, बि, बु, बे, बो (Taurus)
Taurusखर्च लागे पनि दिगो फाइदा हुने काममा लगानी गर्ने अवसर जुट्न सक्छ । चुनौतीहरू पन्छाउँदै रोकिएका काम बनाउन सकिनेछ। धैर्यले काम लिने समय छ। छर–छिमेकमा केही असमझदारी बढ्ने योग देखिए पनि प्रतिस्पर्धाबाट फाइदा उठाउन सकिनेछ। प्रयत्न गर्दा टाढाको यात्रा गर्ने प्रक्रिया अघि बढ्न सक्छ । वैदेशिक क्षेत्रबाट लाभ उठाउने मौका छ।
मिथुन – का, कि, कु, घ, ङ, छ, के, को, ह (Gemini)
Geminiव्यावसायिक काममा राम्रै फड्को मार्न सकिनेछ। साझेदारी र सट्टापट्टामा विशेष लाभ मिल्नेछ। नयाँ जिम्मेवारी पाइएला। लामो समयदेखि रोकिएको काम बन्नुका साथै आम्दानीको स्रोत समेत बढ्नेछ। पारिवारिक आवश्यकता पूर्ति होला। श्रमको उचित मूल्यांकन हुनेछ। पितृधनको उपयोगबाट विशेष फाइदा होला। सोचेभन्दा बढी नै लाभ हुने योग छ।
कर्कट – हि, हु, हे, हो, डा, डि, डु, डे, डो (Cancer)
Cancerआफ्नो क्षेत्रमा प्रभुत्व जमाउन सकिनेछ। दाम, इनाम र प्रतिष्ठा कमाउने बेला छ। सामाजिक कामको दायित्व बढ्नेछ। भूमि, वाहन र पैत्रिक सम्पत्तिबाट लाभ मिल्ने योग छ। व्यापारमा प्रशस्त फाइदा हुनेछ। काममा मातापिताको सहयोग प्राप्त होला। प्रतिष्ठित काम गर्ने अवसर प्राप्त हुनेछ। भविष्यका लागि विशेष काममा जग बसाउने मौका छ।
सिंह – मा, मि, मु, मे, मो, टा, टि, टु, टे (Leo)
Leoसमुदायको हितमा राम्रै काम गर्न सकिनेछ। सामाजिक उत्तरदायित्व वहन गर्ने समय छ। रोकिएका काम सम्पादन हुनेछन्। नयाँ जिम्मेवारी हात पार्ने मौका छ। धार्मिक तथा परोपकारजन्य क्रियाकलापबाट प्रतिष्ठा पाइनेछ। कीर्तिमानी काम गर्ने समय छ। दाम, इनाम र प्रतिष्ठा कमाउने बेला छ। सहयोगीहरूले साथ दिनेछन्। आँटेका काम पनि सजिलै बन्नेछन्।
कन्या – टो, प, पि, पु, ष, ण, ठ, पे, पो (Virgo)
Virgoसानातिना काम र घरेलु समस्यामै अल्झनुपर्ने देखिन्छ। सवारीमा समेत सावधानी अपनाउनुपर्ला। स्वास्थ्यमा कमजोरी र उपचारमा खर्च हुने योग छ। विद्यामा कमजोरी र लेनदेनमा विवाद हृुन सक्छ। प्रयत्न गर्दा व्यावसायिक काम सम्पादन हुनेछन्। तर, विगतका समस्या बल्झिन सक्छन्। आजको प्रयत्न निष्फल जस्तै होला। काम बिग्रने भयले सताउनेछ।
तुला – र, रि, रु, रे, रो, ता, ति, तु, ते (Libra)
Libraप्रियजनसँगको भेटघाटले दिन रमाइलो बनाउनेछ। नयाँ ज्ञान सिक्ने मौका छ। व्यापार–व्यवसायमा विशेष लाभ लिने समय छ। व्यावसायिक यात्रा सम्भावना छ। दाम्पत्य जीवन रमाइलो रहनेछ। आतिथ्यपूर्ण सम्मान पाइएला। मेहनतले जीवनशैलीमा परिवर्तन आउनेछ। आम्दानी प्रशस्तै बढ्नेछ। विभिन्न भौतिक साधन जुट्नेछन्। धेरैको मन लोभ्याउन सकिनेछ।
बृश्चिक – तो, ना, नि, नु, ने, नो, या, यि, यु (Scorpio)
Scorpioव्यवसायमा आम्दानी बढ्ने र फाइदा उठाउने समय छ। वैदेशिक यात्राको अवसर आउला। तर, काममा भने केही प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्ने देखिन्छ। शत्रुहरूको चलखेल बढ्नाले केही अप्ठ्यारोमा परिएला। काममा सानातिना चुनौती सामना गर्नपर्ला। लेनदेनमा विवाद बढ्ने वा केही नोक्सानीमा परिने समय छ, सजग रहनुहोला। व्यापार तथा उद्योगतर्फ फाइदाको योग छ।
धनु – ये, यो, भ, भि, भु, ध, फा, ढ, भे (Sagittarius)
Sagittariusसमयको गतिलाई पछ्याउन नसक्दा अलि दुःख पाइएला। अप्ठ्यारा परिस्थितिसँग सम्झौता गर्नुपर्दा मन खिन्न रहन सक्छ। गुरुजनको सहयोग र बुद्धिको उपयोगले लक्ष्य पहिल्याउन सकिनेछ। आफ्नो प्रतिभा अरूलाई देखाउन सकिनेछ। लगनशीलताले राम्रै उपलब्धि दिलाउनेछ। प्रयत्न गरेका काम ढिलै सम्पादन भए पनि उपलब्धि राम्रै पाइने समय छ।
मकर – भो, ज, जि, खि, खु, खे, खो, गा, गि (Capricorn)
Capricornपारिवारिक भेटघाटको समय छ। टाढिएका आफन्तहरू नजिकिनेछन्। घरमा बसेरै विभिन्न काम सम्पादन गर्न सकिनेछ। आत्मीयजनसँग भेटघाट होला। सरसफाइ, वागबगैंचा र जलसम्बन्धी काममा आकर्षित भइनेछ। कृषि तथा पशु व्यवसायबाट लाभ हुने समय छ। प्राकृतिक पर्यावरण वा एकान्तमा मन रमाउनेछ। चिन्तन ध्यान वा रचनामा रुचि बढ्नेछ।
कुम्भ – गु, गे, गो, सा, सि, सु, से, सो, द (Aquarius)
