काठमाडौं, ३ कात्तिक । विना विभागीय मन्त्री तथा तराई मधेस लोकतान्त्रिक पाटीका महासचिव रामजनम चौधरीले सरकारमा बसेर थारु समुदायका मागलाई पूरा गराउन आफूले पहल गर्ने दाबी गर्नुभएको छ ।
नेपालवाणी रेडियो नेटवर्कमा पत्रकार ऋषि धमलासँग आज बिहान कुरा गर्दै मन्त्री चौधरीले सरकारमा बसेर थारुका माग सम्बोधन गराउन आफू मन्त्री बनेको बताउनुभयो ।
‘थारु आन्दोलनकारीका माग पूरा गराउन सरकारमा बस्नु अनिर्वाय थियो’, उहाँले भन्नुभयो, ‘प्रधानमन्त्री केपी ओलीसँग पनि थारुका माग सम्बोधन गर्न आग्रह गरेको छु ।’
उहाँले थारु आन्दोलनकारीका माग पूरा गराउन नसके सरकारबाट बाहिरिने बताउनुभयो । ‘थारुका माग सम्बोधन गराउन नसके हाम्रो पार्टी सरकारबाट फिर्ता हुन्छ’, मन्त्री चौधरीले भन्नुभयो, ‘दुई महिनाभित्र संविधान संशोधन गरेर थारुका माग पूरा गर्ने छौँ ।’
उहाँले प्रधानमन्त्री ओलीसँग थारु आन्दोलनकारीले पहिलानै सरकारलाई बुझाएको मागका विषयमा अवगत गराएको उल्लेख गर्नुभयो ।
शहीद घोषणा, घाइतेको उपचार, क्षतिपूर्ति, झठ्ठा मुद्दा फिर्ता हुनुपर्ने, पक्राउ परेका थारु नेताको रिहाइलगायतका माग पूरा नहुँदासम्म सरकारसँग थारु आन्दोलनकारीले वार्ता नगर्ने मन्त्री चौधरीको भनाइ छ ।
मन्त्री चौधरीले आन्दोलनका क्रममा टीकापुर घटनामा दोषी देखाइ पक्राउ परेका थारु नेताहरू तुरुन्त रिहाइ हुनुनपर्ने माग गर्नुभयो ।
‘थारुका माग पूरा गराउन सरकारमा बसेर दबाव दिन्छु’, उहाँले भन्नुभयो, ‘काम गरेर देखाउन नसके ओली सरकारबाट फर्कने छौँ ।’
dainiknepal.com
नेपालवाणी रेडियो नेटवर्कमा पत्रकार ऋषि धमलासँग आज बिहान कुरा गर्दै मन्त्री चौधरीले सरकारमा बसेर थारुका माग सम्बोधन गराउन आफू मन्त्री बनेको बताउनुभयो ।
‘थारु आन्दोलनकारीका माग पूरा गराउन सरकारमा बस्नु अनिर्वाय थियो’, उहाँले भन्नुभयो, ‘प्रधानमन्त्री केपी ओलीसँग पनि थारुका माग सम्बोधन गर्न आग्रह गरेको छु ।’
उहाँले थारु आन्दोलनकारीका माग पूरा गराउन नसके सरकारबाट बाहिरिने बताउनुभयो । ‘थारुका माग सम्बोधन गराउन नसके हाम्रो पार्टी सरकारबाट फिर्ता हुन्छ’, मन्त्री चौधरीले भन्नुभयो, ‘दुई महिनाभित्र संविधान संशोधन गरेर थारुका माग पूरा गर्ने छौँ ।’
उहाँले प्रधानमन्त्री ओलीसँग थारु आन्दोलनकारीले पहिलानै सरकारलाई बुझाएको मागका विषयमा अवगत गराएको उल्लेख गर्नुभयो ।
शहीद घोषणा, घाइतेको उपचार, क्षतिपूर्ति, झठ्ठा मुद्दा फिर्ता हुनुपर्ने, पक्राउ परेका थारु नेताको रिहाइलगायतका माग पूरा नहुँदासम्म सरकारसँग थारु आन्दोलनकारीले वार्ता नगर्ने मन्त्री चौधरीको भनाइ छ ।
मन्त्री चौधरीले आन्दोलनका क्रममा टीकापुर घटनामा दोषी देखाइ पक्राउ परेका थारु नेताहरू तुरुन्त रिहाइ हुनुनपर्ने माग गर्नुभयो ।
‘थारुका माग पूरा गराउन सरकारमा बसेर दबाव दिन्छु’, उहाँले भन्नुभयो, ‘काम गरेर देखाउन नसके ओली सरकारबाट फर्कने छौँ ।’
dainiknepal.com
नेपाली राजनीतिमा तपाईंको आकस्मिक उदय र गतिविधिले मानिसहरु सोच्न बाध्य छन् कि अमरेशकुमार सिंह को हो ? यसको कारण के होला ?
-म जनताले निर्वाचनमा सर्वाधिक मत दिएर जिताएको जनप्रतिनिधि हुँ । म विश्वविद्यालयबाट ‘सर्टिफिकेट’ किनेर नभई पढेर विद्यावारिधी गरेको व्यक्ति हुँ । मेरो राजनीतिक एजेण्डा ‘क्लियर’ छ । म राजनीतिमा आउने र टिक्ने परम्परागत संस्कार बदल्न लागिपरेको छु ।
कसरी ?
नेपालमा अहिले विकास राजनीतिको आवश्यकता छ । अहिलेसम्म राजनीतिलाई मागी खाने भाँडो बनाइयो । मुलुकको विकास र प्रगतिका लागि होइन, मन्त्री र प्रधानमन्त्री बन्ने खेलमा राजनीतिक केन्द्रित भएको छ । म योभन्दा मेरो फरक धारमा हिंडेको छु । मुलुकमा मधेसी, जनजाति, महिला, चेपाङ, राउटे, कर्णाली र युवा बेरोजगारीलगायत थुप्रै समस्या छन् । युवाहरुलाई त देशमा बस्नै नसक्ने अवस्था खडा गरिएको छ । मुलुकमा नेता क्रमशः धनी र जनता क्रमशः गरिब बन्दै गएको अवस्था छ । प्रतिव्यक्ति आयमा सबैभन्दा असमानता भएको मुलुक संसारमा नेपाल नै हो ।
1
नेपालमा एक दलले अर्को दललाई होच्याउने काम ह हुने गरेको छ । २००७ सालदेखि अहिलेसम्म नेपालको राजनीति किन स्थिर हुन सकेन ? यसको खोजी पत्रकारिता जगतले पनि गर्नुपर्छ र गर्नुपथ्र्यो । पत्रकारिता जगतले पनि दुई पैसा फाइदा लिने नाममा अगाडि बढ्यो । २००७ सालदेखि अहिलेसम्म नेपाल एउटै लडाइँमा छ । यो देशमा लोकतन्त्र नै स्थापित हुन सकेन । लोकतन्त्र भनेको जनताका लागि हो । यो देशमा लोडसेडिङ बढाउन लोकतन्त्र आएको हो ? ग्याँस पाएर जनता भोकभोकै मर्नुपर्ने अवस्था आउनु कुनै लोकतान्त्र हो ?
तपाईंको दाबी म अरुभन्दा फरक छु भन्ने हो ?
–हो, राजनीति भनेको परिवर्तनको लागि गरिन्छ । परिवर्तन देशको प्रगति र जनताको अनुहारमा देखिनुपर्छ ।
जब आर्थिक समृद्धि हुन्छ र ज्ञानमा विकास हुन्छ त्यसपछि आफैं चेहरामा परिवर्तन हुन्छ । अहिले पनि नेपालको प्रतिव्यक्ति कति छ ? नेपालसँगै विकास हुन सुरु गरेको मुलुक दक्षिण कोरिया (जहाँ १९५० देखि यता विकास सुरु भएको हो) त्यहाँ अहिले ३२ हजार प्रतिव्यक्ति आय छ । हाम्रो ५ सय पनि प्रतिव्यक्ति आय छैन । अहिले पनि हामी साक्षारताका नामा नाम लेख्न सक्ने भएकामा गर्व गर्दैछौं । अझै खुल्ला दिशामुक्त क्षेत्र घोषणा गरेको रमाउने स्थिति छ ।
हामी एक नेता अर्को नेतासँग लडाई गरिरहेका हुन्छौं । त्यो देश र जनताको विकासका लागि होइन ।
आफू कसरी प्रधानमन्त्री हुने भन्ने स्वार्थसँग जोडिएको हुन्छ । राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री र मन्त्री देशका लागि बन्ने भन्दा आफूले कमाएर सात पुस्तासम्मका लागि सम्पति जोड्नका लागि भन्ने स्थापित गरियो । यस्तो अवस्था लामो समयसम्म रहनुहुँदैन । नेपाल प्रगति र विकासको बाटोमा जानुपर्छ । विकासको न्यूनतम मापदण्ड शान्ति हो । जबसम्म शान्ति हुँदैन, तबसम्म विकास सम्भव छैन । नेपालमा ००७ सालदेखि अहिलेसम्म एउटा सरकार पनि पाँच वर्षसम्म चलेको छैन । यसको कारण के हो ? २०४८ सालदेखि २०५१ सालसम्म तीन वर्ष सरकार चलेको इतिहास मात्र छ ।
अन्तरिम संविधान जारी भएको दिन अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन केन्द्रमा गिरिजाप्रसाद र प्रचण्डको पछाडि उभिएको व्यक्तिले यतिछिट्टै राजनीतिमा –आफ्नो हैसियत बनाउन कसरी सक्नुभयो ?
-म त्यतिबेला दिल्लीको जबाहरलाल नेहरु विश्वविद्यालयमा पिएचडी गर्दैै थिएँ । तर राजनीतिक रुवमा क्रियाशिल नभए पनि शान्ति प्रक्रियाका लागि भित्रभित्रै काम गरिरहेको थिएँ । अमेरिकामा बाराक ओबामा ४८ वर्षमा राष्ट्रपति भए । तर नेपालमा नेता बन्न ८० वर्ष पुग्नुपर्छ भन्ने गलत मान्यता छ । नेपालमा आर्यघाटमा पुग्ने बेलामा मात्र प्रधानमन्त्रीका लागि योग्य भएको ठानिन्छ । राजनीतिमा बढीमा ५० वर्षसम्मको उमेर योग्य उमेर हो । तर बिडम्बना यो उमेरका मानिसलाई नेपालमा केही गर्न नै दिइँदैन । सिडिओ हुन कम्तिमा ५० वर्ष कट्नुपर्ने प्रावधान छ । नेपालमा किन २५–३० वर्षको युवा सिडिओ हुन सक्दैन ? प्रहरीको एसपी बनाउन ५० वर्ष कट्नुपर्ने समस्या छ । यही तरिकाले नेपाल छपाडि परेको हो ।
जेएन यू पढ्ने तपाईंजस्ता नेपाली विद्यार्थी धेरै थिए, तर तपाईंकै दाबीअनुसार गिरिजाप्रसाले किन तपाईंलाई मात्रै पत्याउनुभएको ?
त्यसबेला मलाई गिरिजाबाबुले मलाई विश्वास गर्नुभएको थियो । गिरिजाबाबुले विश्वास गरेर शान्ति प्रक्रियाका केही जिम्मेवारी दिनुभएको हो । त्यसलाई मैले पूरा पनि गरें । । कुनै पनि कक्षामा थुप्रै विद्यार्थी हुन्छन्, तर एकजना मात्रै प्रथम हुन्छ । एकैपटक सबै विद्यार्थी प्रथम हुन त सक्दैनन् नि ?
आफ्नै पार्टीका केन्द्रीय सदस्यलाई समेत भेट्न समय नदिने शीर्ष नेताको घरमा तपाईंलाई जतिबेला पनि भेट्न सक्नुहुन्छ । एकैदिन चार पाँच जना शीर्ष नेता भेटें भन्दै आफैं हिड्ने गर्नुहुन्छ । यो कसरी सम्भव भएको हो ?
-यसको जवाफ नेताहरुसँगै सोध्नुस् । नेताहरुको विश्वास भएपछि त भेट्न पाइन्छ नि ?
अरु पैसा र सरुवा बढुवा बनाउने लगायतका काम लिएर नेताकहाँ जान्छन् । तर म कहिल्यै त्यस्ता कामका लागि नेता भेट्दिन । म नेताका अगाडि मगन्ते भएर गएको छैन र जान्न पनि ।
2
त्यसो भए अरु सबै लिने ठाउँमा तपाईं चाहिं दिने ठाउँमा हुनुहुन्छ ?
–दिने ठाउँमा होइन । मेरो माग्न नजाने बानी छ । म एक्लो मान्छे, मलाई केही चाहना पनि छैन । मेरो एउटै चाहना छ, देशमा शान्ति र विकास होस् । नेपालमा पछिल्लो पाँच–छ वर्षदेखि शान्ति त छ । तर हामीलाई स्थायित्व र विकाससहितको शान्ति चाहिएको छ । यो सात वर्षमा सातवटा सरकार परिवर्तन भए । २०६२–०६३ को आन्दोलनपछि अहिले कतिवटा सरकार परिवर्तन भए हामी सबैलाई थाहा नै छ नि ।
तपाईं कहिले काहीं केही राजनीतिक भविष्यबाणी गर्नुहुन्छ, ती मिलेका पनि हुन्छन् । अविष्यबाणीको आधार सूचना कि विश्लेषण ?
मैले नेताहरुलाई छुट्छुट्टै भेट्दा उनीहरुको चाहना नजिकबाट बुझ्ने काम गर्छु । कसको चाहना कहाँ गएर फिट हुन्छ, त्यसका आधारमा विश्लेषण गर्ने गरेको छु । कतिपयको बानी सबै थाहा पाएर पनि बाहिर नबोल्ने हुन्छ । अहिलेसम्मको नेपालको राजनीतिमा छलछाम चल्दै आएको छ । मैले त्यो राजनीतिक संस्कार चिर्ने कोसिस गरिरहेको छु । जनतामा साँचो कुरा बोलेर पनि राजनीति गर्न सकिन्छ भन्ने विश्वास मलाई छ । जनतामा वा सञ्चार माध्यममा म सीधासीधा र साँचो बोल्ने गर्छु । ढाँट्दै जाँदा एक दिन आफ्नै आत्मालाई ढाँट्न सकिन्छ, नेपाली जनतालाई ढाँट्न सकिन्छ र अन्तिममा संसारलाई ढाँट्न सकिन्छ । यो ढाँटबहादुर किन बन्ने ?
भविष्यबाणी गर्ने गरेकाले मानिसहरुले तपाईंको नाम ‘अक्टोपस राखिदिएका छन्, त्यसबारे के भन्नुहुन्छ ?
मैले चाहेका बेला नेपालका जो कोही नेता सजिलै भेट्न सक्छु । उनीहरुसँग नेपालको अवस्थाका बारेमा कुराकानी हुन्छ । सबै निर्णय ४ जनाले गर्ने हो । उनीहरु आफ्नै पार्टीभित्र पनि सबै कुरा गर्दैनन् । भेटेका बेला नेताहरुलाई मैले सबै विषयमा जानकारी लिने र प्रश्न गर्ने गरेको छु । नेपालका सबै राजनीतिक खेलाडीहरुको कुराकानीका आधारमा मैले विश्लेषण गर्ने गरेको छु । यस्तोमा कहिले काही्र नेताहरुको नीति मात्र बुझेर हुँदैन, नियत पनि बुझ्नुपर्छ । बाहिर एउटा भन्छन्, भित्र अर्कै गर्छन् । दलको चुनावी घोषणापत्रमा जे हुन्छ । के चुनावी घोषणपत्र सबैले कार्यान्वयण गरेको छ र ? त्यो त दुनियाँलाई ढाँट्ने र सञ्चारमाध्यामलाई दिने दस्तावेज मात्र हो । मैले कुनैपनि पार्टी र नेताहरुको नीति मात्र होइन, नियत पनि बुझ्ने गरेको छु ।
तपाईंले माओवादी शीर्ष नेतृत्वलाई चाहिं पहिलोपटक कहिले भेट्नुभयो ?
म अध्ययन गर्दै गर्दा माओवादी जनयुद्ध उत्कर्षमा थियो । तपाईहरुले त्यसबेला माओवादी नेताहरुलाई भेटेको भए भगवान ठान्नुहुन्थ्यो । पशुपतिनाथलाई भेट्न गएजस्तै हुन्थ्यो । मैले प्रचण्ड र बाबुरामजी अहिले संविधानसभा भएको भवनमा जुनबेला सार्वजानिक हुनुभयो, त्योबेला पत्रकारको क्यामेराबाट पत्रकारकै टाउको फुटेको देखेको हुँ । त्यतिबेला सञ्चारमाध्यामले उनीहरुलाई भगवान नै ठानिदिन्थे । तर ती भगवानहरुलाई मैले पहिलेदेखि नै भेटिरहेको थिएँ । उतिबेला भगवान ठान्ने कतिपयको अहिले चाहिं उनीहरुलाई नभेटौ भन्ने भावना छ । जनयुद्धताका भेट्ने र शान्तिप्रक्रियाका लागि काम गर्ने, अहिले चाहिं नभेट्ने भन्ने हुँदैन । पहिला गिरिजाबाबुको विश्वासमा भेटेको थिएँ । अहिले आफैं भेट्ने गरेको छु । तर नेपालको पत्रकारिता यस्तो छ कि जसले नयाँ काम गर्न खोजेको छ । त्यसका बारेमा अनावश्यक प्रचार गरिदिने । ग्यालिलियोले एउटा अनुसन्धान गरेपछि उनलाई धेरै दुःख दिइयो नि । ज्ञान, अनुभव, क्षमता र योगदानका आधारमा मान्छेको मूल्याङ्कन हुनुपर्छ । मेरो राजनीतिबाहेक केही स्वार्थ छैन । मैले बिहानदेखि बेलुकीसम्म राजनीतिकै चिन्तन गर्ने गरेको छु । अर्को कुरा म आफुप्रति स्वयम् र देश–जनताप्रति इमान्दार छु ।
नेताहरुले तपाईंलाई पत्याउनुको कारण चाहिं ‘दक्षिण’ को मान्छे भएर हो रे नि त ?