Aquariusपरिस्थितिअनुसार चल्न नसक्ता दुःख पाइनेछ। सहयोगीहरूले हात झिक्नाले अलि अप्ठ्यारोमा परिनेछ। आर्जित धन पनि खर्च हुन सक्छ। पुरानो समस्याले केही अप्ठ्यारो पार्न सक्छ। दाम्पत्यमा पनि असमझदारी बढ्ने सम्भावना छ। कृषि तथा पशुपालनमा खर्च बढ्नेछ। काममा चुनौती देखिएलान्। आफ्नै प्रयासले गरेका काममा भने बिस्तारै लाभ मिल्नेछ।
मीन – दि, दु, थ, झ, ञ, दे, दो, च, चि (Pisces)
Piscesबोलीको गलत अर्थ लाग्नाले समस्यामा परिनेछ। मान–सम्मानमा पनि आघात पुग्न सक्छ। विचार सम्प्रेषण गर्न केही समय पर्खनु बुद्धिमानी हुनेछ। शुभचिन्तकहरूले काममा साथ दिनेछन्। बिस्तारै फाइदा उठ्ने योग छ। विगतमा सम्पादित कामबाट धन लाभ हुनेछ। पठन–पाठनमा बिस्तारै प्रगति हुनेछ। अनावश्यक वादविवादमा परिने समय छ, सचेत रहनुहोला।
नेकपा(एमाले) संसदीय दलको आजको बैठकले सत्ता गठबन्धनका तर्फबाट राष्ट्रपतिमा उम्मेदवार बन्नुभएका पार्टीका उपाध्यक्ष विद्यादेवी भण्डारीलाई विजयी तुल्याउन सबैले प्रभावकारी भूमिका निर्वाह गर्ने निर्णय गरेको छ ।
नयाँ बानेश्वरस्थित व्यवस्थापिका–संसद् भवनमा बसेको उक्त बैठकले सरकारमा सामेल भएका र समर्थन गरेका सबै पार्टीका सांसदलाई अनिवार्य उपस्थित गराई राष्ट्रपतिका उम्मेदवार भण्डारीका पक्षमा मतदान गर्न÷गराउन अनुरोध गर्ने निर्णय गरेको छ ।
बैठकपछि एमाले सांसद गुरुप्रसाद बुर्लाकोटीले प्रमुख तीन दलबीच सहमतिको अझै पनि खाँचो रहेकाले नेपाली काँग्रेसलाई आफ्नो उम्मेदवारी फिर्ता लिएर राष्ट्रपतिमा एमालेका उम्मेदवारलाई सहयोग गर्न आग्रह गर्ने निर्णय गरिएको जानकारी दिए।
उनले भने, “भर्खरै सम्पन्न सभामुखको निर्वाचनमा सत्तारुढ दलका उम्मेदवारले प्राप्त गरेको मतभन्दा हाम्रो राष्ट्रपतिको उम्मेदवारले बढी मत प्राप्त गर्नुहुने निक्र्योल बैठकले निकालेको छ ।” पार्टी अध्यक्ष एवम् प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको अध्यक्षतामा बसेको उक्त बैठकमा सांसद रहनुभएका पार्टी पदाधिकारीसमेतको सहभागिता थियो ।nepaliheadlines.com
नयाँ बानेश्वरस्थित व्यवस्थापिका–संसद् भवनमा बसेको उक्त बैठकले सरकारमा सामेल भएका र समर्थन गरेका सबै पार्टीका सांसदलाई अनिवार्य उपस्थित गराई राष्ट्रपतिका उम्मेदवार भण्डारीका पक्षमा मतदान गर्न÷गराउन अनुरोध गर्ने निर्णय गरेको छ ।
बैठकपछि एमाले सांसद गुरुप्रसाद बुर्लाकोटीले प्रमुख तीन दलबीच सहमतिको अझै पनि खाँचो रहेकाले नेपाली काँग्रेसलाई आफ्नो उम्मेदवारी फिर्ता लिएर राष्ट्रपतिमा एमालेका उम्मेदवारलाई सहयोग गर्न आग्रह गर्ने निर्णय गरिएको जानकारी दिए।
उनले भने, “भर्खरै सम्पन्न सभामुखको निर्वाचनमा सत्तारुढ दलका उम्मेदवारले प्राप्त गरेको मतभन्दा हाम्रो राष्ट्रपतिको उम्मेदवारले बढी मत प्राप्त गर्नुहुने निक्र्योल बैठकले निकालेको छ ।” पार्टी अध्यक्ष एवम् प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको अध्यक्षतामा बसेको उक्त बैठकमा सांसद रहनुभएका पार्टी पदाधिकारीसमेतको सहभागिता थियो ।nepaliheadlines.com
काठमाडौं, १० कात्तिक । मधेस आन्दोलनको एक हिस्सेदार संघीय मधेसी मोर्चाले संविधान संशोधनका लागि १०२ बुँदे प्रस्ताव अघि सारेको छ । नेपाल सद्भावना पार्टी नेतृत्वको पाँच दलीय मोर्चाले मंगलबार परराष्ट्र मन्त्रालयमा सरकारी वार्ता टोलीलाई १ सय २ बुँदे संविधान संशोधन प्रस्ताव बुझाएको हो ।
प्रस्तावमा सरकारी कामकाजमा नेपालीका अलावा हिन्दी र अंग्रेजी भाषा प्रयोग गरिनुपर्ने, राष्ट्रिय गानमा मधेश शब्द थप गरिनुपर्ने, चक्रिय प्रणालीका आधारमा प्रधानमन्त्रीको निर्वाचन गरिनुपर्ने, ७ प्रदेशको सीमांकनमा हेरफेर गरिनुपर्ने लगायतका माग गरिएको छ ।
मोर्चाले मधेश आन्दोलनमा ज्यान गुमाएकाहरुलाई सहिद घोषणा गरी मृतकका परिवारका एक सदस्यलाई स्थायी सरकारी जागिर दिनुपर्ने, हिरासतमा रहेका आन्दोलनकारीलाई तत्काल रिहा गर्नुपर्ने, आन्दोलनमा घाइते भएकाहरुको निःशुल्क उपचार गरिनुपर्ने लगायतका ११ बुँदे मागपत्र पनि पेश गरेको छ । मोर्चाका संयोजक अनिल झाले संविधानमा धेरै कुरा छुटेका कारण मधेसी मोर्चाले आफै संशोधन प्रस्ताव पेश गरेको जानकारी दिनुभयो ।