नेपालमा अहिले जुन मनोविज्ञान विद्यमान छ, विकासका लागि त्यो बाधक भएको छ । नेपालमा दिनभर भारको विरोध र राति भएपछि दलाली गर्नेहरु धेरै छन् । के भारतको विरोध गर्दैमा नेपालको प्रगति र विकास हुन्छ ? त्यसो हुँदो हो भने म पनि धुरीमा चढेर भारतको विरोध गर्ने थिएँ । भारतको विरोध गर्ने प्रवृत्ति नेपालको समृद्धिको बाधक भएको छ । दुई छिमेकी चीन र भारतसँग राम्रो सम्बन्ध स्थापित नभएसम्म नेपालको विकास हुँदैन भन्नेमा म प्रष्ट छु । जनता बलियो भएए मात्र राष्ट्रियता बलियो हुने हो । अरुलाई गाली गरेर आफू कहिल्यै बहियो हुन सकिँदैन । भारत र चीनजस्ता ठूला अर्थतन्त्र, ठूलो जनसंख्या र सबै क्षेत्रमा प्रगति गरेका ठूला देशहरुको बीचमा बसेर हामी उनीहरुलाई जिस्क्याइरहेका छौं । केही समयअघि नेपाल आएकी आङसाङ सुकीले एकै दिन नेपालका ७ जना पूर्वप्रधानमन्त्री भेट्न पाएको कुरा रोचक ढंगले भनेकी थिइन् । विश्वको राजनीतिक इतिहासमा कहीं पनि एकैपटक सात पूर्वप्रधानमन्त्रीलाई भेट्न पाउने देश अन्त कतै छैन । तर नेपालमा एउटै मञ्चमा एकै दिनमा सात जना पूर्वप्रधानमन्त्रीहरुलाई भेट्न पाउने स्थिति छ । अमेरिकामा ७ जना पूर्वप्रधानमन्त्रीलाई एकैचोटि भेट्न पाइन्छ ? यस्तै स्थिति रह्यो भने १५ जना पूर्वप्रधानमन्त्री पनि एकैचोटि भेट्न पाउनुहुन्छ । नेपालको राजनीतिक स्तर खस्काउनमा यहाँको राजनीतिक संस्कार त जिम्मेवार छँदैछ, त्यो सँगै यहाँका मिडिया पनि जिम्मेवार छन् । के भारतमा सम्भव छ ? मेरो विचारमा प्रधानमन्त्री भएका सात जना अझै जिवीत छन् कि छैनन् भन्न गाह्रो छ ।
तपाईंको कुरा सुन्दा त तपाईं जत्तिकै जान्ने सुन्ने र पढेलेखेको कोही रहेन छ होइन ?
नेपालमा औद्योगिक विकास सम्बन्धी दृष्टिकोणमा अझै निखारपन आएको छैन । यो दृष्टिकोणमा विकास नभएसम्म नेपालमा हाइड्रोपावर, पर्यटन व्यवसाय लगायतको क्षेत्रमा समेत विकास हुन सक्दैन । नेपालमा अहिले तीनवटा समुदाय वा राष्ट्र देखिएको छ । यहाँ दुई राष्ट्रको कुरा गरेर हुँदैन, तीनवटा राष्ट्र रहेको छ । एउटा जनजाति राष्ट्र, एउटा मधेशी राष्ट्र र अर्को बाहुन क्षेत्री राष्ट्र रहेको छ । यी तीनवटाको बीचमा सहकार्य हुँदैन भने यो राष्ट्रको विकास र समृद्धि हुनै सक्दैन । तपाइँहरुको बुझाईं चाहिं बाहुन क्षेत्रीको विकास भयो भने मात्र देशको विकास हुनसक्छ भन्ने रहेको छ । यो गलत हो । यो सोचअनुसार मधेशी र जनजातिमाथि शासन गर्नुपर्छ भन्ने रहेको छ ।
संविधान निर्माण प्रक्रिया संकटमा परेको छ । अब यो प्रक्रियाको टुंगो कसरी लाग्छ ?
२०६२–६३ सालको जनआन्दोलनको म्यान्डेटको मर्मअनुसार नै संविधान बन्नुपर्छ । संविधान बनेन भने मुलुक लामो द्वन्द्वमा फस्न सक्छ । यसमा मिडियाको पनि भूमिका हुन्छ । एकथरि तथाकथित बुद्धिजिवीहरुले दुईतिहाइबाट किन संविधान जारी गर्न नसकिने ? भन्ने प्रश्न गरिरहेका छन् । प्रजातान्त्रिक प्रक्रियाका बारेमा मेरो केही प्रश्न छैन । अहिलेको अवस्थामा बहुमतीय प्रक्रियाबाट समस्याको समाधान हुन्छ कि हुँदैन ? नेपालमा दुई तिहाइबाट शान्ति आउँछ कि आउँदैन ? मेरो बहस त्यहाँ हो । त्यसो हो भने त नेपालमा चेपाङको कुरा त कहिल्यै उठ्ने भएनन नि, किनभने चेपाङको त कहिल्यै दुई तिहाइ हुन सक्ने स्थिति छैन । सहमतिबाट मात्र मुलुकको समस्या समाधान गर्ने संविधान बन्न सक्छ ।
तपाई जुन पार्टीबाट राजनीति गरिरहनुभएको छ, त्यो पार्टीसँगत तपाई कुरा मेल खादैन नि ?
पार्टीमा पनि मैले प्रष्ट कुरा राखेको छु ।
तर पार्टीमा तपाईंको कुरा त लागू हुँदैन ?
लागू हुन्छ कि हुँदैन हेर्दै जानुस् । त्यसो भए सहमतिबिना चाहिं संविधान आउन सक्छ त ? मैले भनेजस्तो नहुने भए खेत दुई तिहाइबाट संविधान जारी गर्न सकेको ?
प्रक्रिया त अघि बढिरहेको छ नि ?
कहाँ बढेको छ प्रक्रिया ? म अहिले संविधानसभा सदस्य बोलिराखेको छु । संविधानसभा अनिश्चितकालका लाथि स्थगित भएको छ । प्रक्रिया बढेको भए मलाई थाहा हुनुपर्ने हो ।
प्रश्नावली समितिको प्रतिवेदन संविधानसभाले पारित गरेको चाहिं प्रक्रिया होइन ?
त्यो भएर केही हुनेवाला छैन । त्यसको परिणाम त केही छैन नि ? तपाइले जति दिनभरि कराउनुभयो र उसलाई घचेट्नुभयो तर ऊ एक इन्च पनि सरेन भने फिजिक्सको भाषामा त्यसलाई काम भनिँदैन । त्यो प्रश्नावलीले जनताका हातमा संविधान दिइसक्यो त ?
सभाध्यक्षले सहमतिका लागि दलहरुलाई १० दिनको समय दिनुभएको छ । त्यसपछि पनि सहमति नभए प्रक्रियालाई कसैले रोक्न नसक्ने भन्नुभएको छ।
सत्तापक्षीय नेताहरुको भनाइ पनि त्यही छ नि त ?
सभाध्यक्षको आफ्नै खाले बाध्यता होलान् । मेरो बाध्यता भनेका जनता हुन् । मेरो बाध्यता शान्तिप्रक्रिया हो । म शान्तिप्रक्रियासँगै जोडिएर राजनीतिमा आएको हुँ र शान्तिप्रक्रिया टुट्नुहुँदैन भन्ने मान्यता राख्छु । शान्तिप्रक्रिया टुट्यो भने नेपाल अर्को द्वन्द्वमा फस्छ । यहाँ एक नेपालीले अर्को नेपालीलाई किन होच्याउने ? विदेशीका अगाडि लम्पसार पर्ने, आफू दाजुभाई चाहिं काटमार गर्ने ? गोरो छाला देखिनेबित्तिक्कै सरका सर लगाउने अनि नेपाली दाजुभाईबीचमा तथानाम भन्ने ? यो प्रवृत्तिको अन्त हुुनुपर्छ ।
काँग्रेस–एमालेको नेतृत्व शान्तिप्रक्रिया विरोधीको हातमा गएकाले अहिलेको अवस्था आयो भन्ने विपक्षीको आरोप सत्य हो ?
केहीहदसम्म त्यो समस्या पनि हो । शान्तिप्रक्रियामा जसले नेतृत्व गरेको थियो, ऊ भएको भए सबै कुरा बुझेको हुन्थ्यो र त्यसको पीडा पनि थाहा हुन्थ्यो । म शान्ति प्रक्रियामा लागेको कारणले तत्कालीन सरकार मेरो विरुद्धमा थियो । ०६२–६३ सालको आन्दोलन हुनुभन्दा पहिलेको त्यो कथाको छुट्टै पाटो छ । जसले जुन कुरामा लागिरहेका हुन्छ, त्यसलाई मात्र त्यसको मर्मवोध हुन्छ । संलग्न नहुनेलाई त्यसको मर्मबोध कम हुन्छ ।
तपाईले आफ्नै पार्टीको सभापतिलाई यो कुरा किन बुझाउन सक्नुभएन त ?
मलाई लाग्छ उहाँले ढिलोचाँडो कुरा बुझ्नुहुन्छ । त्यसका लागि मेरो प्रयास जारी छ ।
केपी ओलीबारे किन आक्रमक रुपमा पेस हुने गर्नुभएको ?
मैले त्यस्तो कहिल्यै भनेको छैन । यो त तपाईहरु पत्रकारहरुको कमाल हो । अहिलेको परिस्थिति हेर्दा केपी ओली प्रधानमन्त्री हुन सक्नुहुन्न भनेको मात्र हो।
3
२०२८ सालदेखि लगातार राजनीतिको केन्द्र र चर्चामा रहँदै आएको व्यक्ति, संविधानसभाको दोश्रो ठूलो दलको अध्यक्ष केपी ओली प्रधानमन्त्रीका लागि कसरी अयोग्य ?
सबैभन्दा पूरानो मान्छे भएर हुन्छ ? कसैले देशभरिको बूढो मान्छे को भनेर सर्भे गरेको होला । उसैलाई खोजेर प्रधानमन्त्री बनाऔं न त । यो त सिपाहीलाई आइजिपी बनाउने भन्ने जस्तै हो । सिपाही पनि प्रहरीमा भर्ना हुन्छ । उनीहरुलाई आईजी बनाइदिए भइगोनि त । आईजीभन्दा धेरै वर्ष काम गरेका प्रहरी सिपाही हवल्दारमै किन घर जान्छन् । प्रधानमन्त्री हुन कम्तिमा ७० वर्ष उमेर पुगेको, दुई चार महिना अस्पताल बसेको, राष्ट्रको ढुकुटीबाट दुई चार करोड खाएको हुनुपर्ने भन्ने मानसिकता हाबी छ । यस्तो बनाउने काम मिडियाले गरेको हो ।
सरकारी कार्यालयमा दर्ता चलानी गर्ने कार्यालय सहायक कति उमेरमा जागिरबाट रिटायर्ड हुन्छ ? एउटा सिपाहीले अब लठ्ठी उचाल्न सक्दैन भन्ने मान्यताका आधारिक किन रिटायर्ड गरिन्छ ? तर राजनीतिमा चाहिं कुन व्यक्ति ७० नाघेको छ, कतिपटक अस्पताल बसेको छ, भनेर खोज्ने काम हुन्छ । जबसम्म यहाँ युवा नेतृत्व आउँदैन, जबसम्म मिडियाले सही कुरा जनतामा पस्किँदै, तबसम्म नेपालीले केही पाउनेवाला छैनन् ।
केपी ओली एमालेको अध्यक्ष, एमाले संसदीय दलको नेता प्रचलित अभ्यासका आधार हेर्ने हो भने प्रधानमन्त्रीको उम्मेदवार त हो नि ?
पार्टीको अध्यक्ष प्रधानमन्त्री हुने भन्ने कहीं लेखेको छ ? अहिले भारतमा नरेन्द्र मोदी कसरी प्रधानमन्त्री भए ? भाजपा पहिलो पार्टी हुँदा राजनाथसिंह अध्यक्ष थिए । राजनाथ प्रधामन्त्री हुनुपर्ने होइन ? एमालेमै झलनाथ खनाल अध्यक्ष हुँदा हुँदै माधव नेपाल किन प्रधानमन्त्री भए त त्यसो भए ? परम्परा र प्रयोगकै कुरा गर्ने हो भने त पहिला नेपालमा छाउपडी प्रथा थियो । यो पुरानो चलन हो भनेर त्यसलाई राख्ने कि गलत भएकाले हटाउने त ? त्यो गलत परम्परा थियो । त्यसैले हटाइयो ।
त्यसो भए तपाई चाहिं आफूलाई प्रधानमन्त्रीका लागि योग्य ठान्नु हुन्छ ?
–हरेक नेपाली प्रधानमन्त्रीका लागि योग्य छन् । मेरो बुझाई त्यो हो ।
तापईंले वैशाखमा सरकार परिवर्तन हुन्छ भन्नु भएको छ, कसरी ?
मैले भनेको आधा कुरा समाजमा सम्प्रेषण नगरिदिनुहोला । मैले भनेको के हो भने यदि सहमति भएन भने वैशाखसम्मको आन्दोलनपछि म सरकार परिवर्तन हुनसक्छ । ३० दलीय गठबन्धनको आयोजनमा फागुण १६ काठमाण्डुमा जुन आमसभा हुँदैछ, त्यसले धेरै कुरा निर्धारण गर्न सक्छ । सहमति भएन र चैत्रदेखि आन्दोलन भयो र त्यो आन्दोलन वैशाख अन्तिसम्म गयो भने त्यो आन्दोलनलाई सरकारले थेग्न गाह«ो हुन्छ । त्यसकारण मैले चैत्र र वैशाखभित्रको समयसीमा राखेको हुँ । वैशाख १ गते मलाई कुरा नगर्नुस्, वैशाख ३० गते सम्पर्क राख्नुहोला, यो हुनेवाला छ ।
आन्दोलनको पक्षमा तपाईं किन यति धेरै लागिरहनुभएको छ ?
आन्दोलनको पक्षमा म छैन । आन्दोलनरत समूहहरु जुन छन्, तिनीहरु त नेपाली नै हुन् । त्यसको विश्लेषण गरिरहेको छु ।
आन्दोलनमा जनताको समर्थन देखिएको छैन । जनसमर्थनबिनाको आन्दोलन कसरी सफल होला र ?
मान्छे आइसकेका छन् । को आयो त नेपालमा बन्द गराउन ? के अमेरिकन, भारतीय वा चिनियाँ थिए तिनीहरु ?
उल्लेख्य जनसहभागिता देखिएन भनेको नि ?
-तपाइँको नजरमा ०६२–०६३ को आन्दोलनभन्दा पहिला २०५८ सालमा पनि आन्दोलन त चलिरहेको थियो नि । यो पूरै सय प्रतिशत नेपालीको मुद्धा त होइन, तर ६० प्रतिशत नेपालीको मुद्धा त हो नि । यो मुद्धा त मधेशी र जनजातिको मुद्धा हो, त्यसकारण पनि घट्ने त देखिहालिन्छ नि ।
जातीय मुद्धालाई स्वीकार गर्ने पक्षमा नेपाली देखिएनन् ।
विद्यावारिधि गरेको मान्छे भएर पनि त्यति कुरा बुझ्न किन गाह्रो भएको ?
म समावेशी सिद्धान्तमा विश्वास गर्छु । यो सरकार आएको एक वर्ष भयो । दुई सयभन्दा बढीको सरकारी नियुक्ति भयो होला । त्यसमा दशजना पनि जनजाति र मधेसी परेका छैनन् किन ? यस्तो खालको शासन व्यवस्थालाई के भन्ने ?
पहिला भएन भनेर त आन्दोलनहरु भए, संविधानसभा आयो, तपाई संविधानसभामा हुनुहुन्छ, अब बनाउनुस् न त समावेशी संविधान ?
अन्तरिम संविधानमा लेखिएको छ कि राज्यको सम्पूर्ण क्षेत्रको समावेशी र समानूपातिक प्रतिनिधित्व हुनेछ । त्योअनुसार त हुनुप¥यो नि ।
२०६३ सालमा शाखा अधिकृत भएको व्यक्ति अहिले सचिव हुनुपर्छ भन्ने तपाइँको भनाई त ठीक भएन नि ?
–सचिवको सवालभन्दा पनि नयाँ नियुक्तिमा त्यो देखिएन । योजना आयोगमा अनुभवका आधारमा नियुक्ति भएको छ ? यस्ता थुप्रै समस्या छन् ।
तपाईकै पार्टीको सरकार हो क्यारे, फटाफट आफूले भनेजसरी काम गर्न लगाउनुस् न ?
पार्टीभित्र पनि हामीले समावेशी भएन भनेर त उठाइरहेकै छौं । बाटोबाट टिपेर मन्त्री बनाइयो । बाटोबाट टिपेकाहरुले त अलिअलि भए पनि खल्तीमा हालिदिने भए । चुनाव जितेर हामी आएका छौ, तर बाटोबाट आएका मान्छेहरुलाई हामीले मन्त्रीज्यू भनिदिनुपर्ने ? सरकारमा रहनेहरुले अहिले भनिरहेका छन कि ३० दलीय मोर्चा जनमतबाट आएको होइन, तर मन्त्रिपरिषदमा भएकाहरु चाहि सबै जनमतबाटै आएका हुन् त ?
मैले नसकेको भए, सक्ने एकजनाको मात्रै नाम बताइदिनुस् न त ।
सफल त हुनुभएन नि ?
सफलता केमा भन्ने ? मुलुकमा विद्यमान काटमार, हत्या हिंसा त बन्द भयो नि ।
सबै मिलेर यो अवस्था ल्याएको हो । यो तपाईंको कारणले मात्र भएको हो र ?
मैले मात्र जस लिन खोजेको होइन । मैले जे बुझेको हो, त्यो त नेपाली जनतालाई भन्नुपर्छ । मेरो बुझाइअघि नै भनिसकें नेपालमा समृद्धि र विकास हुन आवश्यक छ । त्यसका लागि शान्ति आवश्यक छ । जबसम्म एक नेपाली अर्को नेपालीसँग लडिरहन्छ, तबसम्म केही हुनेवाला छैन ।
तपाइँकै पार्टीमा त्यो कुरा लागू हुँदैन, जनतामा कहिले हुने ?
एउटै कुरा स्थापित हुन ३० औं वर्ष लाग्न सक्छ । मैले के मात्र भन्न खोजेको भने नेपालको राजनीति युवाहरुको हातमा आउनुपर्छ । सबै कुरा मिल्छ ।
प्रचण्डले अब काँग्रेसजस्तो पार्टीमा नबस्नुस्, हाम्रैमा आउनुस् भनेको सुनिएको थियो, खास के हो ? ?
प्रचण्डले मलाई कहिल्यै त्यसो भनेका छैनन् र म जानेवाला पनि छैन ।
प्रचण्डको सल्लाहकारमध्ये तपाई पनि एउटा हो भन्ने सुनिन्छ नि ?
म कहिल्यै पनि कम्युनिष्ट भएको छैन र हुनेवाला पनि छैन । एक्काइसौं शताब्दीमा त्यसको कुनै औचित्य पनि छैन । कार्लमाक्र्सले उहिल्यै लेखेको दास क्यापिटललाई माध्याम बनाएर अहिले राजनीति गर्न सकिँदैन । कार्लमाक्र्सपछि कसले नयाँ सिद्धान्त प्रतिपादन गरेको छ, मलाई देखाइदिनुस् न ।
तपाई अहिले प्रचण्डकै पार्टी र मोर्चाको एजेण्डामा त हुनुहुन्छ नि त ?
म समानताको एजेण्डमा मात्र सहमत भएको हो । के अरुले भात खायो भने मैले भात नै खान नमिल्ने ? यहाँ समस्या के हो भने यहाँ कसैले भात खाँदा मैले पनि भात खाए भने उजस्तै हुन्छु कि भन्ने समस्या छ । जसले उठाएको भए पनि देशको समस्यालाई समस्या भन्ने किन डराउने ? यहाँ पहिचान र समानताको समस्या छ । जनताजनताबीचको पहिचानको समस्या छ । मधेसीले अधिकार माग्यो भने देश टुक्र्याउन खोज्यो भन्ने ?
सीके राउतले खुलेआम तराई काठमाण्डुको अवैध सन्तान हो, यसलाई नेपालबाट अलग गर्नुपर्छ भन्दै हिंडेका छन् । तपाईंको भनाइअनुसार उनले जे भनेको र गरेको भए पनि अरुले उल्टो बुझिदिनुप¥यो होइन ?
खुलेआम केपी ओलीले भनिरहेका छन् कि मधेसीहरु सक्छौ भने बिहारमा गएर मिल ।
लैजाऔ । त्यो अर्को पक्षको प्रतिनिधि पात्र हो । केपी ओलीको बोलीचाहि राष्ट्रियताको बोली तर अरुले बोलेको चाहि गैरराजनीतिक हुने ? देश टुक्राउने खोजेको हुने ?
मैले सिके राउतलाई सपोर्ट गर्नै खोजेको होइन । म त्यसमा सहमत हुन सक्दिन । तर मुलुकमा समस्या त छ नि ।
अन्तिममा कहिलेसम्ममा मुलुकले संविधान पाउला ?
अहिले कुनै न कुनै रुपको आन्दोलन नभई सहमतिको नजिक पुगिन्छ जस्तो लाग्दैन ।
kathmandutoday.com
-म जनताले निर्वाचनमा सर्वाधिक मत दिएर जिताएको जनप्रतिनिधि हुँ । म विश्वविद्यालयबाट ‘सर्टिफिकेट’ किनेर नभई पढेर विद्यावारिधी गरेको व्यक्ति हुँ । मेरो राजनीतिक एजेण्डा ‘क्लियर’ छ । म राजनीतिमा आउने र टिक्ने परम्परागत संस्कार बदल्न लागिपरेको छु ।
कसरी ?
नेपालमा अहिले विकास राजनीतिको आवश्यकता छ । अहिलेसम्म राजनीतिलाई मागी खाने भाँडो बनाइयो । मुलुकको विकास र प्रगतिका लागि होइन, मन्त्री र प्रधानमन्त्री बन्ने खेलमा राजनीतिक केन्द्रित भएको छ । म योभन्दा मेरो फरक धारमा हिंडेको छु । मुलुकमा मधेसी, जनजाति, महिला, चेपाङ, राउटे, कर्णाली र युवा बेरोजगारीलगायत थुप्रै समस्या छन् । युवाहरुलाई त देशमा बस्नै नसक्ने अवस्था खडा गरिएको छ । मुलुकमा नेता क्रमशः धनी र जनता क्रमशः गरिब बन्दै गएको अवस्था छ । प्रतिव्यक्ति आयमा सबैभन्दा असमानता भएको मुलुक संसारमा नेपाल नै हो ।
1
नेपालमा एक दलले अर्को दललाई होच्याउने काम ह हुने गरेको छ । २००७ सालदेखि अहिलेसम्म नेपालको राजनीति किन स्थिर हुन सकेन ? यसको खोजी पत्रकारिता जगतले पनि गर्नुपर्छ र गर्नुपथ्र्यो । पत्रकारिता जगतले पनि दुई पैसा फाइदा लिने नाममा अगाडि बढ्यो । २००७ सालदेखि अहिलेसम्म नेपाल एउटै लडाइँमा छ । यो देशमा लोकतन्त्र नै स्थापित हुन सकेन । लोकतन्त्र भनेको जनताका लागि हो । यो देशमा लोडसेडिङ बढाउन लोकतन्त्र आएको हो ? ग्याँस पाएर जनता भोकभोकै मर्नुपर्ने अवस्था आउनु कुनै लोकतान्त्र हो ?
तपाईंको दाबी म अरुभन्दा फरक छु भन्ने हो ?
–हो, राजनीति भनेको परिवर्तनको लागि गरिन्छ । परिवर्तन देशको प्रगति र जनताको अनुहारमा देखिनुपर्छ ।
जब आर्थिक समृद्धि हुन्छ र ज्ञानमा विकास हुन्छ त्यसपछि आफैं चेहरामा परिवर्तन हुन्छ । अहिले पनि नेपालको प्रतिव्यक्ति कति छ ? नेपालसँगै विकास हुन सुरु गरेको मुलुक दक्षिण कोरिया (जहाँ १९५० देखि यता विकास सुरु भएको हो) त्यहाँ अहिले ३२ हजार प्रतिव्यक्ति आय छ । हाम्रो ५ सय पनि प्रतिव्यक्ति आय छैन । अहिले पनि हामी साक्षारताका नामा नाम लेख्न सक्ने भएकामा गर्व गर्दैछौं । अझै खुल्ला दिशामुक्त क्षेत्र घोषणा गरेको रमाउने स्थिति छ ।
हामी एक नेता अर्को नेतासँग लडाई गरिरहेका हुन्छौं । त्यो देश र जनताको विकासका लागि होइन ।
आफू कसरी प्रधानमन्त्री हुने भन्ने स्वार्थसँग जोडिएको हुन्छ । राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री र मन्त्री देशका लागि बन्ने भन्दा आफूले कमाएर सात पुस्तासम्मका लागि सम्पति जोड्नका लागि भन्ने स्थापित गरियो । यस्तो अवस्था लामो समयसम्म रहनुहुँदैन । नेपाल प्रगति र विकासको बाटोमा जानुपर्छ । विकासको न्यूनतम मापदण्ड शान्ति हो । जबसम्म शान्ति हुँदैन, तबसम्म विकास सम्भव छैन । नेपालमा ००७ सालदेखि अहिलेसम्म एउटा सरकार पनि पाँच वर्षसम्म चलेको छैन । यसको कारण के हो ? २०४८ सालदेखि २०५१ सालसम्म तीन वर्ष सरकार चलेको इतिहास मात्र छ ।
अन्तरिम संविधान जारी भएको दिन अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन केन्द्रमा गिरिजाप्रसाद र प्रचण्डको पछाडि उभिएको व्यक्तिले यतिछिट्टै राजनीतिमा –आफ्नो हैसियत बनाउन कसरी सक्नुभयो ?
-म त्यतिबेला दिल्लीको जबाहरलाल नेहरु विश्वविद्यालयमा पिएचडी गर्दैै थिएँ । तर राजनीतिक रुवमा क्रियाशिल नभए पनि शान्ति प्रक्रियाका लागि भित्रभित्रै काम गरिरहेको थिएँ । अमेरिकामा बाराक ओबामा ४८ वर्षमा राष्ट्रपति भए । तर नेपालमा नेता बन्न ८० वर्ष पुग्नुपर्छ भन्ने गलत मान्यता छ । नेपालमा आर्यघाटमा पुग्ने बेलामा मात्र प्रधानमन्त्रीका लागि योग्य भएको ठानिन्छ । राजनीतिमा बढीमा ५० वर्षसम्मको उमेर योग्य उमेर हो । तर बिडम्बना यो उमेरका मानिसलाई नेपालमा केही गर्न नै दिइँदैन । सिडिओ हुन कम्तिमा ५० वर्ष कट्नुपर्ने प्रावधान छ । नेपालमा किन २५–३० वर्षको युवा सिडिओ हुन सक्दैन ? प्रहरीको एसपी बनाउन ५० वर्ष कट्नुपर्ने समस्या छ । यही तरिकाले नेपाल छपाडि परेको हो ।
जेएन यू पढ्ने तपाईंजस्ता नेपाली विद्यार्थी धेरै थिए, तर तपाईंकै दाबीअनुसार गिरिजाप्रसाले किन तपाईंलाई मात्रै पत्याउनुभएको ?
त्यसबेला मलाई गिरिजाबाबुले मलाई विश्वास गर्नुभएको थियो । गिरिजाबाबुले विश्वास गरेर शान्ति प्रक्रियाका केही जिम्मेवारी दिनुभएको हो । त्यसलाई मैले पूरा पनि गरें । । कुनै पनि कक्षामा थुप्रै विद्यार्थी हुन्छन्, तर एकजना मात्रै प्रथम हुन्छ । एकैपटक सबै विद्यार्थी प्रथम हुन त सक्दैनन् नि ?
आफ्नै पार्टीका केन्द्रीय सदस्यलाई समेत भेट्न समय नदिने शीर्ष नेताको घरमा तपाईंलाई जतिबेला पनि भेट्न सक्नुहुन्छ । एकैदिन चार पाँच जना शीर्ष नेता भेटें भन्दै आफैं हिड्ने गर्नुहुन्छ । यो कसरी सम्भव भएको हो ?
-यसको जवाफ नेताहरुसँगै सोध्नुस् । नेताहरुको विश्वास भएपछि त भेट्न पाइन्छ नि ?
अरु पैसा र सरुवा बढुवा बनाउने लगायतका काम लिएर नेताकहाँ जान्छन् । तर म कहिल्यै त्यस्ता कामका लागि नेता भेट्दिन । म नेताका अगाडि मगन्ते भएर गएको छैन र जान्न पनि ।
2
त्यसो भए अरु सबै लिने ठाउँमा तपाईं चाहिं दिने ठाउँमा हुनुहुन्छ ?
–दिने ठाउँमा होइन । मेरो माग्न नजाने बानी छ । म एक्लो मान्छे, मलाई केही चाहना पनि छैन । मेरो एउटै चाहना छ, देशमा शान्ति र विकास होस् । नेपालमा पछिल्लो पाँच–छ वर्षदेखि शान्ति त छ । तर हामीलाई स्थायित्व र विकाससहितको शान्ति चाहिएको छ । यो सात वर्षमा सातवटा सरकार परिवर्तन भए । २०६२–०६३ को आन्दोलनपछि अहिले कतिवटा सरकार परिवर्तन भए हामी सबैलाई थाहा नै छ नि ।
तपाईं कहिले काहीं केही राजनीतिक भविष्यबाणी गर्नुहुन्छ, ती मिलेका पनि हुन्छन् । अविष्यबाणीको आधार सूचना कि विश्लेषण ?
मैले नेताहरुलाई छुट्छुट्टै भेट्दा उनीहरुको चाहना नजिकबाट बुझ्ने काम गर्छु । कसको चाहना कहाँ गएर फिट हुन्छ, त्यसका आधारमा विश्लेषण गर्ने गरेको छु । कतिपयको बानी सबै थाहा पाएर पनि बाहिर नबोल्ने हुन्छ । अहिलेसम्मको नेपालको राजनीतिमा छलछाम चल्दै आएको छ । मैले त्यो राजनीतिक संस्कार चिर्ने कोसिस गरिरहेको छु । जनतामा साँचो कुरा बोलेर पनि राजनीति गर्न सकिन्छ भन्ने विश्वास मलाई छ । जनतामा वा सञ्चार माध्यममा म सीधासीधा र साँचो बोल्ने गर्छु । ढाँट्दै जाँदा एक दिन आफ्नै आत्मालाई ढाँट्न सकिन्छ, नेपाली जनतालाई ढाँट्न सकिन्छ र अन्तिममा संसारलाई ढाँट्न सकिन्छ । यो ढाँटबहादुर किन बन्ने ?
भविष्यबाणी गर्ने गरेकाले मानिसहरुले तपाईंको नाम ‘अक्टोपस राखिदिएका छन्, त्यसबारे के भन्नुहुन्छ ?
मैले चाहेका बेला नेपालका जो कोही नेता सजिलै भेट्न सक्छु । उनीहरुसँग नेपालको अवस्थाका बारेमा कुराकानी हुन्छ । सबै निर्णय ४ जनाले गर्ने हो । उनीहरु आफ्नै पार्टीभित्र पनि सबै कुरा गर्दैनन् । भेटेका बेला नेताहरुलाई मैले सबै विषयमा जानकारी लिने र प्रश्न गर्ने गरेको छु । नेपालका सबै राजनीतिक खेलाडीहरुको कुराकानीका आधारमा मैले विश्लेषण गर्ने गरेको छु । यस्तोमा कहिले काही्र नेताहरुको नीति मात्र बुझेर हुँदैन, नियत पनि बुझ्नुपर्छ । बाहिर एउटा भन्छन्, भित्र अर्कै गर्छन् । दलको चुनावी घोषणापत्रमा जे हुन्छ । के चुनावी घोषणपत्र सबैले कार्यान्वयण गरेको छ र ? त्यो त दुनियाँलाई ढाँट्ने र सञ्चारमाध्यामलाई दिने दस्तावेज मात्र हो । मैले कुनैपनि पार्टी र नेताहरुको नीति मात्र होइन, नियत पनि बुझ्ने गरेको छु ।
तपाईंले माओवादी शीर्ष नेतृत्वलाई चाहिं पहिलोपटक कहिले भेट्नुभयो ?
म अध्ययन गर्दै गर्दा माओवादी जनयुद्ध उत्कर्षमा थियो । तपाईहरुले त्यसबेला माओवादी नेताहरुलाई भेटेको भए भगवान ठान्नुहुन्थ्यो । पशुपतिनाथलाई भेट्न गएजस्तै हुन्थ्यो । मैले प्रचण्ड र बाबुरामजी अहिले संविधानसभा भएको भवनमा जुनबेला सार्वजानिक हुनुभयो, त्योबेला पत्रकारको क्यामेराबाट पत्रकारकै टाउको फुटेको देखेको हुँ । त्यतिबेला सञ्चारमाध्यामले उनीहरुलाई भगवान नै ठानिदिन्थे । तर ती भगवानहरुलाई मैले पहिलेदेखि नै भेटिरहेको थिएँ । उतिबेला भगवान ठान्ने कतिपयको अहिले चाहिं उनीहरुलाई नभेटौ भन्ने भावना छ । जनयुद्धताका भेट्ने र शान्तिप्रक्रियाका लागि काम गर्ने, अहिले चाहिं नभेट्ने भन्ने हुँदैन । पहिला गिरिजाबाबुको विश्वासमा भेटेको थिएँ । अहिले आफैं भेट्ने गरेको छु । तर नेपालको पत्रकारिता यस्तो छ कि जसले नयाँ काम गर्न खोजेको छ । त्यसका बारेमा अनावश्यक प्रचार गरिदिने । ग्यालिलियोले एउटा अनुसन्धान गरेपछि उनलाई धेरै दुःख दिइयो नि । ज्ञान, अनुभव, क्षमता र योगदानका आधारमा मान्छेको मूल्याङ्कन हुनुपर्छ । मेरो राजनीतिबाहेक केही स्वार्थ छैन । मैले बिहानदेखि बेलुकीसम्म राजनीतिकै चिन्तन गर्ने गरेको छु । अर्को कुरा म आफुप्रति स्वयम् र देश–जनताप्रति इमान्दार छु ।
नेताहरुले तपाईंलाई पत्याउनुको कारण चाहिं ‘दक्षिण’ को मान्छे भएर हो रे नि त ?
नेपालमा अहिले जुन मनोविज्ञान विद्यमान छ, विकासका लागि त्यो बाधक भएको छ । नेपालमा दिनभर भारको विरोध र राति भएपछि दलाली गर्नेहरु धेरै छन् । के भारतको विरोध गर्दैमा नेपालको प्रगति र विकास हुन्छ ? त्यसो हुँदो हो भने म पनि धुरीमा चढेर भारतको विरोध गर्ने थिएँ । भारतको विरोध गर्ने प्रवृत्ति नेपालको समृद्धिको बाधक भएको छ । दुई छिमेकी चीन र भारतसँग राम्रो सम्बन्ध स्थापित नभएसम्म नेपालको विकास हुँदैन भन्नेमा म प्रष्ट छु । जनता बलियो भएए मात्र राष्ट्रियता बलियो हुने हो । अरुलाई गाली गरेर आफू कहिल्यै बहियो हुन सकिँदैन । भारत र चीनजस्ता ठूला अर्थतन्त्र, ठूलो जनसंख्या र सबै क्षेत्रमा प्रगति गरेका ठूला देशहरुको बीचमा बसेर हामी उनीहरुलाई जिस्क्याइरहेका छौं । केही समयअघि नेपाल आएकी आङसाङ सुकीले एकै दिन नेपालका ७ जना पूर्वप्रधानमन्त्री भेट्न पाएको कुरा रोचक ढंगले भनेकी थिइन् । विश्वको राजनीतिक इतिहासमा कहीं पनि एकैपटक सात पूर्वप्रधानमन्त्रीलाई भेट्न पाउने देश अन्त कतै छैन । तर नेपालमा एउटै मञ्चमा एकै दिनमा सात जना पूर्वप्रधानमन्त्रीहरुलाई भेट्न पाउने स्थिति छ । अमेरिकामा ७ जना पूर्वप्रधानमन्त्रीलाई एकैचोटि भेट्न पाइन्छ ? यस्तै स्थिति रह्यो भने १५ जना पूर्वप्रधानमन्त्री पनि एकैचोटि भेट्न पाउनुहुन्छ । नेपालको राजनीतिक स्तर खस्काउनमा यहाँको राजनीतिक संस्कार त जिम्मेवार छँदैछ, त्यो सँगै यहाँका मिडिया पनि जिम्मेवार छन् । के भारतमा सम्भव छ ? मेरो विचारमा प्रधानमन्त्री भएका सात जना अझै जिवीत छन् कि छैनन् भन्न गाह्रो छ ।
तपाईंको कुरा सुन्दा त तपाईं जत्तिकै जान्ने सुन्ने र पढेलेखेको कोही रहेन छ होइन ?