सरकारी वार्ता टोलीले मोर्चाको १ सय २ बुँदे संविधान संशोधन प्रस्ताव र ११ बुँदे मागपत्रका बारेमा अर्को वार्तामा छलफल गर्नेगरी आजको अनौपचारिक छलफल सकिएको थियो ।
dainiknepal.com
मोर्चाले मधेश आन्दोलनमा ज्यान गुमाएकाहरुलाई सहिद घोषणा गरी मृतकका परिवारका एक सदस्यलाई स्थायी सरकारी जागिर दिनुपर्ने, हिरासतमा रहेका आन्दोलनकारीलाई तत्काल रिहा गर्नुपर्ने, आन्दोलनमा घाइते भएकाहरुको निःशुल्क उपचार गरिनुपर्ने लगायतका ११ बुँदे मागपत्र पनि पेश गरेको छ । मोर्चाका संयोजक अनिल झाले संविधानमा धेरै कुरा छुटेका कारण मधेसी मोर्चाले आफै संशोधन प्रस्ताव पेश गरेको जानकारी दिनुभयो ।
सरकारी वार्ता टोलीले मोर्चाको १ सय २ बुँदे संविधान संशोधन प्रस्ताव र ११ बुँदे मागपत्रका बारेमा अर्को वार्तामा छलफल गर्नेगरी आजको अनौपचारिक छलफल सकिएको थियो ।
dainiknepal.com
भैरहवा : डेढ महिनादेखि इन्धनलगायतका अत्यावश्यक मालसामान रोकेर नाकाबन्दी गर्दै आएका सीमावर्ती भारतीय अधिकारीहरुले बुधवार साँझदेखि मानिसलाई हिँड्नसमेत नदिइ औपचारिक रुपमा नाकाबन्दी गरेको छ ।
जिला पञ्चायत अध्यक्ष एवम् सदस्यहरुको चुनावलाई मध्यनजर गर्दै महाराजगञ्ज र सिद्धार्थनगर जिलाका सुरक्षा एवम् प्रशासकले नाकाबन्दी गरेका हुन् ।
बुधवार साँझदेखि बिहीबा मतदान सकिएर मतपेटिका सुरक्षित स्थानमा पुराउने समयसम्म न्यूनतम २४ घण्टा नाकाबन्दी हुनेछ । महाराजगंज र सिद्धार्थनगर जिलामा चौथो चरणअन्तर्गत बिहीबार मतदानको कार्यक्रम छ ।
महाराजगञ्ज जिलाका अधिकारी सुनिलकुमार श्रीवास्तवले नेपालतर्फ सीमाना जोडिएको नवलपरासीदेखि रुपन्देहीको मर्चवारसम्म ८६ किलोमिटर नाकाबन्दी गरेका छन् ।
यसैगरी सिद्धार्थनगर जिलाका अधिकारीले कपिलवस्तु जिल्लाको पुर्वीक्षेत्रमा नाकाबन्दी घोषणा गरेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी अव्दुल कलाम खाले जानकारी दिए ।
लुम्बिनी अञ्चलको नवलपरासीे, रुपन्देही र कपिलवस्तुको मर्यादपुरसम्म पुर्णरुपमा नाकाबन्दी गरिएको छ । लुम्बिनी अञ्चलसँग जोडिएको सिमावर्ती महाराजगञ्ज र सिद्धार्थनगर जिल्लामा २९ तारिख (कातिक १२ गते बिहीबार) मतदानको कार्यक्रम छ । नेपालतर्फ पनि कडा सुरक्षा गरिएको छ ।
सीमावर्ती भारतीय अधिकारीले नाकाबन्दी घोषणा गर्दै यसक्षेत्रका प्रमुख जिल्ला अधिकारी एवम् प्रहरी प्रमुखसँग नाकाबन्दी पुर्णरुपमा सफल पारीदिन अनुरोधसमेत गरेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी विष्णुप्रसाद ढकालले जानकारी दिए ।
‘चुनावले गर्दा मालवाहक सवारी साधन मात्रै होइन, मान्छे आवतजावतमा समेत प्रतिबन्ध लगाइने कुरा गरेका छन्’, प्रजिअ ढकालले भने, ‘नाकाबन्दीको लिखित पत्रसमेत पठाउने कुरा गरेका थिए, तर अझसम्म आएको छैन ।’
नेपालबाट भारततर्फ हतियार एवम् विस्फोटक पदार्थ तथा चुनाव बिथोलिने कुनैपनि किसीमका गतिविधिहरु नेपाली भूमिबाट हुन नदिने प्रतिवद्धता आफूले भारतीय अधिकारीहरुसँग गरेको उनले बताए ।
यसक्षेत्रको मुख्य नाका सुनौली बेलहिया र छोटी भन्सार नाकाहरु महेशपुर, चाकरचौडा, मर्यादपुरसमेत ठप रहने छन् । यसैवीच मंगलबार साँझसम्म सुनौली नाकाबाट १३ वटा इन्धनका ट्यांकरसहित करिब २५० गाडीहरु नेपाल भित्रिएको भैरहवा भन्सार कार्यालयले जनाएको छ ।
भारतको डिएम, निर्वाचन आयुक्त लगायतका सुरक्षा अधिकारीहरुले मंगलबार सीमाक्षेत्रको स्थलगत निरीक्षण गरी फर्केका छन् ।
महाराजगञ्ज जिल्ला पञ्चायत चुनावको ३६ वडामध्ये चौथो चरणअन्तर्गत बिहीबार ९ वटा वडामा मतदान हुँदैछ । ती वडाहरुमा तीनलाख ३० हजार मतदाता छन् ।
जिल्लाका अन्य २७ वटा वडाहरुमा चुनाव सम्पन्न भइसकेको छ । जिलामा कांग्रेसबाहेक चारदल र तीनजना स्वतन्त्रसहित ७ जना नेता चुनावी मैदानमा छन् ।
महाराजगञ्ज जिलामा भारतीय जनता पार्टीको उम्मेदवारको तुलनामा समाजवादी पार्टी र बहुजन समाजवादी पार्टीका उम्मेदवारवीच कडा प्रतिस्पर्धा देखिएको हिन्दुस्तान टाइम्सका सुनौली समाचारदाता आलोक जोशीले बताए ।
www.annapurnapost.com
जिला पञ्चायत अध्यक्ष एवम् सदस्यहरुको चुनावलाई मध्यनजर गर्दै महाराजगञ्ज र सिद्धार्थनगर जिलाका सुरक्षा एवम् प्रशासकले नाकाबन्दी गरेका हुन् ।
बुधवार साँझदेखि बिहीबा मतदान सकिएर मतपेटिका सुरक्षित स्थानमा पुराउने समयसम्म न्यूनतम २४ घण्टा नाकाबन्दी हुनेछ । महाराजगंज र सिद्धार्थनगर जिलामा चौथो चरणअन्तर्गत बिहीबार मतदानको कार्यक्रम छ ।
महाराजगञ्ज जिलाका अधिकारी सुनिलकुमार श्रीवास्तवले नेपालतर्फ सीमाना जोडिएको नवलपरासीदेखि रुपन्देहीको मर्चवारसम्म ८६ किलोमिटर नाकाबन्दी गरेका छन् ।
यसैगरी सिद्धार्थनगर जिलाका अधिकारीले कपिलवस्तु जिल्लाको पुर्वीक्षेत्रमा नाकाबन्दी घोषणा गरेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी अव्दुल कलाम खाले जानकारी दिए ।
लुम्बिनी अञ्चलको नवलपरासीे, रुपन्देही र कपिलवस्तुको मर्यादपुरसम्म पुर्णरुपमा नाकाबन्दी गरिएको छ । लुम्बिनी अञ्चलसँग जोडिएको सिमावर्ती महाराजगञ्ज र सिद्धार्थनगर जिल्लामा २९ तारिख (कातिक १२ गते बिहीबार) मतदानको कार्यक्रम छ । नेपालतर्फ पनि कडा सुरक्षा गरिएको छ ।
सीमावर्ती भारतीय अधिकारीले नाकाबन्दी घोषणा गर्दै यसक्षेत्रका प्रमुख जिल्ला अधिकारी एवम् प्रहरी प्रमुखसँग नाकाबन्दी पुर्णरुपमा सफल पारीदिन अनुरोधसमेत गरेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी विष्णुप्रसाद ढकालले जानकारी दिए ।
‘चुनावले गर्दा मालवाहक सवारी साधन मात्रै होइन, मान्छे आवतजावतमा समेत प्रतिबन्ध लगाइने कुरा गरेका छन्’, प्रजिअ ढकालले भने, ‘नाकाबन्दीको लिखित पत्रसमेत पठाउने कुरा गरेका थिए, तर अझसम्म आएको छैन ।’
नेपालबाट भारततर्फ हतियार एवम् विस्फोटक पदार्थ तथा चुनाव बिथोलिने कुनैपनि किसीमका गतिविधिहरु नेपाली भूमिबाट हुन नदिने प्रतिवद्धता आफूले भारतीय अधिकारीहरुसँग गरेको उनले बताए ।
यसक्षेत्रको मुख्य नाका सुनौली बेलहिया र छोटी भन्सार नाकाहरु महेशपुर, चाकरचौडा, मर्यादपुरसमेत ठप रहने छन् । यसैवीच मंगलबार साँझसम्म सुनौली नाकाबाट १३ वटा इन्धनका ट्यांकरसहित करिब २५० गाडीहरु नेपाल भित्रिएको भैरहवा भन्सार कार्यालयले जनाएको छ ।
भारतको डिएम, निर्वाचन आयुक्त लगायतका सुरक्षा अधिकारीहरुले मंगलबार सीमाक्षेत्रको स्थलगत निरीक्षण गरी फर्केका छन् ।
महाराजगञ्ज जिल्ला पञ्चायत चुनावको ३६ वडामध्ये चौथो चरणअन्तर्गत बिहीबार ९ वटा वडामा मतदान हुँदैछ । ती वडाहरुमा तीनलाख ३० हजार मतदाता छन् ।
जिल्लाका अन्य २७ वटा वडाहरुमा चुनाव सम्पन्न भइसकेको छ । जिलामा कांग्रेसबाहेक चारदल र तीनजना स्वतन्त्रसहित ७ जना नेता चुनावी मैदानमा छन् ।
महाराजगञ्ज जिलामा भारतीय जनता पार्टीको उम्मेदवारको तुलनामा समाजवादी पार्टी र बहुजन समाजवादी पार्टीका उम्मेदवारवीच कडा प्रतिस्पर्धा देखिएको हिन्दुस्तान टाइम्सका सुनौली समाचारदाता आलोक जोशीले बताए ।
www.annapurnapost.com
काठमाडौँ, १० कात्तिक । सङ्घीय गणतन्त्र नेपालको दोस्रो राष्ट्रपतिमा दुईजना उम्मेदवार कायम रहनुभएको छ ।
व्यवस्थापिका–संसद् सचिवालयले प्रदान गरेको समयसीमाभित्र नेपाल मजदुर किसान पार्टी (नेमकिपा) का उम्मेदवार नारायण महर्जनले आफ्नो उम्मेदवारी फिर्ता लिनुभएपछि दुईजना मात्रै कायम रहनुभएको हो ।
संसद् सचिवालयका सहायक प्रवक्ता सुदर्शन कुइँकेलका अनुसार आज साँझ ५ बजेसम्म दुईजना मात्रै उम्मेदवार कायम रहनुभएको छ ।
सचिवालयले उम्मेदवारी दर्ता गराउनुभएका उम्मेदवारलाई फिर्ता लिने अवधिसम्म नेमकिपामा उम्मेदवार महर्जनले फिर्ता लिनुभएको हो ।
संसद्मा बुधबार बिहान ११ बजेदेखि अपरान्ह २ बजेसम्म मतदान हुनेछ । राष्ट्रपति निर्वाचन गोप्य मतदान प्रक्रियाबाट हुनेछ । मतदान सकिएपछि अपराह्न २ः३० बजेदेखि मतगणना हुनेछ भने अपरान्ह ४ः४५ बजे मतगणनाको परिणाम सभामुखलाई निर्वाचन समितिले हस्तान्तरण गरिनेछ ।
बुधबार साँझ ५ बजे बस्ने व्यवस्थापिका–संसद्को बैठकमा सभामुख ओनसरी घर्तीले नयाँ राष्ट्रपतिको मतपरिणाम सार्वजनिक गर्नुहुने कार्यतालिका रहेको सहायक प्रवक्ता कुइँकेलले जानकारी दिनुभयो ।