नेपालमा औद्योगिक विकास सम्बन्धी दृष्टिकोणमा अझै निखारपन आएको छैन । यो दृष्टिकोणमा विकास नभएसम्म नेपालमा हाइड्रोपावर, पर्यटन व्यवसाय लगायतको क्षेत्रमा समेत विकास हुन सक्दैन । नेपालमा अहिले तीनवटा समुदाय वा राष्ट्र देखिएको छ । यहाँ दुई राष्ट्रको कुरा गरेर हुँदैन, तीनवटा राष्ट्र रहेको छ । एउटा जनजाति राष्ट्र, एउटा मधेशी राष्ट्र र अर्को बाहुन क्षेत्री राष्ट्र रहेको छ । यी तीनवटाको बीचमा सहकार्य हुँदैन भने यो राष्ट्रको विकास र समृद्धि हुनै सक्दैन । तपाइँहरुको बुझाईं चाहिं बाहुन क्षेत्रीको विकास भयो भने मात्र देशको विकास हुनसक्छ भन्ने रहेको छ । यो गलत हो । यो सोचअनुसार मधेशी र जनजातिमाथि शासन गर्नुपर्छ भन्ने रहेको छ ।
संविधान निर्माण प्रक्रिया संकटमा परेको छ । अब यो प्रक्रियाको टुंगो कसरी लाग्छ ?
२०६२–६३ सालको जनआन्दोलनको म्यान्डेटको मर्मअनुसार नै संविधान बन्नुपर्छ । संविधान बनेन भने मुलुक लामो द्वन्द्वमा फस्न सक्छ । यसमा मिडियाको पनि भूमिका हुन्छ । एकथरि तथाकथित बुद्धिजिवीहरुले दुईतिहाइबाट किन संविधान जारी गर्न नसकिने ? भन्ने प्रश्न गरिरहेका छन् । प्रजातान्त्रिक प्रक्रियाका बारेमा मेरो केही प्रश्न छैन । अहिलेको अवस्थामा बहुमतीय प्रक्रियाबाट समस्याको समाधान हुन्छ कि हुँदैन ? नेपालमा दुई तिहाइबाट शान्ति आउँछ कि आउँदैन ? मेरो बहस त्यहाँ हो । त्यसो हो भने त नेपालमा चेपाङको कुरा त कहिल्यै उठ्ने भएनन नि, किनभने चेपाङको त कहिल्यै दुई तिहाइ हुन सक्ने स्थिति छैन । सहमतिबाट मात्र मुलुकको समस्या समाधान गर्ने संविधान बन्न सक्छ ।
तपाई जुन पार्टीबाट राजनीति गरिरहनुभएको छ, त्यो पार्टीसँगत तपाई कुरा मेल खादैन नि ?
पार्टीमा पनि मैले प्रष्ट कुरा राखेको छु ।
तर पार्टीमा तपाईंको कुरा त लागू हुँदैन ?
लागू हुन्छ कि हुँदैन हेर्दै जानुस् । त्यसो भए सहमतिबिना चाहिं संविधान आउन सक्छ त ? मैले भनेजस्तो नहुने भए खेत दुई तिहाइबाट संविधान जारी गर्न सकेको ?
प्रक्रिया त अघि बढिरहेको छ नि ?
कहाँ बढेको छ प्रक्रिया ? म अहिले संविधानसभा सदस्य बोलिराखेको छु । संविधानसभा अनिश्चितकालका लाथि स्थगित भएको छ । प्रक्रिया बढेको भए मलाई थाहा हुनुपर्ने हो ।
प्रश्नावली समितिको प्रतिवेदन संविधानसभाले पारित गरेको चाहिं प्रक्रिया होइन ?
त्यो भएर केही हुनेवाला छैन । त्यसको परिणाम त केही छैन नि ? तपाइले जति दिनभरि कराउनुभयो र उसलाई घचेट्नुभयो तर ऊ एक इन्च पनि सरेन भने फिजिक्सको भाषामा त्यसलाई काम भनिँदैन । त्यो प्रश्नावलीले जनताका हातमा संविधान दिइसक्यो त ?
सभाध्यक्षले सहमतिका लागि दलहरुलाई १० दिनको समय दिनुभएको छ । त्यसपछि पनि सहमति नभए प्रक्रियालाई कसैले रोक्न नसक्ने भन्नुभएको छ।
सत्तापक्षीय नेताहरुको भनाइ पनि त्यही छ नि त ?
सभाध्यक्षको आफ्नै खाले बाध्यता होलान् । मेरो बाध्यता भनेका जनता हुन् । मेरो बाध्यता शान्तिप्रक्रिया हो । म शान्तिप्रक्रियासँगै जोडिएर राजनीतिमा आएको हुँ र शान्तिप्रक्रिया टुट्नुहुँदैन भन्ने मान्यता राख्छु । शान्तिप्रक्रिया टुट्यो भने नेपाल अर्को द्वन्द्वमा फस्छ । यहाँ एक नेपालीले अर्को नेपालीलाई किन होच्याउने ? विदेशीका अगाडि लम्पसार पर्ने, आफू दाजुभाई चाहिं काटमार गर्ने ? गोरो छाला देखिनेबित्तिक्कै सरका सर लगाउने अनि नेपाली दाजुभाईबीचमा तथानाम भन्ने ? यो प्रवृत्तिको अन्त हुुनुपर्छ ।
काँग्रेस–एमालेको नेतृत्व शान्तिप्रक्रिया विरोधीको हातमा गएकाले अहिलेको अवस्था आयो भन्ने विपक्षीको आरोप सत्य हो ?
केहीहदसम्म त्यो समस्या पनि हो । शान्तिप्रक्रियामा जसले नेतृत्व गरेको थियो, ऊ भएको भए सबै कुरा बुझेको हुन्थ्यो र त्यसको पीडा पनि थाहा हुन्थ्यो । म शान्ति प्रक्रियामा लागेको कारणले तत्कालीन सरकार मेरो विरुद्धमा थियो । ०६२–६३ सालको आन्दोलन हुनुभन्दा पहिलेको त्यो कथाको छुट्टै पाटो छ । जसले जुन कुरामा लागिरहेका हुन्छ, त्यसलाई मात्र त्यसको मर्मवोध हुन्छ । संलग्न नहुनेलाई त्यसको मर्मबोध कम हुन्छ ।
तपाईले आफ्नै पार्टीको सभापतिलाई यो कुरा किन बुझाउन सक्नुभएन त ?
मलाई लाग्छ उहाँले ढिलोचाँडो कुरा बुझ्नुहुन्छ । त्यसका लागि मेरो प्रयास जारी छ ।
केपी ओलीबारे किन आक्रमक रुपमा पेस हुने गर्नुभएको ?
मैले त्यस्तो कहिल्यै भनेको छैन । यो त तपाईहरु पत्रकारहरुको कमाल हो । अहिलेको परिस्थिति हेर्दा केपी ओली प्रधानमन्त्री हुन सक्नुहुन्न भनेको मात्र हो।
3
२०२८ सालदेखि लगातार राजनीतिको केन्द्र र चर्चामा रहँदै आएको व्यक्ति, संविधानसभाको दोश्रो ठूलो दलको अध्यक्ष केपी ओली प्रधानमन्त्रीका लागि कसरी अयोग्य ?
सबैभन्दा पूरानो मान्छे भएर हुन्छ ? कसैले देशभरिको बूढो मान्छे को भनेर सर्भे गरेको होला । उसैलाई खोजेर प्रधानमन्त्री बनाऔं न त । यो त सिपाहीलाई आइजिपी बनाउने भन्ने जस्तै हो । सिपाही पनि प्रहरीमा भर्ना हुन्छ । उनीहरुलाई आईजी बनाइदिए भइगोनि त । आईजीभन्दा धेरै वर्ष काम गरेका प्रहरी सिपाही हवल्दारमै किन घर जान्छन् । प्रधानमन्त्री हुन कम्तिमा ७० वर्ष उमेर पुगेको, दुई चार महिना अस्पताल बसेको, राष्ट्रको ढुकुटीबाट दुई चार करोड खाएको हुनुपर्ने भन्ने मानसिकता हाबी छ । यस्तो बनाउने काम मिडियाले गरेको हो ।
सरकारी कार्यालयमा दर्ता चलानी गर्ने कार्यालय सहायक कति उमेरमा जागिरबाट रिटायर्ड हुन्छ ? एउटा सिपाहीले अब लठ्ठी उचाल्न सक्दैन भन्ने मान्यताका आधारिक किन रिटायर्ड गरिन्छ ? तर राजनीतिमा चाहिं कुन व्यक्ति ७० नाघेको छ, कतिपटक अस्पताल बसेको छ, भनेर खोज्ने काम हुन्छ । जबसम्म यहाँ युवा नेतृत्व आउँदैन, जबसम्म मिडियाले सही कुरा जनतामा पस्किँदै, तबसम्म नेपालीले केही पाउनेवाला छैनन् ।
केपी ओली एमालेको अध्यक्ष, एमाले संसदीय दलको नेता प्रचलित अभ्यासका आधार हेर्ने हो भने प्रधानमन्त्रीको उम्मेदवार त हो नि ?
पार्टीको अध्यक्ष प्रधानमन्त्री हुने भन्ने कहीं लेखेको छ ? अहिले भारतमा नरेन्द्र मोदी कसरी प्रधानमन्त्री भए ? भाजपा पहिलो पार्टी हुँदा राजनाथसिंह अध्यक्ष थिए । राजनाथ प्रधामन्त्री हुनुपर्ने होइन ? एमालेमै झलनाथ खनाल अध्यक्ष हुँदा हुँदै माधव नेपाल किन प्रधानमन्त्री भए त त्यसो भए ? परम्परा र प्रयोगकै कुरा गर्ने हो भने त पहिला नेपालमा छाउपडी प्रथा थियो । यो पुरानो चलन हो भनेर त्यसलाई राख्ने कि गलत भएकाले हटाउने त ? त्यो गलत परम्परा थियो । त्यसैले हटाइयो ।
त्यसो भए तपाई चाहिं आफूलाई प्रधानमन्त्रीका लागि योग्य ठान्नु हुन्छ ?
–हरेक नेपाली प्रधानमन्त्रीका लागि योग्य छन् । मेरो बुझाई त्यो हो ।
तापईंले वैशाखमा सरकार परिवर्तन हुन्छ भन्नु भएको छ, कसरी ?
मैले भनेको आधा कुरा समाजमा सम्प्रेषण नगरिदिनुहोला । मैले भनेको के हो भने यदि सहमति भएन भने वैशाखसम्मको आन्दोलनपछि म सरकार परिवर्तन हुनसक्छ । ३० दलीय गठबन्धनको आयोजनमा फागुण १६ काठमाण्डुमा जुन आमसभा हुँदैछ, त्यसले धेरै कुरा निर्धारण गर्न सक्छ । सहमति भएन र चैत्रदेखि आन्दोलन भयो र त्यो आन्दोलन वैशाख अन्तिसम्म गयो भने त्यो आन्दोलनलाई सरकारले थेग्न गाह«ो हुन्छ । त्यसकारण मैले चैत्र र वैशाखभित्रको समयसीमा राखेको हुँ । वैशाख १ गते मलाई कुरा नगर्नुस्, वैशाख ३० गते सम्पर्क राख्नुहोला, यो हुनेवाला छ ।
आन्दोलनको पक्षमा तपाईं किन यति धेरै लागिरहनुभएको छ ?
आन्दोलनको पक्षमा म छैन । आन्दोलनरत समूहहरु जुन छन्, तिनीहरु त नेपाली नै हुन् । त्यसको विश्लेषण गरिरहेको छु ।
आन्दोलनमा जनताको समर्थन देखिएको छैन । जनसमर्थनबिनाको आन्दोलन कसरी सफल होला र ?
मान्छे आइसकेका छन् । को आयो त नेपालमा बन्द गराउन ? के अमेरिकन, भारतीय वा चिनियाँ थिए तिनीहरु ?
उल्लेख्य जनसहभागिता देखिएन भनेको नि ?
-तपाइँको नजरमा ०६२–०६३ को आन्दोलनभन्दा पहिला २०५८ सालमा पनि आन्दोलन त चलिरहेको थियो नि । यो पूरै सय प्रतिशत नेपालीको मुद्धा त होइन, तर ६० प्रतिशत नेपालीको मुद्धा त हो नि । यो मुद्धा त मधेशी र जनजातिको मुद्धा हो, त्यसकारण पनि घट्ने त देखिहालिन्छ नि ।
जातीय मुद्धालाई स्वीकार गर्ने पक्षमा नेपाली देखिएनन् ।
विद्यावारिधि गरेको मान्छे भएर पनि त्यति कुरा बुझ्न किन गाह्रो भएको ?
म समावेशी सिद्धान्तमा विश्वास गर्छु । यो सरकार आएको एक वर्ष भयो । दुई सयभन्दा बढीको सरकारी नियुक्ति भयो होला । त्यसमा दशजना पनि जनजाति र मधेसी परेका छैनन् किन ? यस्तो खालको शासन व्यवस्थालाई के भन्ने ?
पहिला भएन भनेर त आन्दोलनहरु भए, संविधानसभा आयो, तपाई संविधानसभामा हुनुहुन्छ, अब बनाउनुस् न त समावेशी संविधान ?
अन्तरिम संविधानमा लेखिएको छ कि राज्यको सम्पूर्ण क्षेत्रको समावेशी र समानूपातिक प्रतिनिधित्व हुनेछ । त्योअनुसार त हुनुप¥यो नि ।
२०६३ सालमा शाखा अधिकृत भएको व्यक्ति अहिले सचिव हुनुपर्छ भन्ने तपाइँको भनाई त ठीक भएन नि ?
–सचिवको सवालभन्दा पनि नयाँ नियुक्तिमा त्यो देखिएन । योजना आयोगमा अनुभवका आधारमा नियुक्ति भएको छ ? यस्ता थुप्रै समस्या छन् ।
तपाईकै पार्टीको सरकार हो क्यारे, फटाफट आफूले भनेजसरी काम गर्न लगाउनुस् न ?
पार्टीभित्र पनि हामीले समावेशी भएन भनेर त उठाइरहेकै छौं । बाटोबाट टिपेर मन्त्री बनाइयो । बाटोबाट टिपेकाहरुले त अलिअलि भए पनि खल्तीमा हालिदिने भए । चुनाव जितेर हामी आएका छौ, तर बाटोबाट आएका मान्छेहरुलाई हामीले मन्त्रीज्यू भनिदिनुपर्ने ? सरकारमा रहनेहरुले अहिले भनिरहेका छन कि ३० दलीय मोर्चा जनमतबाट आएको होइन, तर मन्त्रिपरिषदमा भएकाहरु चाहि सबै जनमतबाटै आएका हुन् त ?
मैले नसकेको भए, सक्ने एकजनाको मात्रै नाम बताइदिनुस् न त ।
सफल त हुनुभएन नि ?
सफलता केमा भन्ने ? मुलुकमा विद्यमान काटमार, हत्या हिंसा त बन्द भयो नि ।
सबै मिलेर यो अवस्था ल्याएको हो । यो तपाईंको कारणले मात्र भएको हो र ?
मैले मात्र जस लिन खोजेको होइन । मैले जे बुझेको हो, त्यो त नेपाली जनतालाई भन्नुपर्छ । मेरो बुझाइअघि नै भनिसकें नेपालमा समृद्धि र विकास हुन आवश्यक छ । त्यसका लागि शान्ति आवश्यक छ । जबसम्म एक नेपाली अर्को नेपालीसँग लडिरहन्छ, तबसम्म केही हुनेवाला छैन ।
तपाइँकै पार्टीमा त्यो कुरा लागू हुँदैन, जनतामा कहिले हुने ?
एउटै कुरा स्थापित हुन ३० औं वर्ष लाग्न सक्छ । मैले के मात्र भन्न खोजेको भने नेपालको राजनीति युवाहरुको हातमा आउनुपर्छ । सबै कुरा मिल्छ ।
प्रचण्डले अब काँग्रेसजस्तो पार्टीमा नबस्नुस्, हाम्रैमा आउनुस् भनेको सुनिएको थियो, खास के हो ? ?
प्रचण्डले मलाई कहिल्यै त्यसो भनेका छैनन् र म जानेवाला पनि छैन ।
प्रचण्डको सल्लाहकारमध्ये तपाई पनि एउटा हो भन्ने सुनिन्छ नि ?
म कहिल्यै पनि कम्युनिष्ट भएको छैन र हुनेवाला पनि छैन । एक्काइसौं शताब्दीमा त्यसको कुनै औचित्य पनि छैन । कार्लमाक्र्सले उहिल्यै लेखेको दास क्यापिटललाई माध्याम बनाएर अहिले राजनीति गर्न सकिँदैन । कार्लमाक्र्सपछि कसले नयाँ सिद्धान्त प्रतिपादन गरेको छ, मलाई देखाइदिनुस् न ।
तपाई अहिले प्रचण्डकै पार्टी र मोर्चाको एजेण्डामा त हुनुहुन्छ नि त ?
म समानताको एजेण्डमा मात्र सहमत भएको हो । के अरुले भात खायो भने मैले भात नै खान नमिल्ने ? यहाँ समस्या के हो भने यहाँ कसैले भात खाँदा मैले पनि भात खाए भने उजस्तै हुन्छु कि भन्ने समस्या छ । जसले उठाएको भए पनि देशको समस्यालाई समस्या भन्ने किन डराउने ? यहाँ पहिचान र समानताको समस्या छ । जनताजनताबीचको पहिचानको समस्या छ । मधेसीले अधिकार माग्यो भने देश टुक्र्याउन खोज्यो भन्ने ?