राष्ट्रपतिमा नेपाली काँग्रेसका नेता कुलबहादुर गुरुङ र नेकपा (एमाले)का उपाध्यक्ष विद्यादेवी भण्डारीले उम्मेदवारी दर्ता गराउनुभएको छ । उम्मेदवारी दर्तासँगै दलहरु आफ्ना उम्मेदवारको पक्षमा मतदान गर्न आग्रह गर्दै विभिन्न राजनीतिक दलका नेताहरुसँग भेटघाटमा व्यस्त हुनुहुन्छ ।
एमाले उम्मेदवार भण्डारीको प्रस्तावमा एकीकृत नेकपा (माओवादी) र समर्थकमा राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी नेपाललगायत १३ दल रहेका छन् । काँग्रेस उम्मेदवार गुरुङको प्रस्तावकमा महामन्त्री प्रकाशमान सिंह र समर्थकमा अर्का महामन्त्री कृष्णप्रसाद सिटौला रहनुभएको छ । रासस
dainiknepal.com
संसद् सचिवालयका सहायक प्रवक्ता सुदर्शन कुइँकेलका अनुसार आज साँझ ५ बजेसम्म दुईजना मात्रै उम्मेदवार कायम रहनुभएको छ ।
सचिवालयले उम्मेदवारी दर्ता गराउनुभएका उम्मेदवारलाई फिर्ता लिने अवधिसम्म नेमकिपामा उम्मेदवार महर्जनले फिर्ता लिनुभएको हो ।
संसद्मा बुधबार बिहान ११ बजेदेखि अपरान्ह २ बजेसम्म मतदान हुनेछ । राष्ट्रपति निर्वाचन गोप्य मतदान प्रक्रियाबाट हुनेछ । मतदान सकिएपछि अपराह्न २ः३० बजेदेखि मतगणना हुनेछ भने अपरान्ह ४ः४५ बजे मतगणनाको परिणाम सभामुखलाई निर्वाचन समितिले हस्तान्तरण गरिनेछ ।
बुधबार साँझ ५ बजे बस्ने व्यवस्थापिका–संसद्को बैठकमा सभामुख ओनसरी घर्तीले नयाँ राष्ट्रपतिको मतपरिणाम सार्वजनिक गर्नुहुने कार्यतालिका रहेको सहायक प्रवक्ता कुइँकेलले जानकारी दिनुभयो ।
राष्ट्रपतिमा नेपाली काँग्रेसका नेता कुलबहादुर गुरुङ र नेकपा (एमाले)का उपाध्यक्ष विद्यादेवी भण्डारीले उम्मेदवारी दर्ता गराउनुभएको छ । उम्मेदवारी दर्तासँगै दलहरु आफ्ना उम्मेदवारको पक्षमा मतदान गर्न आग्रह गर्दै विभिन्न राजनीतिक दलका नेताहरुसँग भेटघाटमा व्यस्त हुनुहुन्छ ।
एमाले उम्मेदवार भण्डारीको प्रस्तावमा एकीकृत नेकपा (माओवादी) र समर्थकमा राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी नेपाललगायत १३ दल रहेका छन् । काँग्रेस उम्मेदवार गुरुङको प्रस्तावकमा महामन्त्री प्रकाशमान सिंह र समर्थकमा अर्का महामन्त्री कृष्णप्रसाद सिटौला रहनुभएको छ । रासस
dainiknepal.com
काठमाडौँ, १० कात्तिक । एकीकृत नेकपा (माओवादी) ले सरकारमा सहभागी मन्त्रीले संस्थागत निर्णयविपरीत आफूखुसी काम गर्ने नपाउने प्रावधानसहितको २३ बुँदे आचारसंहिता सार्वजनिक गरेको छ ।
एमाओवादी केन्द्रीय कार्यालय पेरिसडाँडामा आज पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गरेर सरकार सञ्चालन सहयोग तथा समन्वय समितिका संयोजक एवम् उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठले मन्त्रीले स्वकीय र निजी सचिवमा आफ्ना आफन्त र नातेदारलाई नियुक्त गर्न नपाउने प्रावधान आचारसंहितामा समावेश गरेको जानकारी दिनुुभयो ।
हरेक मन्त्रीले संयुक्त सरकारको साझा कार्यक्रम, सरकार गठनका सन्दर्भमा भएको १४ बुँदे तथा आठबुँदे सहमति, राष्ट्रिय आवश्यकताका आधारमा सम्बन्धित मन्त्रालयको कामको तत्कालीन र दीर्घकालीक कार्ययोजना बनाउने, त्यसमा हासिल गरिएको परिणामलाई सम्बन्धित मन्त्रीको मुख्य मापदण्ड बनाउने, मन्त्रीले कुर्नै नसक्ने कामको व्यवस्ताको अवस्थामा बाहेक कार्यालय खुल्ने निर्धारित समयमा मन्त्रालयमा गई कार्य प्रारम्भ गर्ने आचारसंहितामा समावेश छ ।
आफ्ना परिवारका सदस्यबाट मन्त्रालयमा आई वा नआई मन्त्रालय वा सरकारी काममा कुनै हस्तक्षेप हुन नदिने, मन्त्री भएको र मन्त्री पदबाट मुक्त भएपछि १० दिनभित्र आफ्नो सम्पत्ति विवरण सार्वजनिक गर्ने र मन्त्रीले भाग लिनुपर्नेबाहेक अन्य कुनै पनि काममा विदेश भ्रमण नगर्ने, सरकारको कामलाई परिणाममुखी बनाउने, शिलान्यास, पुरस्कार वितरण, उद्घाटन सम्मान ग्रहणजस्ता औपचारिक कार्यक्रममा सहभागी नहुन सचेत गराएको छ ।
भ्रष्टाचारविरुद्ध सशक्त कदम चाल्ने, कूटनीतिक आचारसंहिता पूर्णरुपमा पालना नगर्ने, विदेशी वा अरु कसैबाट बहुमूल्य वा अपारदर्शी प्रकृतिका उपहार स्वीकार नगर्ने, सरकारी सवारी वा सुविधा वा पारिवारिक काममा प्रयोग नगर्ने वा गर्न नदिनेसमेत आचारसंहितमा उल्लेख छ ।
यस्तै हरेक महिनामा एक पटक सरोकारवाला र विज्ञसहितको सार्वजनिक सुनुवाइ आयोजना गर्ने, सरकारी काममा आर्थिक मितव्ययिताको नीति अपनाउने, सरकारी सुविधा प्राप्त गर्ने अवस्था आए विपन्न उत्पीडित वर्ग, क्षेत्र एवम् समुदाय, सहिद एवम् बेपत्ता योद्धाका परिवार, देश तथा जनताका पक्षमा पूर्णरुपमा क्रियाशीललाई प्राथमिकता दिने विषय आचारसंहितामा समावेश गरिएको छ ।
यस्तै एमाओवादीले १५ बुँदे मार्गनिर्देशिका समेत सार्वजनिक गरेको छ । त्यसमा राष्ट्रिय सार्वभौमिकता, भौगोलिक अखण्डता, स्वाधिनता, हित र स्वाभिमानलाई सर्वोपरी राख्ने, जनताको हक हितको रक्षा, सम्वद्र्धन र विस्तारलाई केन्द्रबिन्दुमा राखी आम जनताको सेवामा सर्मपित रहुने, मजदुर, किसान, सुकुम्वासी, गरिब, श्रमजीवी, दलित , सहिद तथा बेपत्ता योद्धाका परिवार, घाइते योद्धा र सबै उत्पीडित वर्ग एवम् समुदायको हितलाई ध्यान दिने उल्लेख छ ।
पत्रकार सम्मेलनमा एमाओवादी उपाध्यक्ष श्रेष्ठले आचारसंहितालाई नमान्ने वा अटेर गर्ने मन्त्रीलाई तत्काल कारबाही गरिने जानकारी दिनुभयो । ‘‘यो समान्य सरकार होइन, संविधानको सहज कार्यान्वयन गर्नुपर्ने चुनौती एकाततिर रहेको छ भने अर्कोतिर विभिन्न रुपमा असन्तुस्टि व्यक्त गरिरहेका दलहरुसँग वार्ता र सम्वादमार्फत समस्याको हल गर्नुपर्ने छ, त्यसलाई ध्यान नदिने माथि हामी कडा कदम चाल्न वाध्य हुनेछौ’’ उपाध्यक्ष श्रेष्ठले भन्नुभयो ।
उहाँले भारतले नेपालमाथि जारी राखेको अघोषित नाकाबन्दी हालसम्म पनि अन्त्य नभएको अवस्थामा वैकल्पिक उपायद्वारा ग्यास, पेट्रोलियम पदार्थलगायत दैनिक उपभोग्य सामग्रीको उपलब्धताका निम्ति अविलम्ब ठोस पहल गर्ने र परिणामुखी बनाउन पार्टीका तर्फबाट सरकारमा सहभागी मन्त्रीहरु क्रियाशील हुनुपर्ने बताउनुभयो ।
संविधान जारी भएपछिको अवस्थामा थारु, मधेसी, आदिवासी जनजाति समुदायले व्यक्त गरेको असन्तुष्टिलाई राजनीतिक तबरले सम्बोधन गर्नुपर्ने र संविधानको संशोधन प्रक्रिया तत्काल अगाडि बढाउनुपर्ने पक्षमा आफ्नो पार्टी रहेको उपाध्यक्ष श्रेष्ठको भनाइ थियो ।
पत्रकार सम्मेलनमा पार्टीका महासचिव कृष्णबहादुर महराले मुलुकको आवश्यकता र चाहनालाई ध्यान दिएर सरकार सञ्चाल गर्न र बढी भन्दा बढी जनताको पक्षमा काम गर्न मन्त्रीहरुलाई सचेत गराइएको बताउनुभयो । एमाओवादीले सरकार सञ्चालन तथा समन्वय समिति गठन गरेको जानकारी दिदै उहाँले आवश्यकताअनुसार समितिले उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्र, प्रधानमन्त्री र सरकारमा सहभागी अन्य दलसँग सम्बाद गरिने उल्लेख गर्नुभयो ।
सरकारमा एमाओवादीका तर्फबाट नेतृत्व गर्नुभएका उपप्रधानमन्त्री एवम् ऊर्जा मन्त्री टोपबहादुर रायमाझीले जनताको पक्षमा आफूहरुको क्षमता र योग्यताले भ्याएसम्म काम गर्ने प्रतिवद्धता व्यक्त गर्नुभयो ।
मुलुकमा जारी ऊर्जा सङ्कटलाई समाधान गर्न निर्माणाधिन जलविद्युत् आयोजना सम्पन्न गराउन आफूले सक्दो प्रयन्त गर्ने उहाँको कथन थियो । पत्रकार सम्मेलनमा एमाओवादीका तर्फबाट सरकारमा सहभागी मन्त्रीहरुको समेत उपस्थिति रहेको थियो । रासस
dainiknepal.com
काठमाडौँ, १० कात्तिक । अफगानिस्तानको हिन्दकुशलाई केन्द्रविन्दु बनाएर गएको शक्तिशाली भूकम्पले पाकिस्तानमा सबैभन्दा बढी क्षति गरेको छ । यो समाचार तयार पार्दासम्म पाकिस्तान अढाइ सय मानिसको मृत्यु भइसकेको छ । हजारौं भौतिक संरचना ध्वस्त भएका छन् ।
यसैक्रममा पाकिस्तानलाई सहयोग गर्न विश्वका धेरै देशले इच्छा व्यक्त गरेका छन् । जसमध्ये सुरुमा छिमेकी देश भारतले सहयोग गर्न अनुमति मागेको थियो । तर, पाकिस्तानले भारतको सहयोग अस्वीकार गरेको थियो । भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले पाकिस्तानका प्रधानमन्त्री नवाज शरिफलाई फोनै गरेर सहयोग गर्न अनुमति मागेका थिए । तर भारत लगायत अन्य देशको सहयोग पाकिस्तानले अस्वीकार गरेको हो । साथै उसले आफू आफ्नो देश भूकम्पको समस्या सुल्झाउन समक्ष रहेको जनाएको छ ।
भारत तथा अन्य देशहरुको सहयोग अस्वीकार गरेको पाकिस्तानलाई भने अब नेपालले सहयोग गर्ने भएको छ । मंगलबार प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले पाकिस्तानका प्रधानमन्त्री नवाज सरिफलाई टेलिफोन गरी भूकम्पले पाकिस्तानमा पु¥याएको जनधनको क्षतिप्रति दुःख व्यक्त गर्दै नेपालले सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाउनुभयो ।