सीके राउतले खुलेआम तराई काठमाण्डुको अवैध सन्तान हो, यसलाई नेपालबाट अलग गर्नुपर्छ भन्दै हिंडेका छन् । तपाईंको भनाइअनुसार उनले जे भनेको र गरेको भए पनि अरुले उल्टो बुझिदिनुप¥यो होइन ?
खुलेआम केपी ओलीले भनिरहेका छन् कि मधेसीहरु सक्छौ भने बिहारमा गएर मिल ।
लैजाऔ । त्यो अर्को पक्षको प्रतिनिधि पात्र हो । केपी ओलीको बोलीचाहि राष्ट्रियताको बोली तर अरुले बोलेको चाहि गैरराजनीतिक हुने ? देश टुक्राउने खोजेको हुने ?
मैले सिके राउतलाई सपोर्ट गर्नै खोजेको होइन । म त्यसमा सहमत हुन सक्दिन । तर मुलुकमा समस्या त छ नि ।
अन्तिममा कहिलेसम्ममा मुलुकले संविधान पाउला ?
अहिले कुनै न कुनै रुपको आन्दोलन नभई सहमतिको नजिक पुगिन्छ जस्तो लाग्दैन ।
kathmandutoday.com
काठमाडौं, ३ कात्तिक । तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टीका महामन्त्री जितेन्द्र सोनलले संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाको घोषित नाकाबन्दीविरुद्ध भारतलाई जोडर भ्रम सिर्जना गरेको आरोप लगाउनुभएको छ ।
नेपालवाणी रेडियो नेटवर्कमा पत्रकार ऋषि धमलासँग कुरागर्दै महान्त्री सोनलले नाकाबन्दीमा भारतको कुनै संलग्नता नरहेको दाबी गर्नुभयो ।
‘मधेसी मोर्चाले घोषित रुपमा नाकाबन्दी लगाएका हौँ’, उहाँले भन्नुभयो, ‘नाकाबन्दीलाई लिएर सरकारले जबरजस्ती भारतलाई तानेर भ्रम सिर्जना गरिएको छ ।’ उहाँले नाकाबन्दीका विषयमा भारतलाई जोड्न नहुने बताउनुभयो ।
सरकारसँग हुने वार्ताको विरोधी आफूहरू नरहेको बताउनुभएका तमलोपा महामन्त्री सोनलले भन्नुभयो, ‘हाम्रा राजनीतिक मागका विषयमा सरकारमा सहभागी अहिलेका थारु मन्त्रीहरूलाई थाहा छ । त्यस विषयमा ठोस प्रस्ताव ल्याएर आए सहमति हुन सक्छ । अन्यथा वार्ता आयाराम गयाराम हुन्छ ।’ उहाँले फोरम लोकतान्त्रिकका मन्त्रीहरूले माग सम्बोधन गर्नका लागि सरकारलाई दवाव दिनुपर्ने उल्लेख गर्नुभयो ।
संविधान संशोधन गरेर मात्रै मधेसी मोर्चाका माग पूरा हुने बताउनुभएका सोनले प्रमुख प्रतिपक्ष कांग्रेसलाई पनि विश्वासमा ल्याउनुपर्ने दायित्व सरकारी पक्षको रहेको बताउनुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो, ‘कांग्रेसको सहभागिता विना संविधान संशोधन हुँदैन । त्यस विषयमा पनि सरकारले ध्यान दिनु उचित हुन्छ ।’
महामन्त्री सोनलले आफूहरूको आन्दोलन र नाकाबन्दीले जनताले दुःख नपाएको दाबी गर्नुभयो ।
‘हाम्रो नाकाबन्दीले जनताले दुःख पाएका होइनन्’, उहाँले भन्नुभयो, ‘जनताले दुःख पाउनुमा सरकारको दोष छ । हाम्रो दोष छैन । मधेसी मोर्चाको आन्दोलन ६७ दिन हुँदा पनि माग सम्बोधन गर्नेतर्फ ध्यान दिइएन । सरकार कानमा तेल हालेर बसेको छ ।’
आफूहरूका मागको सुनुवाइ नहुँदासम्म नाकाबन्दी यथावत रहने महामन्त्री सोनलको भनाइ थियो ।
dainiknepal.com
नेपालवाणी रेडियो नेटवर्कमा पत्रकार ऋषि धमलासँग कुरागर्दै महान्त्री सोनलले नाकाबन्दीमा भारतको कुनै संलग्नता नरहेको दाबी गर्नुभयो ।
‘मधेसी मोर्चाले घोषित रुपमा नाकाबन्दी लगाएका हौँ’, उहाँले भन्नुभयो, ‘नाकाबन्दीलाई लिएर सरकारले जबरजस्ती भारतलाई तानेर भ्रम सिर्जना गरिएको छ ।’ उहाँले नाकाबन्दीका विषयमा भारतलाई जोड्न नहुने बताउनुभयो ।
सरकारसँग हुने वार्ताको विरोधी आफूहरू नरहेको बताउनुभएका तमलोपा महामन्त्री सोनलले भन्नुभयो, ‘हाम्रा राजनीतिक मागका विषयमा सरकारमा सहभागी अहिलेका थारु मन्त्रीहरूलाई थाहा छ । त्यस विषयमा ठोस प्रस्ताव ल्याएर आए सहमति हुन सक्छ । अन्यथा वार्ता आयाराम गयाराम हुन्छ ।’ उहाँले फोरम लोकतान्त्रिकका मन्त्रीहरूले माग सम्बोधन गर्नका लागि सरकारलाई दवाव दिनुपर्ने उल्लेख गर्नुभयो ।
संविधान संशोधन गरेर मात्रै मधेसी मोर्चाका माग पूरा हुने बताउनुभएका सोनले प्रमुख प्रतिपक्ष कांग्रेसलाई पनि विश्वासमा ल्याउनुपर्ने दायित्व सरकारी पक्षको रहेको बताउनुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो, ‘कांग्रेसको सहभागिता विना संविधान संशोधन हुँदैन । त्यस विषयमा पनि सरकारले ध्यान दिनु उचित हुन्छ ।’
महामन्त्री सोनलले आफूहरूको आन्दोलन र नाकाबन्दीले जनताले दुःख नपाएको दाबी गर्नुभयो ।
‘हाम्रो नाकाबन्दीले जनताले दुःख पाएका होइनन्’, उहाँले भन्नुभयो, ‘जनताले दुःख पाउनुमा सरकारको दोष छ । हाम्रो दोष छैन । मधेसी मोर्चाको आन्दोलन ६७ दिन हुँदा पनि माग सम्बोधन गर्नेतर्फ ध्यान दिइएन । सरकार कानमा तेल हालेर बसेको छ ।’
आफूहरूका मागको सुनुवाइ नहुँदासम्म नाकाबन्दी यथावत रहने महामन्त्री सोनलको भनाइ थियो ।
dainiknepal.com
पटकसोमबार, २ कार्तिक
काठमाडौं । दक्षिणी छिमेकी भारतले तीन सातायता गरेको नाकाबन्दीले चरम इन्धन संकट बेहोरिरहेका बेला उत्तरी छिमेकी चीनले नेपालले औपचारिक रूपमा अनुरोध गरे सीमावर्ती तिब्बतको सिगात्सेबाट पेट्रोलियम पदार्थ आपूर्ति गराउन तयार रहेको बताएको छ ।
एमालेका वरिष्ठ नेता एवं पूर्वप्रधानमन्त्री झलनाथ खनालसँग आइतबार भएको भेटमा नेपालका लागि चिनियाँ राजदूत ऊ चुन्ताईले असल छिमेकीका नाताले नेपाललाई जस्तोसुकै संकटको घडीमा पनि सघाउन आफ्नो मुलुक तत्पर रहेको स्पष्ट पारेका हुन् ।
सिगात्सेमा रहेको पेट्रोल भण्डारण केन्द्रबाट वितरण हुने इन्धन नेपालतर्फ सहज रूपमा निर्यात गर्न सक्ने राजदूत ऊले बताएको खनाल निकट स्रोतले जानकारी दिएको छ ।
‘नेपालको परराष्ट्र मन्त्रालयले लिखित रूपमा चीन सरकारलाई पत्राचार गर्नुपर्छ,’राजदूतलाई उद्धृत गर्दै स्रोतले भन्यो, ‘सिगात्सेबाट केरुङ आउने इन्धन नेपाल सरकारले सहज रूपमा रसुवागढी हुँदै काठमाडौं भित्र्याउन सक्छ । यसमा हामी सघाउन तयार छौं ।’ एक दिनमा तिब्बतको ल्हासाबाट केरुङसम्म इन्धन ल्याइने गरेको राजदूतले बताएका थिए ।
खनालले दसैं मुखैमा आइसक्दा पनि भारतको नाकाबन्दी नहटेको र जनताले संकट भोगिरहेकाले चीनले नेपाललाई सहयोग गर्ने उपयुक्त अवसर रहेको बताएका थिए । अन्नपूर्ण पोस्टमा समाचार छ ।
www.nepalsandesh.com
काठमाडौं । दक्षिणी छिमेकी भारतले तीन सातायता गरेको नाकाबन्दीले चरम इन्धन संकट बेहोरिरहेका बेला उत्तरी छिमेकी चीनले नेपालले औपचारिक रूपमा अनुरोध गरे सीमावर्ती तिब्बतको सिगात्सेबाट पेट्रोलियम पदार्थ आपूर्ति गराउन तयार रहेको बताएको छ ।
एमालेका वरिष्ठ नेता एवं पूर्वप्रधानमन्त्री झलनाथ खनालसँग आइतबार भएको भेटमा नेपालका लागि चिनियाँ राजदूत ऊ चुन्ताईले असल छिमेकीका नाताले नेपाललाई जस्तोसुकै संकटको घडीमा पनि सघाउन आफ्नो मुलुक तत्पर रहेको स्पष्ट पारेका हुन् ।
सिगात्सेमा रहेको पेट्रोल भण्डारण केन्द्रबाट वितरण हुने इन्धन नेपालतर्फ सहज रूपमा निर्यात गर्न सक्ने राजदूत ऊले बताएको खनाल निकट स्रोतले जानकारी दिएको छ ।
‘नेपालको परराष्ट्र मन्त्रालयले लिखित रूपमा चीन सरकारलाई पत्राचार गर्नुपर्छ,’राजदूतलाई उद्धृत गर्दै स्रोतले भन्यो, ‘सिगात्सेबाट केरुङ आउने इन्धन नेपाल सरकारले सहज रूपमा रसुवागढी हुँदै काठमाडौं भित्र्याउन सक्छ । यसमा हामी सघाउन तयार छौं ।’ एक दिनमा तिब्बतको ल्हासाबाट केरुङसम्म इन्धन ल्याइने गरेको राजदूतले बताएका थिए ।
खनालले दसैं मुखैमा आइसक्दा पनि भारतको नाकाबन्दी नहटेको र जनताले संकट भोगिरहेकाले चीनले नेपाललाई सहयोग गर्ने उपयुक्त अवसर रहेको बताएका थिए । अन्नपूर्ण पोस्टमा समाचार छ ।
www.nepalsandesh.com
भारतको अघोषित नाकाबन्दीका बीच नेपालमा गठन भएको नयाँ सरकारका लागि मन्त्री छान्न एमाओवादीमा खेल सुरु भएको छ ।
नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली नेतृत्वमा सरकार गठन भएको एक साता वितिसक्दा पनि एमाओवादीले मन्त्रीको टुङ्गो लगाउन सकेको छैन् । जहाँ बाबुराम भट्टराई पक्षीय नेताहरुले मन्त्री नपाए पार्टी नै फुटाउने धम्की समेत दिइरहेका छन् ।
यसै क्रममा एमाओवादीमा गृह मन्त्रालयलाई लिएर भारतले ‘गन्धा’ खेल खेल्न सुरु गरेको छ । गएको विहीबार महासचिव कृष्णबहादुर महरालाई उपप्रधान तथा गृहमन्त्री बनाउने निर्णय गरेको एमाओवादीले त्यो निर्णय दुई दिनमै परिवर्तन गरेको थियो ।
भारतबाट एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई गृहमन्त्रीको निर्णय फेर्न चर्काे दबाब आएको एक नेताले खुलासा गरेका छन् । एमाओवादीका केन्द्रीय सदस्य समेत रहेका ती नेताका अनुसार उपप्रधान तथा गृहमन्त्रीमा सिफारिस गरिएका महासचिव महरालाई हटाउन भारतले दुई तरिकाबाट दबाब दिएको थियो । पहिलो महरालाई चीनसँग नजिक भएको भन्दै सिफारिस निर्णय सच्याउन प्रचण्डलाई दबाब दिएको थियो । किनकि चीन नजिक हुँनु भनेको भारतविरोधी हो भनेर बुझिन्छ ।
चिनियाँ राजदूतसँग भेटवार्ता गर्दै प्रचण्ड
दोस्रो तरिका अनुसार एमाओवादीका बाबुराम पक्षीय नेताले पार्टी फुटाउने धम्की दिनु हो । भारतसँग नजिकको सम्बन्ध भएका बाबुरामकै निर्देशनमा उनका नेता टोपबहादुर रायमाझीले आफूलाई उपप्रधान मन्त्री बनाएर एमाओवादीबाट सरकारको नेतृत्व गर्न नदिए पार्टी फुटाइदिने धम्की दिएका थिए । जसका कारण पनि महासचिव महरालाई उपप्रधान तथा गृहमन्त्री हुन दिइएन् ।
महरालाई गृहमन्त्री नबनाउने निर्णयपछि भारत र बाबुरामको जित भएको ती केन्द्रीय सदस्यको विश्लेषण छ । उनले भने– ‘भारतले पोलिटिक्समा कसरी खेल्दो रहेछ भन्ने कुरा अहिले आएर प्रत्यक्ष देख्न पाइयो ।’
उनका अनुसार भारतले महरालाई गृहमन्त्रालय नदिन भनेपछि उनको ठाउँमा अरु नेतालाई अगाडि सार्ने तयारी भइरहेको छ । उपप्रधानमन्त्री बनाएर एमाओवादीबाट सरकारको जिम्मेवारी भने बाबुराम पक्षीय नेता टोपबहादुरले पाएका छन् । जून भारत र बाबुरामले चाहेका थिए ।
यता महासचिव महराले भने पार्टी्भित्र मन्त्रीको लागि फोहरी खेल सुरु भएकाले आफूलाई लाज लागेको भन्दै पछाडि हटेको प्रतिक्रिया जनाइसकेका छन् । भारतले प्रधानमन्त्री ओली र एमाओवादी अध्यक्ष प्रचण्डको एकतालाई टुटाउन विभिन्न शक्तिको प्रयोग गरी खेल खेलिरहेको छ ।
dainiknepal.com
नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली नेतृत्वमा सरकार गठन भएको एक साता वितिसक्दा पनि एमाओवादीले मन्त्रीको टुङ्गो लगाउन सकेको छैन् । जहाँ बाबुराम भट्टराई पक्षीय नेताहरुले मन्त्री नपाए पार्टी नै फुटाउने धम्की समेत दिइरहेका छन् ।
यसै क्रममा एमाओवादीमा गृह मन्त्रालयलाई लिएर भारतले ‘गन्धा’ खेल खेल्न सुरु गरेको छ । गएको विहीबार महासचिव कृष्णबहादुर महरालाई उपप्रधान तथा गृहमन्त्री बनाउने निर्णय गरेको एमाओवादीले त्यो निर्णय दुई दिनमै परिवर्तन गरेको थियो ।
भारतबाट एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई गृहमन्त्रीको निर्णय फेर्न चर्काे दबाब आएको एक नेताले खुलासा गरेका छन् । एमाओवादीका केन्द्रीय सदस्य समेत रहेका ती नेताका अनुसार उपप्रधान तथा गृहमन्त्रीमा सिफारिस गरिएका महासचिव महरालाई हटाउन भारतले दुई तरिकाबाट दबाब दिएको थियो । पहिलो महरालाई चीनसँग नजिक भएको भन्दै सिफारिस निर्णय सच्याउन प्रचण्डलाई दबाब दिएको थियो । किनकि चीन नजिक हुँनु भनेको भारतविरोधी हो भनेर बुझिन्छ ।
चिनियाँ राजदूतसँग भेटवार्ता गर्दै प्रचण्ड
दोस्रो तरिका अनुसार एमाओवादीका बाबुराम पक्षीय नेताले पार्टी फुटाउने धम्की दिनु हो । भारतसँग नजिकको सम्बन्ध भएका बाबुरामकै निर्देशनमा उनका नेता टोपबहादुर रायमाझीले आफूलाई उपप्रधान मन्त्री बनाएर एमाओवादीबाट सरकारको नेतृत्व गर्न नदिए पार्टी फुटाइदिने धम्की दिएका थिए । जसका कारण पनि महासचिव महरालाई उपप्रधान तथा गृहमन्त्री हुन दिइएन् ।
महरालाई गृहमन्त्री नबनाउने निर्णयपछि भारत र बाबुरामको जित भएको ती केन्द्रीय सदस्यको विश्लेषण छ । उनले भने– ‘भारतले पोलिटिक्समा कसरी खेल्दो रहेछ भन्ने कुरा अहिले आएर प्रत्यक्ष देख्न पाइयो ।’
उनका अनुसार भारतले महरालाई गृहमन्त्रालय नदिन भनेपछि उनको ठाउँमा अरु नेतालाई अगाडि सार्ने तयारी भइरहेको छ । उपप्रधानमन्त्री बनाएर एमाओवादीबाट सरकारको जिम्मेवारी भने बाबुराम पक्षीय नेता टोपबहादुरले पाएका छन् । जून भारत र बाबुरामले चाहेका थिए ।
यता महासचिव महराले भने पार्टी्भित्र मन्त्रीको लागि फोहरी खेल सुरु भएकाले आफूलाई लाज लागेको भन्दै पछाडि हटेको प्रतिक्रिया जनाइसकेका छन् । भारतले प्रधानमन्त्री ओली र एमाओवादी अध्यक्ष प्रचण्डको एकतालाई टुटाउन विभिन्न शक्तिको प्रयोग गरी खेल खेलिरहेको छ ।
dainiknepal.com
काठमाडौं: सरकारले मुलुकमा देखिएको तत्कालीन इन्धन संकट हल गर्न आवश्यक पेट्रोलियम पदार्थ उपलब्ध गराइदिन चीनसमक्ष औपचारिक रूपमा अनुरोध गरेको छ ।