अफगानिस्तानको हिन्दकुश पर्वतमा सोमबार दिउँसो गएको शक्तिशाली भूकम्पले पाकिस्तान र अफगानिस्तानमा पु¥याएको ठूलो जनधनको क्षतिप्रति नेपाल सरकार र नेपाली जनताका तर्फबाट प्रधानमन्त्री ओलीले दुःख व्यक्त गर्नुभएको थियो ।
विपतको यस घडीमा नेपाल सरकार र नेपाली जनता सदैव पाकिस्तान सरकार र पाकिस्तानी जनताका साथमा रहेको र नेपाल सरकारका तर्फबाट सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता प्रधानमन्त्री ओलीले समकक्षी सरिफसँग व्यक्त गर्नुभएको हो । जवाफमा सरिफले प्रधानमन्त्री ओलीलाई धन्यवाद दिनुभएको प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार प्रमोद दाहालले जानकारी दिनुभयो ।
dainiknepal.com
भारत तथा अन्य देशहरुको सहयोग अस्वीकार गरेको पाकिस्तानलाई भने अब नेपालले सहयोग गर्ने भएको छ । मंगलबार प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले पाकिस्तानका प्रधानमन्त्री नवाज सरिफलाई टेलिफोन गरी भूकम्पले पाकिस्तानमा पु¥याएको जनधनको क्षतिप्रति दुःख व्यक्त गर्दै नेपालले सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाउनुभयो ।
अफगानिस्तानको हिन्दकुश पर्वतमा सोमबार दिउँसो गएको शक्तिशाली भूकम्पले पाकिस्तान र अफगानिस्तानमा पु¥याएको ठूलो जनधनको क्षतिप्रति नेपाल सरकार र नेपाली जनताका तर्फबाट प्रधानमन्त्री ओलीले दुःख व्यक्त गर्नुभएको थियो ।
विपतको यस घडीमा नेपाल सरकार र नेपाली जनता सदैव पाकिस्तान सरकार र पाकिस्तानी जनताका साथमा रहेको र नेपाल सरकारका तर्फबाट सक्दो सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता प्रधानमन्त्री ओलीले समकक्षी सरिफसँग व्यक्त गर्नुभएको हो । जवाफमा सरिफले प्रधानमन्त्री ओलीलाई धन्यवाद दिनुभएको प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार प्रमोद दाहालले जानकारी दिनुभयो ।
dainiknepal.com
काठमाडौं, १० कात्तिक । विभिन्न खेलमा म्याच फिक्सिङ गरेको आरोपमा दुई हप्तादेखि प्रहरी हिरासतमा रहेका ५ जना खेलाडीलाई विशेष अदालतले १७ दिन थुनामा राख्न म्याद थपेको छ ।
अनुसन्धान नपुगेको भन्दै प्रहरीले उनीहरुलाई मंगलबार विशेष अदालतमा म्याद थपका लागि उपस्थित गराएको थियो ।
दसैंमा अदालत बन्द भएका कारण उनीहरुविरुद्ध प्रहरीमै मुद्दा दायर गरिएको हो । राज्य विरुद्धको अपराधमा उनीहरुविरुद्ध मुद्दा चलाइएको र यो मुद्दा विशेष अदालतले हेर्ने भएकाले उनीहरुलाई अदालतमा लगिएको अपराध अनुसन्धान महाशाखाका प्रमुख वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक सर्वेन्द्र खनालले जानकारी दिनुभयो ।
म्याच फिक्सिङको आरोपमा अपराध महाशाखाले राष्ट्रिय फुटबल टोलीका कप्तान सागर थापासहित सन्दीप राई, रितेश थापा र विकाससिंह क्षेत्री तथा प्रशिक्षक अन्जन केसीलाई गत असोज महिनामा पक्राउ गरेको थियो ।
उनीहरुमाथि भारत, इराक, फिलिपिन्स, अफगानिस्तान, कुवेतलगायत राष्ट्रमा भएका प्रतियोगितामा मिलेमतोमा खेल खेलेको आरोप छ ।
‘होम एन्ड अवे’को आधारमा सन् २०११ मा भएको विश्वकप छनोटमा नेपालले जोर्डनसँगको अवे गेममा ९–० को लज्जास्पद हार व्यहोरेको थियो । तर घरेलु मैदान काठमाडौँमा भएको खेलमा भने नेपालले जोर्डनसँग १–१ गोलको बराबरी नतिजा निकालेको थियो ।
यी खेलाडीमाथि उमेर समूह, मैत्रीपूर्ण खेल तथा विश्वकप छनोटलगायतका १६ देखि २३ वटा अन्तराष्ट्रिय खेलमा मिलेमतो गरेको आरोप छ । एक वर्षअघि दक्षिण कोरियाको इन्चोन सहरमा सम्पन्न १७ औँ एसियाली खेलकुद प्रतियोगिता ९एसियाड०मा समूह चरणका सबै खेलमा लज्जास्पद हार खेपेको नेपाललाई त्यतिबेलै खेल मिलेमतो गरेको आरोप लागेको थियो ।
दोहामा एक वर्षअघि फिलिपिन्ससँग भएको मैत्रीपूर्ण खेलमा समेत नेपाल पराजित भएको थियो । एसियाडमा खेल मिलेमतो भएको विषयमा संसद्को सार्वजनिक लेखा समितिमा समेत छलफल भएको थियो ।
ती खेलाडीले सन् २००८ देखि सन् २०१४ को बीचसम्म भएका अधिकांश अन्तर्राष्ट्रियस्तरका प्रतियोगितामा आशातीत प्रदर्शन गर्न सकेका छैनन् ।
प्रहरीले कप्तान थापालाई थापाथली, गोलकिपर थापा र राईलाई बालुवाटार तथा क्षेत्री र केसीलाई जावलाखेलबाट पक्राउ गरेको थियो ।
dainiknepal.com
भक्तपुर, १० कात्तिक । प्रधानमन्त्री एवम् नेकपा(एमाले)का अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले नेपाल मजदुर किसान पार्टीका अध्यक्ष नारायणमान बिजुक्छेसँग राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा एमाले उपाध्यक्ष विद्यादेवी भण्डारीलाई मतदान गर्न आग्रह गर्नुभएको छ ।
प्रधानमन्त्री ओली, नेता माधवकुमार नेपाल, राष्ट्रपतिका उम्मेदवार भण्डारी, पूर्वसभामुख सुवास नेम्वाङ र कानुन, न्याय तथा संसदीय व्यवस्थामन्त्री अग्नि खरेलसहितको टोली आज कमलविनायकस्थित बिजुक्छे निवास पुगेर मतदान गर्न आग्रह गरेको हो ।
नेमकिपाले राष्ट्रपतिका उम्मेदवारमा नारायण महर्जनलाई उम्मेदवार बनाएपछि आजै प्रधानमन्त्रीसहितको एमाले नेताको टोली बिजुक्छे निवास पुगेको थियो । उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्रमै रहेको नेमकिपाले राष्ट्रपतिमा उम्मेदवार दिएपछि एमालेको टोली बिजुक्छे निवास पुगेको हो । एमाले र नेमकिपाको टोलीबीच भएको आधा घन्टाको भेटपछि प्रधानमन्त्री ओलीले सञ्चारकर्मीलाई प्रतिक्रिया दिँदै बुधबार हुने राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा भण्डारीलाई समर्थन गर्न आग्रह गरिएको बताउनुभयो ।
भण्डारीप्रति नेमकिपा सकारात्मक
बिजुक्छे निवासबाट बाहिरिँदै राष्ट्रपतिको उम्मेदवारसमेत रहनुभएका भण्डारीले नेमकिपासँगको छलफलमा आफूलाई समर्थन गर्न सो पार्टी सकारात्मक रहेको जनाएको बताउनुभयो ।
एमाले नेता नेपालले राष्ट्रपतिको उम्मेदवार भण्डारीलाई नै नेमकिपाले समर्थन गर्ने र त्यसका लागि नेमकिपाको आजको बैठकले निर्णय गर्ने अध्यक्ष बिजुक्छेले जानकारी गराएको बताउनुभयो ।
छलफलपछि नेता बिजुक्छेले उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्रको सिद्धान्तअनुसार भण्डारीलाई साझा उम्मेदवार बनेको खण्डमा सघाउन तयार भएको बताउनुभएको नेता नेपालको भनाइ छ ।
राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाउनुअघि संयन्त्रमा छलफल नहुँदा नेमकिपाले पनि उम्मेदवार उठाएको बताउँदै उहाँले एमालेको राष्ट्रपति मात्रै नभई सबैको साझा राष्ट्रपति भएर पदीय जिम्मेवारी बहन गर्नुपर्ने सर्त राखेको नेता नेपालले बताउनुभयो । रासस
dainiknepal.com
नेमकिपाले राष्ट्रपतिका उम्मेदवारमा नारायण महर्जनलाई उम्मेदवार बनाएपछि आजै प्रधानमन्त्रीसहितको एमाले नेताको टोली बिजुक्छे निवास पुगेको थियो । उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्रमै रहेको नेमकिपाले राष्ट्रपतिमा उम्मेदवार दिएपछि एमालेको टोली बिजुक्छे निवास पुगेको हो । एमाले र नेमकिपाको टोलीबीच भएको आधा घन्टाको भेटपछि प्रधानमन्त्री ओलीले सञ्चारकर्मीलाई प्रतिक्रिया दिँदै बुधबार हुने राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा भण्डारीलाई समर्थन गर्न आग्रह गरिएको बताउनुभयो ।
भण्डारीप्रति नेमकिपा सकारात्मक
बिजुक्छे निवासबाट बाहिरिँदै राष्ट्रपतिको उम्मेदवारसमेत रहनुभएका भण्डारीले नेमकिपासँगको छलफलमा आफूलाई समर्थन गर्न सो पार्टी सकारात्मक रहेको जनाएको बताउनुभयो ।
एमाले नेता नेपालले राष्ट्रपतिको उम्मेदवार भण्डारीलाई नै नेमकिपाले समर्थन गर्ने र त्यसका लागि नेमकिपाको आजको बैठकले निर्णय गर्ने अध्यक्ष बिजुक्छेले जानकारी गराएको बताउनुभयो ।
छलफलपछि नेता बिजुक्छेले उच्चस्तरीय राजनीतिक संयन्त्रको सिद्धान्तअनुसार भण्डारीलाई साझा उम्मेदवार बनेको खण्डमा सघाउन तयार भएको बताउनुभएको नेता नेपालको भनाइ छ ।
राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाउनुअघि संयन्त्रमा छलफल नहुँदा नेमकिपाले पनि उम्मेदवार उठाएको बताउँदै उहाँले एमालेको राष्ट्रपति मात्रै नभई सबैको साझा राष्ट्रपति भएर पदीय जिम्मेवारी बहन गर्नुपर्ने सर्त राखेको नेता नेपालले बताउनुभयो । रासस
dainiknepal.com