भारतीय नाकाबन्दीका कारण पेट्रोलियम पदार्थ मुलुक भित्रिन नसकेपछि सरकारले विकल्पका रूपमा उत्तरी छिमेकी चीनलाई सडकमार्गबाट पेट्रोलियम पदार्थ उपलब्ध गराइदिन अनुरोध गरेको हो ।
स्रोतका अनुसार परराष्ट्र मन्त्रालयले काठमाडौंस्थित चिनियाँ दूतावासलाई तत्कालका लागि इन्धन उपलब्ध गराइदिन लिखित आग्रह गरेको हो । वाणिज्य, अर्थ र परराष्ट्र मन्त्रालयका अधिकारीहरूबीच भएको उच्चस्तरीय बैठकपछि चीनलाई यस्तो आग्रह गरिएको हो । वाणिज्य मन्त्रालयका सहसचिव जीवराज कोइरालाले परराष्ट्रमार्फत चीन सरकारलाई अनुरोध गरिएको बताए ।
नेपाल आगल निगमका एक उच्च अधिकारीले इन्धन संकटबाट मुलुक धेरै समय गुज्रिन नसक्ने भएकाले चीनसमक्ष दीर्घकालीन रूपमा पेट्रोलियम पाइपलाइन सम्झौता गर्नुपर्ने राय वाणिज्य मन्त्रालयलाई दिइएको बताए ।
‘भारतीय आयल निगमसँगको मात्रै नेपालमा एकाधिकार स्थापित भएको छ । अहिले भोगेको जस्तो भारतीय नाकाबन्दी फेरि भविष्यमा भारतले नगर्ला भन्न सकिन्न ।
त्यस कारण चीनसँग पनि आईओसीसँग जस्तै पेट्रोलियम पाइपलाइन सम्झौता सरकारले गरोस् भन्ने हाम्रो चाहना हो’, आयल निगमका ती अधिकारीले भने ।
नेपालको आग्रहमा चीन अत्यन्तै सकारात्मक देखिएको अधिकारीहरूले जानकारी दिए ।
सडकमार्गबाट इन्धन ल्याउन चीनलाई अनुरोध गरिए पनि मुख्य दुई सीमा नाकाहरू रसुवागढी र तातोपानी नाका पूर्ण रूपमा सञ्चालनमा आउन नसकेका कारण कठिनाइ हुनसक्ने देखिएको छ ।
यसअघि आइतबार एमाले पूर्वअध्यक्ष झलनाथ खनालसँगको भेटमा काठमाडौंस्थित चिनियाँ राजदूत ऊ चुन्ताईले चीनको स्वाशासित क्षेत्र तिब्बतको सिगात्सेबाट पेट्रोलियम पदार्थ नेपाललाई आपूर्ति गर्न तयार रहेको बताएका थिए ।
नेपालले उच्च राजनीतिक तहबाट ठोस प्रस्ताव गरेमा सिगात्सेमा रहेको पेट्रोल भण्डारण केन्द्रबाट वितरण हुने इन्धन नेपालतर्फ सहज रूपमा निर्यात गरिदिन सक्ने राजदूत ऊले बताएका थिए । सिगात्सेबाट केरुङ आउने इन्धन नेपाल सरकारले सहज रूपमा रसुवागढी हुँदै काठमाडौं भित्र्याउन सक्ने उनको भनाइ थियो ।
सवारीसाधनबाट एक दिनमा ल्हासाबाट केरुङसम्म इन्धन ल्याइन्छ । नेपाल र चीनबीचको दोस्रो ठूलो सीमानाका रसुवागढीबाट केरुङ २५ किलोमिटर दूरीमा छ ।
रसुवागढीलाई अन्तर्राष्ट्रिय सीमा नाकाका रूपमा विस्तार गर्न चीन र नेपाल तयार छन् । एक वर्षअघि रसुवागढी नाकालाई गतिशील बनाउने निर्णय दुई देशबीच भएको थियो । भूकम्पका कारण क्षतिग्रस्त भएको उक्त नाका तीन दिनअघि पुनः सञ्चालनमा आए पनि कहिलेकाहीं जाने पहिरोका कारण अवरुद्ध हुने गरेको छ ।
annapurnapost.com
भारतीय नाकाबन्दीका कारण पेट्रोलियम पदार्थ मुलुक भित्रिन नसकेपछि सरकारले विकल्पका रूपमा उत्तरी छिमेकी चीनलाई सडकमार्गबाट पेट्रोलियम पदार्थ उपलब्ध गराइदिन अनुरोध गरेको हो ।
स्रोतका अनुसार परराष्ट्र मन्त्रालयले काठमाडौंस्थित चिनियाँ दूतावासलाई तत्कालका लागि इन्धन उपलब्ध गराइदिन लिखित आग्रह गरेको हो । वाणिज्य, अर्थ र परराष्ट्र मन्त्रालयका अधिकारीहरूबीच भएको उच्चस्तरीय बैठकपछि चीनलाई यस्तो आग्रह गरिएको हो । वाणिज्य मन्त्रालयका सहसचिव जीवराज कोइरालाले परराष्ट्रमार्फत चीन सरकारलाई अनुरोध गरिएको बताए ।
नेपाल आगल निगमका एक उच्च अधिकारीले इन्धन संकटबाट मुलुक धेरै समय गुज्रिन नसक्ने भएकाले चीनसमक्ष दीर्घकालीन रूपमा पेट्रोलियम पाइपलाइन सम्झौता गर्नुपर्ने राय वाणिज्य मन्त्रालयलाई दिइएको बताए ।
‘भारतीय आयल निगमसँगको मात्रै नेपालमा एकाधिकार स्थापित भएको छ । अहिले भोगेको जस्तो भारतीय नाकाबन्दी फेरि भविष्यमा भारतले नगर्ला भन्न सकिन्न ।
त्यस कारण चीनसँग पनि आईओसीसँग जस्तै पेट्रोलियम पाइपलाइन सम्झौता सरकारले गरोस् भन्ने हाम्रो चाहना हो’, आयल निगमका ती अधिकारीले भने ।
नेपालको आग्रहमा चीन अत्यन्तै सकारात्मक देखिएको अधिकारीहरूले जानकारी दिए ।
सडकमार्गबाट इन्धन ल्याउन चीनलाई अनुरोध गरिए पनि मुख्य दुई सीमा नाकाहरू रसुवागढी र तातोपानी नाका पूर्ण रूपमा सञ्चालनमा आउन नसकेका कारण कठिनाइ हुनसक्ने देखिएको छ ।
यसअघि आइतबार एमाले पूर्वअध्यक्ष झलनाथ खनालसँगको भेटमा काठमाडौंस्थित चिनियाँ राजदूत ऊ चुन्ताईले चीनको स्वाशासित क्षेत्र तिब्बतको सिगात्सेबाट पेट्रोलियम पदार्थ नेपाललाई आपूर्ति गर्न तयार रहेको बताएका थिए ।
नेपालले उच्च राजनीतिक तहबाट ठोस प्रस्ताव गरेमा सिगात्सेमा रहेको पेट्रोल भण्डारण केन्द्रबाट वितरण हुने इन्धन नेपालतर्फ सहज रूपमा निर्यात गरिदिन सक्ने राजदूत ऊले बताएका थिए । सिगात्सेबाट केरुङ आउने इन्धन नेपाल सरकारले सहज रूपमा रसुवागढी हुँदै काठमाडौं भित्र्याउन सक्ने उनको भनाइ थियो ।
सवारीसाधनबाट एक दिनमा ल्हासाबाट केरुङसम्म इन्धन ल्याइन्छ । नेपाल र चीनबीचको दोस्रो ठूलो सीमानाका रसुवागढीबाट केरुङ २५ किलोमिटर दूरीमा छ ।
रसुवागढीलाई अन्तर्राष्ट्रिय सीमा नाकाका रूपमा विस्तार गर्न चीन र नेपाल तयार छन् । एक वर्षअघि रसुवागढी नाकालाई गतिशील बनाउने निर्णय दुई देशबीच भएको थियो । भूकम्पका कारण क्षतिग्रस्त भएको उक्त नाका तीन दिनअघि पुनः सञ्चालनमा आए पनि कहिलेकाहीं जाने पहिरोका कारण अवरुद्ध हुने गरेको छ ।
annapurnapost.com
हेल्लो शुभ बिहानी आज वि.सं. २०७२ साल कात्तिक ३ गते। मंगलबार। इश्वी सन् २०१५ अक्टोबर २० तारिख। नेपाल संवत् ११३५ कौला थ्व। आश्विन शुक्लपक्ष। तिथि– सप्तमी, ९:४७ बजेउप्रान्त अष्टमी हेर्नुहोस आजको राशिफल
मेष – चु, चे, चो, ला, लि, लु, ले, लो, अ (Aries)
Ariesअवसर आए पनि नयाँ काममा हात हाल्नुअघि राम्ररी विचार पुर्याउनुहोला। ईर्ष्या गर्नेहरू सक्रिय रहनेछन् भने अवसरवादीहरूले फसाउन सक्छन्। अवसरका लागि जोखिमपूर्ण वा तत्काल लाभ नहुने कामको जिम्मेवारी वहन गर्नुपर्ला। विशेष योजना गोप्य राख्नुहोला। साँझदेखि स्थितिमा सुधार आउनाले विभिन्न अवसर पाइनेछ। कीर्तिमानी काम गर्ने समय छ।
बृष – इ, उ, ए, ओ, बा, बि, बु, बे, बो (Taurus)
Taurusसमस्या दोहोरिन सक्छन्। स्वास्थ्यमा कमजोरी र उपचारमा खर्च हुने योग छ। सानातिना घरेलु काममै अल्झनुपर्ला। सवारीमा समेत सावधानी अपनाउनुपर्नेछ। विद्यामा कमजोरी र लेनदेनमा विवाद हुने सम्भावना छ। प्रयत्न गर्दा साँझदेखि स्थिति अनुकूल बन्नेछ। सहयोगीहरूले साथ दिनेछन् भने आँटेका काम बन्नेछन्। धेरैलाई फाइदा पुग्ने काम सम्पादन गर्न सकिनेछ।
मिथुन – का, कि, कु, घ, ङ, छ, के, को, ह (Gemini)
Geminiआँटेका काममा साथ दिनेहरू प्रशस्तै भेटिनेछन्। व्यावसाय विस्तारका लागि यात्रा पनि हुनेछ। सोख पूर्तिका लागि खर्च बढ्ला। परिवारजनको साथले नयाँ आशा पलाउनेछ। साँझपछि भने सानातिना समस्यामै अल्झनुपर्ने देखिन्छ। स्वास्थ्यगत समस्याले पनि सताउन सक्छ। उपचारमा खर्च हुनेछ। स्वास्थ्य, महत्वपूर्ण काम र आर्थिक गतिविधिमा सचेत रहनुहोला।
कर्कट – हि, हु, हे, हो, डा, डि, डु, डे, डो (Cancer)
Cancerकाममा केही प्रतिस्पर्धा र चुनौती सामना गर्नुपर्ला। तापनि, प्रयत्न गर्दा शत्रुहरूलाई तह लगाउन सकिनेछ। रोकिएका काम बन्नुका साथै धेरै योजना फलीभूत हुनेछन्। साँझदेखि व्यापारमा लाभ मिल्नेछ। प्रेम र मित्रताको बन्धन कसिनेछ। आतिथ्यपूर्ण सम्मान पाइने समय छ। आम्दानी बढ्ने र फाइदा उठाउने समय छ। रमाइला ठाउँको भ्रमण गर्ने अवसर जुट्नेछ।
सिंह – मा, मि, मु, मे, मो, टा, टि, टु, टे (Leo)
Leoअप्रिय समाचारले मन खिन्न रहला। अस्वस्थताले काममा ढिलासुस्ती हुन सक्छ। नयाँ योजना कार्यान्वयनमा ल्याउन मुस्किल पर्ला। पठनपाठनमा भने राम्रै प्रगति हुनेछ। अधिकार सुरक्षा गर्न जुट्नुपर्नेछ। ठूलो फाइदा उठाउन नसकिए पनि गरी आएका कामबाट आर्थिक लाभ हुनेछ। केही फजुल खर्च पनि बढ्न सक्छ। साँझदेखि परिस्थिति उत्साहजनक बन्नेछ।
कन्या – टो, प, पि, पु, ष, ण, ठ, पे, पो (Virgo)
Virgoसामाजिक काममा फाइदा होला। घर–गृहस्थीमा भने समस्या आउनाले काममा समेत बाधा पुग्न सक्छ। महत्वाकांक्षी योजना गोप्य राखेर अघि बढ्दा फाइदा हुनेछ। अप्ठ्यारा परिस्थितिसँग सम्झौता गर्नुपरे पनि साँझदेखि स्थितिमा सुधार आउनेछ। गुरुजनको सहयोग र बुद्धिको उपयोगले लक्ष्य पहिल्याउन सकिनेछ। प्रतिस्पर्धाले पुरुषार्थी काम गर्ने हिम्मत दिलाउनेछ।
तुला – र, रि, रु, रे, रो, ता, ति, तु, ते (Libra)
Libraउद्योग र व्यापारमा विशेष फाइदा हुनेछ। प्रतिस्पर्धी परास्त होलान्। आम्दानी राम्रैगरी बढ्नेछ। सहयोगीहरूले पनि साथ दिनेछन् र काममा सोचेजस्तै सफलता मिल्नेछ। पराक्रम र उत्साह बढ्नेछ। नयाँ, रचनात्मक काममा हात हाल्ने समय छ। साँझपछि भने विश्वासपात्रले धोका दिन सक्छन्। घरपरिवारमा असमझदारी बढ्ने र काम रोकिने सम्भावना छ।
बृश्चिक – तो, ना, नि, नु, ने, नो, या, यि, यु (Scorpio)
Scorpioविचारले धेरैलाई प्रभावित बनाउन सकिनेछ। प्रशंसकहरू बढ्नेछन् भने शुभचिन्तकहरूले काममा साथ दिनेछन्। राम्रै फाइदाको योग छ। विगतको श्रमबाट प्रशस्त धन लाभ हुनेछ। पठन–पाठनमा प्रगति हुनेछ। विशेष सभा–समारोहमा सहभागी बन्ने मौका छ। साँझतिर नयाँ काम सुरु हुन सक्छ। सहयोगीहरूको साथले आँटेका काममा उत्साह थपिनेछ।
धनु – ये, यो, भ, भि, भु, ध, फा, ढ, भे (Sagittarius)
Sagittariusकाममा अभिप्रेरित गर्नेहरू प्रशस्तै भेटिनेछन्। मनग्य धन आर्जन होला। विछोडिएका परिवारजनसँग भेटघाट हुनेछ। विगतको सफलताले थप काम गर्न हौसला मिल्नेछ। नयाँ कामको प्रस्ताव आउनेछ। नयाँ रचनात्मक काम सुरु गर्ने समय छ। रमाइलो जमघटमा सहभागी बन्ने अवसर जुटे पनि साँझदेखि आफ्ना कमजोरीमाथि टिप्पणी हुन सक्छ, सजग रहनुहोला।
मकर – भो, ज, जि, खि, खु, खे, खो, गा, गि (Capricorn)
Capricornखर्च गरेर पनि फाइदा उठाउन मुस्किल पर्नेछ। समयमा होश नपुग्नाले खर्च मात्र हुनेछ। शुभचिन्तकहरूको सुझावलाई बेवास्ता गर्दा दुःख पाइनेछ। प्रलोभन देखाउनेहरूबाट सजग रहनुहोला। सत्कर्ममा जुट्नेहरूलाई भने फाइदै हुनेछ। प्रतिस्पर्धाबाट लाभ उठाउन सकिनेछ। प्रयत्न गर्दा यात्राको प्रक्रिया अघि बढ्न सक्छ। साँझतिर पारिवारिक भेटघाटले खुसियाली छाउनेछ।
कुम्भ – गु, गे, गो, सा, सि, सु, से, सो, द (Aquarius)
Aquariusअवसर आए पनि मौकामा लाभ उठाउन नसकिएला। प्रयत्न गर्दा सामान्य फाइदा हुनेछ। लाभांश भने सुरक्षित वा सञ्चय नहुन सक्छ। सरसापटमा धन खर्च हुने समय छ। श्रमको उचित मूल्य नमिल्न सक्छ। लगानीको तुलनामा कम देखिए पनि प्रयत्न गर्दा दिगो फाइदा उठाउन सकिनेछ। साँझदेखि खर्चको मात्रा बढ्नेछ। परिस्थितिले अलि निष्क्रिय बनाउन सक्छ।
मीन – दि, दु, थ, झ, ञ, दे, दो, च, चि (Pisces)
Piscesआफ्नो क्षेत्रमा प्रभुत्व जमाउन सकिनेछ। दाम, इनाम र प्रतिष्ठा कमाउने बेला छ। सामाजिक कामको दायित्व बढ्नेछ। भूमि, वाहन र पैत्रिक सम्पत्तिबाट लाभ हुन सक्छ। व्यापारमा प्रशस्त फाइदा हुनेछ। काममा मातापिताको सहयोग प्राप्त होला। प्रतिष्ठित काम गर्ने मौका छ। साँझदेखि सरसापटमा धन खर्च हुन सक्छ। आम्दानी बिगार्नेहरू सक्रिय हुनेछन्।
मेष – चु, चे, चो, ला, लि, लु, ले, लो, अ (Aries)
Ariesअवसर आए पनि नयाँ काममा हात हाल्नुअघि राम्ररी विचार पुर्याउनुहोला। ईर्ष्या गर्नेहरू सक्रिय रहनेछन् भने अवसरवादीहरूले फसाउन सक्छन्। अवसरका लागि जोखिमपूर्ण वा तत्काल लाभ नहुने कामको जिम्मेवारी वहन गर्नुपर्ला। विशेष योजना गोप्य राख्नुहोला। साँझदेखि स्थितिमा सुधार आउनाले विभिन्न अवसर पाइनेछ। कीर्तिमानी काम गर्ने समय छ।
बृष – इ, उ, ए, ओ, बा, बि, बु, बे, बो (Taurus)
Taurusसमस्या दोहोरिन सक्छन्। स्वास्थ्यमा कमजोरी र उपचारमा खर्च हुने योग छ। सानातिना घरेलु काममै अल्झनुपर्ला। सवारीमा समेत सावधानी अपनाउनुपर्नेछ। विद्यामा कमजोरी र लेनदेनमा विवाद हुने सम्भावना छ। प्रयत्न गर्दा साँझदेखि स्थिति अनुकूल बन्नेछ। सहयोगीहरूले साथ दिनेछन् भने आँटेका काम बन्नेछन्। धेरैलाई फाइदा पुग्ने काम सम्पादन गर्न सकिनेछ।
मिथुन – का, कि, कु, घ, ङ, छ, के, को, ह (Gemini)
Geminiआँटेका काममा साथ दिनेहरू प्रशस्तै भेटिनेछन्। व्यावसाय विस्तारका लागि यात्रा पनि हुनेछ। सोख पूर्तिका लागि खर्च बढ्ला। परिवारजनको साथले नयाँ आशा पलाउनेछ। साँझपछि भने सानातिना समस्यामै अल्झनुपर्ने देखिन्छ। स्वास्थ्यगत समस्याले पनि सताउन सक्छ। उपचारमा खर्च हुनेछ। स्वास्थ्य, महत्वपूर्ण काम र आर्थिक गतिविधिमा सचेत रहनुहोला।
कर्कट – हि, हु, हे, हो, डा, डि, डु, डे, डो (Cancer)
Cancerकाममा केही प्रतिस्पर्धा र चुनौती सामना गर्नुपर्ला। तापनि, प्रयत्न गर्दा शत्रुहरूलाई तह लगाउन सकिनेछ। रोकिएका काम बन्नुका साथै धेरै योजना फलीभूत हुनेछन्। साँझदेखि व्यापारमा लाभ मिल्नेछ। प्रेम र मित्रताको बन्धन कसिनेछ। आतिथ्यपूर्ण सम्मान पाइने समय छ। आम्दानी बढ्ने र फाइदा उठाउने समय छ। रमाइला ठाउँको भ्रमण गर्ने अवसर जुट्नेछ।
सिंह – मा, मि, मु, मे, मो, टा, टि, टु, टे (Leo)
Leoअप्रिय समाचारले मन खिन्न रहला। अस्वस्थताले काममा ढिलासुस्ती हुन सक्छ। नयाँ योजना कार्यान्वयनमा ल्याउन मुस्किल पर्ला। पठनपाठनमा भने राम्रै प्रगति हुनेछ। अधिकार सुरक्षा गर्न जुट्नुपर्नेछ। ठूलो फाइदा उठाउन नसकिए पनि गरी आएका कामबाट आर्थिक लाभ हुनेछ। केही फजुल खर्च पनि बढ्न सक्छ। साँझदेखि परिस्थिति उत्साहजनक बन्नेछ।
कन्या – टो, प, पि, पु, ष, ण, ठ, पे, पो (Virgo)
Virgoसामाजिक काममा फाइदा होला। घर–गृहस्थीमा भने समस्या आउनाले काममा समेत बाधा पुग्न सक्छ। महत्वाकांक्षी योजना गोप्य राखेर अघि बढ्दा फाइदा हुनेछ। अप्ठ्यारा परिस्थितिसँग सम्झौता गर्नुपरे पनि साँझदेखि स्थितिमा सुधार आउनेछ। गुरुजनको सहयोग र बुद्धिको उपयोगले लक्ष्य पहिल्याउन सकिनेछ। प्रतिस्पर्धाले पुरुषार्थी काम गर्ने हिम्मत दिलाउनेछ।
तुला – र, रि, रु, रे, रो, ता, ति, तु, ते (Libra)
Libraउद्योग र व्यापारमा विशेष फाइदा हुनेछ। प्रतिस्पर्धी परास्त होलान्। आम्दानी राम्रैगरी बढ्नेछ। सहयोगीहरूले पनि साथ दिनेछन् र काममा सोचेजस्तै सफलता मिल्नेछ। पराक्रम र उत्साह बढ्नेछ। नयाँ, रचनात्मक काममा हात हाल्ने समय छ। साँझपछि भने विश्वासपात्रले धोका दिन सक्छन्। घरपरिवारमा असमझदारी बढ्ने र काम रोकिने सम्भावना छ।
बृश्चिक – तो, ना, नि, नु, ने, नो, या, यि, यु (Scorpio)
Scorpioविचारले धेरैलाई प्रभावित बनाउन सकिनेछ। प्रशंसकहरू बढ्नेछन् भने शुभचिन्तकहरूले काममा साथ दिनेछन्। राम्रै फाइदाको योग छ। विगतको श्रमबाट प्रशस्त धन लाभ हुनेछ। पठन–पाठनमा प्रगति हुनेछ। विशेष सभा–समारोहमा सहभागी बन्ने मौका छ। साँझतिर नयाँ काम सुरु हुन सक्छ। सहयोगीहरूको साथले आँटेका काममा उत्साह थपिनेछ।
धनु – ये, यो, भ, भि, भु, ध, फा, ढ, भे (Sagittarius)
Sagittariusकाममा अभिप्रेरित गर्नेहरू प्रशस्तै भेटिनेछन्। मनग्य धन आर्जन होला। विछोडिएका परिवारजनसँग भेटघाट हुनेछ। विगतको सफलताले थप काम गर्न हौसला मिल्नेछ। नयाँ कामको प्रस्ताव आउनेछ। नयाँ रचनात्मक काम सुरु गर्ने समय छ। रमाइलो जमघटमा सहभागी बन्ने अवसर जुटे पनि साँझदेखि आफ्ना कमजोरीमाथि टिप्पणी हुन सक्छ, सजग रहनुहोला।
मकर – भो, ज, जि, खि, खु, खे, खो, गा, गि (Capricorn)
Capricornखर्च गरेर पनि फाइदा उठाउन मुस्किल पर्नेछ। समयमा होश नपुग्नाले खर्च मात्र हुनेछ। शुभचिन्तकहरूको सुझावलाई बेवास्ता गर्दा दुःख पाइनेछ। प्रलोभन देखाउनेहरूबाट सजग रहनुहोला। सत्कर्ममा जुट्नेहरूलाई भने फाइदै हुनेछ। प्रतिस्पर्धाबाट लाभ उठाउन सकिनेछ। प्रयत्न गर्दा यात्राको प्रक्रिया अघि बढ्न सक्छ। साँझतिर पारिवारिक भेटघाटले खुसियाली छाउनेछ।
कुम्भ – गु, गे, गो, सा, सि, सु, से, सो, द (Aquarius)
Aquariusअवसर आए पनि मौकामा लाभ उठाउन नसकिएला। प्रयत्न गर्दा सामान्य फाइदा हुनेछ। लाभांश भने सुरक्षित वा सञ्चय नहुन सक्छ। सरसापटमा धन खर्च हुने समय छ। श्रमको उचित मूल्य नमिल्न सक्छ। लगानीको तुलनामा कम देखिए पनि प्रयत्न गर्दा दिगो फाइदा उठाउन सकिनेछ। साँझदेखि खर्चको मात्रा बढ्नेछ। परिस्थितिले अलि निष्क्रिय बनाउन सक्छ।
मीन – दि, दु, थ, झ, ञ, दे, दो, च, चि (Pisces)
Piscesआफ्नो क्षेत्रमा प्रभुत्व जमाउन सकिनेछ। दाम, इनाम र प्रतिष्ठा कमाउने बेला छ। सामाजिक कामको दायित्व बढ्नेछ। भूमि, वाहन र पैत्रिक सम्पत्तिबाट लाभ हुन सक्छ। व्यापारमा प्रशस्त फाइदा हुनेछ। काममा मातापिताको सहयोग प्राप्त होला। प्रतिष्ठित काम गर्ने मौका छ। साँझदेखि सरसापटमा धन खर्च हुन सक्छ। आम्दानी बिगार्नेहरू सक्रिय हुनेछन्।
कात्तिक । भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले गृहनगर गुजरातको विधानसभा चुनावमा प्रमाणहरु लुकाएको खुलासा भएको छ । मोदीले विधानसभा चुनावमा आफ्नी श्रीमती नभएको र नाम लुकाएर धाधली गरेको खुलासा भएको हो । मोदीले २०१२ मा भएको चुनावमा यस्तो धाधली गरेका थिए ।
धाधली गरेका बेला गुजरातका मुख्यमन्त्री मोदी नै थिए । त्यो बेलाका कांग्रेस नेता तथा स्थानीयबासी निशान्त वर्माले सोही विषयलाई लिएर अदालतमा मुद्दा हालेका थिए ।
उनको आरोप थियो कि निर्वाचनका बेला सूचना लुकाएर मोदीले गम्भीर अपराध गरेका थिए । भारतको कानुन अनुसार उच्च ओहदामा बसेका व्यक्तिले सूचना लुकाए अपराध मानिन्छ । सूचना लुकाएकै कारण भारतको कानुनले ६ महिना जेल सजायँ र क्षतिपूर्ति भराउने गर्छ ।
तर, पद तथा पैसाले शक्तिशाली मोदीलाई अदालतले कुनै सजायँ दिएन् । गुजरातको अदालतबाट न्याय नपाएपछि सर्वाेच्च अदालत पुगेका निशान्तले त्यहाँबाट पनि न्याय पाएनन् ।
सर्वाेच्च अदालतले पनि यो घटनामा कुनै दम नभएको भन्दै मुद्दा नै खारेज गरिदिएको छ । सर्वाेच्चका न्यायधीश जस्ती चेलमेश्वरले मोदीको मुद्दा खारेज गरेका हुन् ।
यदी यो मुद्दा कारवाही प्रक्रिया अगाडि बढेको भए मोदीलाई प्रधानमन्त्रीबाट अपदस्थ गरी जेल हाल्ने सम्भावना प्रबल थियो । तर पैसा र पदीय शक्तिको अगाडि कुनै कानुन लाग्दैन् भन्ने कुरा यो घटनाबाट प्रष्ट भएको भारतीय सञ्चारमाध्यमले टिप्पणी गरेका छन् ।
dainiknepal.com
धाधली गरेका बेला गुजरातका मुख्यमन्त्री मोदी नै थिए । त्यो बेलाका कांग्रेस नेता तथा स्थानीयबासी निशान्त वर्माले सोही विषयलाई लिएर अदालतमा मुद्दा हालेका थिए ।
उनको आरोप थियो कि निर्वाचनका बेला सूचना लुकाएर मोदीले गम्भीर अपराध गरेका थिए । भारतको कानुन अनुसार उच्च ओहदामा बसेका व्यक्तिले सूचना लुकाए अपराध मानिन्छ । सूचना लुकाएकै कारण भारतको कानुनले ६ महिना जेल सजायँ र क्षतिपूर्ति भराउने गर्छ ।
तर, पद तथा पैसाले शक्तिशाली मोदीलाई अदालतले कुनै सजायँ दिएन् । गुजरातको अदालतबाट न्याय नपाएपछि सर्वाेच्च अदालत पुगेका निशान्तले त्यहाँबाट पनि न्याय पाएनन् ।
सर्वाेच्च अदालतले पनि यो घटनामा कुनै दम नभएको भन्दै मुद्दा नै खारेज गरिदिएको छ । सर्वाेच्चका न्यायधीश जस्ती चेलमेश्वरले मोदीको मुद्दा खारेज गरेका हुन् ।
यदी यो मुद्दा कारवाही प्रक्रिया अगाडि बढेको भए मोदीलाई प्रधानमन्त्रीबाट अपदस्थ गरी जेल हाल्ने सम्भावना प्रबल थियो । तर पैसा र पदीय शक्तिको अगाडि कुनै कानुन लाग्दैन् भन्ने कुरा यो घटनाबाट प्रष्ट भएको भारतीय सञ्चारमाध्यमले टिप्पणी गरेका छन् ।
dainiknepal.com
राष्ट्रपति कार्यालय शीतल निवासमा आज राष्ट्रपति डा रामवरण यादवले नवनियुक्त मन्त्रीहरुलाई पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण
काठमाडौँ, १ कात्तिक । राष्ट्रपति डा रामवरण यादवले नवनियुक्त उपप्रधानमन्त्री एवम् मन्त्रीहरुलाई पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण गराउनुभएको छ ।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको उपस्थितिमा राष्ट्रपतिको कार्यालय शीतलनिवासमा आज आयोजित विशेष समारोहमा उहाँले नवनियुक्त उपप्रधानमन्त्री एवम् ऊर्जा मन्त्री टोपबहादुर रायमाझी, गृह मन्त्री शक्तिबहादुर बस्नेत, शिक्षा मन्त्री गिरिराजमणि पोखरेल, वन तथा भूसंरक्षण मन्त्री अग्निप्रसाद सापकोटा, वाणिज्य तथा आपूर्ति गणेशमान पुन, सामान्य प्रशासन रेखा शर्मा र सिँचाइ मन्त्री उमेश यादवलाई पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण गराउनुभएको हो ।
यस्तै, बिना विभागीय मन्त्री रामजनम चौधरी र विश्वेन्द्र पासवानले पनि आजै पद तथा गोपनीयताको शपथ लिनुभयो ।
शपथ ग्रहण समारोहमा उपप्रधानमन्त्री विजयकुमार गच्छदार, सभामुख ओनसरी घर्ती, कामु प्रधानान्यायाधीश गिरिशचन्द्र लाल, मन्त्रीगण, प्रमुख राजनीतिक दलका शीर्ष नेता, सांसदहरु, यहाँस्थित कूटनीतिक नियोगका प्रमुख तथा प्रतिनिधि, नागरिक समाजका प्रतिनिधि, सञ्चारकर्मीलगायतको उपस्थिति थियो ।
गत असोज २४ गते वर्तमान सरकार गठन भएयता सरकार विस्तार भएको यो दोस्रो पटक हो । यसअघि राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी नेपालका कमल थापाले उपप्रधानमन्त्रीसहित परराष्ट्र मन्त्रालय र मधेसी जनअधिकार फोरम नेपाल(लोकतान्त्रिक)का अध्यक्ष विजयकुमार गच्छदारले उपप्रधानमन्त्रीसहित भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात व्यवस्था मन्त्रालयको जिम्मा लिइसक्नु भएको छ ।
एमाले अध्यक्ष ओलीले नेतृत्व गर्नुभएको वर्तमान सरकारमा एमाओवादीका आठ, एमालेका तीन, मधेसी जनअधिकार फोरम(लोकतान्त्रिक)का दुई, राप्रपा नेपालका दुई, बहुजनशक्ति पार्टीको एक र राज्य मन्त्रीमा मेघराज नेपाली निषादले समेत प्रतिनिधित्व गर्नुभएको छ । रासस
dainiknepal.com
काठमाडौँ, १ कात्तिक । राष्ट्रपति डा रामवरण यादवले नवनियुक्त उपप्रधानमन्त्री एवम् मन्त्रीहरुलाई पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण गराउनुभएको छ ।
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको उपस्थितिमा राष्ट्रपतिको कार्यालय शीतलनिवासमा आज आयोजित विशेष समारोहमा उहाँले नवनियुक्त उपप्रधानमन्त्री एवम् ऊर्जा मन्त्री टोपबहादुर रायमाझी, गृह मन्त्री शक्तिबहादुर बस्नेत, शिक्षा मन्त्री गिरिराजमणि पोखरेल, वन तथा भूसंरक्षण मन्त्री अग्निप्रसाद सापकोटा, वाणिज्य तथा आपूर्ति गणेशमान पुन, सामान्य प्रशासन रेखा शर्मा र सिँचाइ मन्त्री उमेश यादवलाई पद तथा गोपनीयताको शपथ ग्रहण गराउनुभएको हो ।
यस्तै, बिना विभागीय मन्त्री रामजनम चौधरी र विश्वेन्द्र पासवानले पनि आजै पद तथा गोपनीयताको शपथ लिनुभयो ।
शपथ ग्रहण समारोहमा उपप्रधानमन्त्री विजयकुमार गच्छदार, सभामुख ओनसरी घर्ती, कामु प्रधानान्यायाधीश गिरिशचन्द्र लाल, मन्त्रीगण, प्रमुख राजनीतिक दलका शीर्ष नेता, सांसदहरु, यहाँस्थित कूटनीतिक नियोगका प्रमुख तथा प्रतिनिधि, नागरिक समाजका प्रतिनिधि, सञ्चारकर्मीलगायतको उपस्थिति थियो ।
गत असोज २४ गते वर्तमान सरकार गठन भएयता सरकार विस्तार भएको यो दोस्रो पटक हो । यसअघि राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी नेपालका कमल थापाले उपप्रधानमन्त्रीसहित परराष्ट्र मन्त्रालय र मधेसी जनअधिकार फोरम नेपाल(लोकतान्त्रिक)का अध्यक्ष विजयकुमार गच्छदारले उपप्रधानमन्त्रीसहित भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात व्यवस्था मन्त्रालयको जिम्मा लिइसक्नु भएको छ ।
एमाले अध्यक्ष ओलीले नेतृत्व गर्नुभएको वर्तमान सरकारमा एमाओवादीका आठ, एमालेका तीन, मधेसी जनअधिकार फोरम(लोकतान्त्रिक)का दुई, राप्रपा नेपालका दुई, बहुजनशक्ति पार्टीको एक र राज्य मन्त्रीमा मेघराज नेपाली निषादले समेत प्रतिनिधित्व गर्नुभएको छ । रासस
dainiknepal.com
नाकाबन्दी लगाइरहेका बेला नयाँ सरकार गठन भएपछि सो सरकारका परराष्ट्रमन्त्री कमल थापालाई भारत भ्रमणमा बोलाएर आफ्ना कुरा राखेको भारतले नेपालमा भैरहेको नाकाबन्दी हटाएर आपूर्ति व्यवस्था सहज बनाउने आश्वासन दिलाएको मन्त्री थापाले बताउनुभएको छ ।
सोमबार तीन दिने भारत भ्रमणबाट स्वदेश फर्कने क्रममा मन्त्री थापाले भारतीय पक्षसंग नेपालमा आपूर्ति व्यवस्था असहज हुँदा उत्पन्न समस्या र राजनीतिक गतिरोधको गाँठो फुकाउन चालिएका कदमहरुको जानकारी दिंदै आपूर्ति सहज पार्न आग्रह गर्नुभएको थियो ।
भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी, गृहमन्त्री राजनाथ सिंह र विदेश मन्त्री सुषमा स्वराजसंगको भेटवार्ता सकारात्मक भएको भन्दै मन्त्री थापाल स्वदेश फर्कने क्रममा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा पत्रकार सम्मेलन गर्दै भारतले आपूर्ति व्यवस्था सहज बनाउने प्रतिबद्धता जनाएको बताउनुभयो ।
भारतले नाकाबन्दी नै नलागेको र नेपालमा भैरहेको आन्दोलनका कारण आपूर्तिमा समस्या उत्पन्न भैरहेको बताइरहेका बेला मन्त्री थापा समक्ष भारतीय सीमासम्म सहज रुपमा आपूर्ति गराउने विश्वास दिलाएको र सम्बन्धित नाकामा अबरोध भए अर्को नाकासम्मको पहुँचमा सघाउन विश्वास दिलाएको पनि बताउनुभयो ।
पत्रकार सम्मेलनमा मन्त्री थापाले भारतीय नेताहरुले नेपालको समस्याप्रति गम्भीर चासो र चिन्ता व्यक्त गरेको भन्दै आफूसंगको छलफलमा आपूर्ति व्यवस्थालाई सहज बनाउन कुनै पनि अवरोध हुने छैन । उपलब्ध नाकाहरुबाट लैजान सक्नुहुन्छ भनेको जानकारी दिनुभयो ।
त्यस्तै भारतीय अधिकारीहरुले उपलब्ध नाकाहरु नजिकका डीपोहरुबाट तेल लैजान सुझाएको बताउँदै भारतले बोर्डरहरुसम्म ल्याइदिने काम गर्ने त्यहाँबाट नेपालले लैजानुपर्ने बताएको समेत जानकारी दिनुभयो ।
यसका साथै नेपालमा बनेको नयाँ संविधानमा सबैको सामित्व कायम हुन सकोस् भन्ने प्रष्ट सन्देश दिल्लीले दिएको र कसरी सबैको स्वामित्व कायम गर्ने भन्ने नेपालको आन्तरिक मामिलाको कुरा भएको बताएको पनि जानकारी दिनुभयो ।
भारतले हरेकपटक आपूर्ति सहज बनाउने भन्दै आए पनि त्यस्तो वातावरण छैन । यसपटक मन्त्रीस्तरमै भएको छलफल भएकाले केही आश गर्ने ठाउँ रहे पनि भारतको व्यवहार सामुन्ने नआउँदासम्म यसै भन्न सकिने स्थति छैन । www.nepaljapan.com
सोमबार तीन दिने भारत भ्रमणबाट स्वदेश फर्कने क्रममा मन्त्री थापाले भारतीय पक्षसंग नेपालमा आपूर्ति व्यवस्था असहज हुँदा उत्पन्न समस्या र राजनीतिक गतिरोधको गाँठो फुकाउन चालिएका कदमहरुको जानकारी दिंदै आपूर्ति सहज पार्न आग्रह गर्नुभएको थियो ।
भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी, गृहमन्त्री राजनाथ सिंह र विदेश मन्त्री सुषमा स्वराजसंगको भेटवार्ता सकारात्मक भएको भन्दै मन्त्री थापाल स्वदेश फर्कने क्रममा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा पत्रकार सम्मेलन गर्दै भारतले आपूर्ति व्यवस्था सहज बनाउने प्रतिबद्धता जनाएको बताउनुभयो ।
भारतले नाकाबन्दी नै नलागेको र नेपालमा भैरहेको आन्दोलनका कारण आपूर्तिमा समस्या उत्पन्न भैरहेको बताइरहेका बेला मन्त्री थापा समक्ष भारतीय सीमासम्म सहज रुपमा आपूर्ति गराउने विश्वास दिलाएको र सम्बन्धित नाकामा अबरोध भए अर्को नाकासम्मको पहुँचमा सघाउन विश्वास दिलाएको पनि बताउनुभयो ।
पत्रकार सम्मेलनमा मन्त्री थापाले भारतीय नेताहरुले नेपालको समस्याप्रति गम्भीर चासो र चिन्ता व्यक्त गरेको भन्दै आफूसंगको छलफलमा आपूर्ति व्यवस्थालाई सहज बनाउन कुनै पनि अवरोध हुने छैन । उपलब्ध नाकाहरुबाट लैजान सक्नुहुन्छ भनेको जानकारी दिनुभयो ।
त्यस्तै भारतीय अधिकारीहरुले उपलब्ध नाकाहरु नजिकका डीपोहरुबाट तेल लैजान सुझाएको बताउँदै भारतले बोर्डरहरुसम्म ल्याइदिने काम गर्ने त्यहाँबाट नेपालले लैजानुपर्ने बताएको समेत जानकारी दिनुभयो ।
यसका साथै नेपालमा बनेको नयाँ संविधानमा सबैको सामित्व कायम हुन सकोस् भन्ने प्रष्ट सन्देश दिल्लीले दिएको र कसरी सबैको स्वामित्व कायम गर्ने भन्ने नेपालको आन्तरिक मामिलाको कुरा भएको बताएको पनि जानकारी दिनुभयो ।
भारतले हरेकपटक आपूर्ति सहज बनाउने भन्दै आए पनि त्यस्तो वातावरण छैन । यसपटक मन्त्रीस्तरमै भएको छलफल भएकाले केही आश गर्ने ठाउँ रहे पनि भारतको व्यवहार सामुन्ने नआउँदासम्म यसै भन्न सकिने स्थति छैन । www.nepaljapan.com
सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक कोषराज वन्तले सशस्त्र प्रहरी बल तालिम महाविद्यालय लामापाटन पोखरामा संचालित सि.सं. १० सशस्त्र प्रहरी निरीक्षक अल्पकालिन आधारभूत तालिमको कात्तिक २ गते समापन गर्नुभयो ।
सोही तालिम महाविद्यालयमा राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका अधिकृत तथा सहायकहरुका लागि संचालित तालिम समेत सम्पन्न भएको छ । संयुक्त रुपमा आयोजित तालिमको समापन कार्यक्रममा सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक वन्तले उत्कृष्ट प्रशिक्षार्थीहरुलाई पुरस्कार प्रदान गर्नुभयो ।
सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक वन्तले त्यसअवसरमा सुरक्षा चुनौतीहरुको आंकलन गरी त्यसलाई सामना गर्न सक्ने कार्य योजनाका साथ कार्यक्षेत्रमा परिचालित भई प्रचलित कानुन, मानवअधिकार र तत्कालिन परिस्थितिलाई ध्यानमा राखेर प्राप्त जिम्मेवारीलाई प्रभावकारी एवं व्यावसायीक कार्यकुशलताका साथ पुरा गर्न निर्देशन दिनुभयो ।
उहाँले राज्यले सुम्पेको जिम्मेवारी, संगठनले अख्तियार गरेको नीति तथा उद्देश्य परिपूर्तिका लागि प्रशिक्षित एवं अनुशासित जनशक्तिले संगठनको अपेक्षाबमोजिम आपूmभित्र भएको उर्जा, जोस र दक्षतालाई अधिकतम उपयोग गरी उत्कृष्ट कार्यक्षमता प्रदर्शन गर्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
मुलुकमा शान्ति सुरक्षा कायम गर्ने कार्यमा खटिदा व्यावसायीक, मर्यादित, पारदर्शी एवं जनताको सहयोगी संगठनको रुपमा स्थापित सशस्त्र प्रहरी बललाई नयाँ उचाईमा पु¥याउन आफ्नो क्षमता, योग्यता र विवेकले भ्याएसम्म स्थानीय सरोकारवाला निकायहरुसँग आवश्यक समन्वय र सहकार्य गर्दै दायित्व निर्वाह गर्नुपर्ने उल्लेख गर्नुभयो ।
राष्ट्र र नागरिकको सुरक्षालाई नै प्रमुख उद्देश्य लिएका सुरक्षा निकायबीच सौहाद्र सम्बन्ध र प्रभावकारी समन्वय सधैं अपरिहार्य रहने चर्चा गर्नुहुँदै सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक वन्तले आगामी दिनमा अझै प्रभावकारी कार्यसम्पादनमा लाग्नुपर्ने बताउनुभयो ।
राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका प्रमुख अनुसन्धान निर्देशक दिलिपराज रेग्मीले विभागका कर्मचारीहरुको व्यावसायीक दक्षता अभिबृद्धिका लागि सशस्त्र प्रहरी बलको उल्लेखनीय सहयोग रहेको उल्लेख गर्नुभयो ।
उहाँले तालिममा सिकेको ज्ञानलाई प्रशिक्षार्थीहरुले कार्यक्षेत्रमा कार्यान्वयन गर्दै आइपर्ने चुनौतीहरुको सामना गरी लक्षित उद्देश्य हासिल गर्न महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
कार्यक्रममा सशस्त्र प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक सिंहबहादुर श्रेष्ठले धन्यवाद ज्ञापन गर्नुहुँदै व्यावसायीक जनशक्ति उत्पादनका लागि संगठनले तालिममा विशेष जोड दिएको बताउनुभयो ।
तालिम केन्द्रका समादेशक सशस्त्र प्रहरी बरिष्ठ उपरीक्षक कविन्द्रमान श्रेष्ठले तालिम सम्बन्धी प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्नुभएको थियो ।
गत चैत्रबाट संचालित ६३ जना अधिकृतहरु प्रशिक्षार्थीको रुपमा सहभागि अल्पकालिन आधारभूत तालिममा सशस्त्र प्रहरी निरीक्षक शंकरबहादुर थापा सर्वप्रथम भएका छन् भने राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका अधिकृत तथा सहायकहरुका लागि संचालित आठ हप्ता अवधिको उक्त तालिममा अनुसन्धान अधिकृत यज्ञराज पाण्डे उत्कृष्ट प्रशिक्षार्थी ठहरिएका छन् । सो तालिममा कूल ३२ जना प्रशिक्षार्थीहरु सहभागि रहेका थिए । www.nepaljapan.com
सोही तालिम महाविद्यालयमा राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका अधिकृत तथा सहायकहरुका लागि संचालित तालिम समेत सम्पन्न भएको छ । संयुक्त रुपमा आयोजित तालिमको समापन कार्यक्रममा सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक वन्तले उत्कृष्ट प्रशिक्षार्थीहरुलाई पुरस्कार प्रदान गर्नुभयो ।
सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक वन्तले त्यसअवसरमा सुरक्षा चुनौतीहरुको आंकलन गरी त्यसलाई सामना गर्न सक्ने कार्य योजनाका साथ कार्यक्षेत्रमा परिचालित भई प्रचलित कानुन, मानवअधिकार र तत्कालिन परिस्थितिलाई ध्यानमा राखेर प्राप्त जिम्मेवारीलाई प्रभावकारी एवं व्यावसायीक कार्यकुशलताका साथ पुरा गर्न निर्देशन दिनुभयो ।
उहाँले राज्यले सुम्पेको जिम्मेवारी, संगठनले अख्तियार गरेको नीति तथा उद्देश्य परिपूर्तिका लागि प्रशिक्षित एवं अनुशासित जनशक्तिले संगठनको अपेक्षाबमोजिम आपूmभित्र भएको उर्जा, जोस र दक्षतालाई अधिकतम उपयोग गरी उत्कृष्ट कार्यक्षमता प्रदर्शन गर्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
मुलुकमा शान्ति सुरक्षा कायम गर्ने कार्यमा खटिदा व्यावसायीक, मर्यादित, पारदर्शी एवं जनताको सहयोगी संगठनको रुपमा स्थापित सशस्त्र प्रहरी बललाई नयाँ उचाईमा पु¥याउन आफ्नो क्षमता, योग्यता र विवेकले भ्याएसम्म स्थानीय सरोकारवाला निकायहरुसँग आवश्यक समन्वय र सहकार्य गर्दै दायित्व निर्वाह गर्नुपर्ने उल्लेख गर्नुभयो ।
राष्ट्र र नागरिकको सुरक्षालाई नै प्रमुख उद्देश्य लिएका सुरक्षा निकायबीच सौहाद्र सम्बन्ध र प्रभावकारी समन्वय सधैं अपरिहार्य रहने चर्चा गर्नुहुँदै सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक वन्तले आगामी दिनमा अझै प्रभावकारी कार्यसम्पादनमा लाग्नुपर्ने बताउनुभयो ।
राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका प्रमुख अनुसन्धान निर्देशक दिलिपराज रेग्मीले विभागका कर्मचारीहरुको व्यावसायीक दक्षता अभिबृद्धिका लागि सशस्त्र प्रहरी बलको उल्लेखनीय सहयोग रहेको उल्लेख गर्नुभयो ।
उहाँले तालिममा सिकेको ज्ञानलाई प्रशिक्षार्थीहरुले कार्यक्षेत्रमा कार्यान्वयन गर्दै आइपर्ने चुनौतीहरुको सामना गरी लक्षित उद्देश्य हासिल गर्न महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
कार्यक्रममा सशस्त्र प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक सिंहबहादुर श्रेष्ठले धन्यवाद ज्ञापन गर्नुहुँदै व्यावसायीक जनशक्ति उत्पादनका लागि संगठनले तालिममा विशेष जोड दिएको बताउनुभयो ।
तालिम केन्द्रका समादेशक सशस्त्र प्रहरी बरिष्ठ उपरीक्षक कविन्द्रमान श्रेष्ठले तालिम सम्बन्धी प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्नुभएको थियो ।
गत चैत्रबाट संचालित ६३ जना अधिकृतहरु प्रशिक्षार्थीको रुपमा सहभागि अल्पकालिन आधारभूत तालिममा सशस्त्र प्रहरी निरीक्षक शंकरबहादुर थापा सर्वप्रथम भएका छन् भने राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका अधिकृत तथा सहायकहरुका लागि संचालित आठ हप्ता अवधिको उक्त तालिममा अनुसन्धान अधिकृत यज्ञराज पाण्डे उत्कृष्ट प्रशिक्षार्थी ठहरिएका छन् । सो तालिममा कूल ३२ जना प्रशिक्षार्थीहरु सहभागि रहेका थिए । www.nepaljapan.com
दाङ, २ कात्तिक । वैदेशिक रोजगारमा जाँदा ठगिएको भन्दै दाङमा एक वर्षको अवधिमा ४३ वटा उजुरी परेको छ ।
श्रम तथा रोजगार मन्त्रालय र स्विस विकास नियोगको सहकार्यमा जिल्ला विकास समिति दाङअन्तर्गत सञ्चालित वैदेशिक रोजगारका लागि सुरक्षित आप्रवासन परियोजनाको सूचना तथा परामर्श केन्द्र घोराहीमा एक वर्षको अवधिमा विभिन्न प्रकृतिका उजुरी परेको हो ।
एजेन्टदेखि लिएर मेनपावर कम्पनीका कारण दाङका युवा स्वदेशदेखि विदेशसम्म ठगिने र न्यायका लागि उजुरी दिने क्रम पनि बढ्दै गएको केन्द्रका संयोजक किरण पोख्रेलले जानकारी दिनुभयो ।
उजुरीमध्ये अधिकांश एजेन्ट तथा मेनपावर कम्पनीले बढी रकम लिएको, एउटा काम भनेर अर्को काम र कम्पनीमा लगाउने गरेको, तलब कम दिएको, पैसा बुझाएर पनि पाँच छ महिनासम्म विदेश नपठाएको, ढिलासुस्ती गरेको भनी न्यायका लागि निवेदन आएको पोख्रेलले जानकारी दिनुभयो ।
यसैबीच केन्द्रले गएको आवमा दुई हजार ५४० जनालाई वैदेशिक रोजगारसम्बन्धी परामर्श दिएको छ ।
सरकारी तथ्याङ्कअनुसार २०५० देखि २०७१ चैतसम्म नेपालबाट वैदेशिक रोजगारीका लागि ३८ लाख ६४ हजार ६ जना विभिन्न देशमा गएका छन् । यता दाङबाट श्रम स्वीकृति लिएर आव २०६७/६८ देखि २०७१/७२ सम्ममा ३४ हजार ७८ जना विदेश गएका छन् । रासस
dainiknepal.com
श्रम तथा रोजगार मन्त्रालय र स्विस विकास नियोगको सहकार्यमा जिल्ला विकास समिति दाङअन्तर्गत सञ्चालित वैदेशिक रोजगारका लागि सुरक्षित आप्रवासन परियोजनाको सूचना तथा परामर्श केन्द्र घोराहीमा एक वर्षको अवधिमा विभिन्न प्रकृतिका उजुरी परेको हो ।
एजेन्टदेखि लिएर मेनपावर कम्पनीका कारण दाङका युवा स्वदेशदेखि विदेशसम्म ठगिने र न्यायका लागि उजुरी दिने क्रम पनि बढ्दै गएको केन्द्रका संयोजक किरण पोख्रेलले जानकारी दिनुभयो ।
उजुरीमध्ये अधिकांश एजेन्ट तथा मेनपावर कम्पनीले बढी रकम लिएको, एउटा काम भनेर अर्को काम र कम्पनीमा लगाउने गरेको, तलब कम दिएको, पैसा बुझाएर पनि पाँच छ महिनासम्म विदेश नपठाएको, ढिलासुस्ती गरेको भनी न्यायका लागि निवेदन आएको पोख्रेलले जानकारी दिनुभयो ।
यसैबीच केन्द्रले गएको आवमा दुई हजार ५४० जनालाई वैदेशिक रोजगारसम्बन्धी परामर्श दिएको छ ।
सरकारी तथ्याङ्कअनुसार २०५० देखि २०७१ चैतसम्म नेपालबाट वैदेशिक रोजगारीका लागि ३८ लाख ६४ हजार ६ जना विभिन्न देशमा गएका छन् । यता दाङबाट श्रम स्वीकृति लिएर आव २०६७/६८ देखि २०७१/७२ सम्ममा ३४ हजार ७८ जना विदेश गएका छन् । रासस
dainiknepal.com
सोमबार, २ कार्तिक
दाङ । भारतले नाकाबन्दी दगाएपछि नेपालमा यतीबेला वैकल्पीक इन्धनको बहस चलिरहेको अवस्थामा सल्लाको खोटोबाट पेट्रोल बनाएका दाङका युवाले सरकारले अवसर दिए आफुले व्यवसायीक उत्पादन थाल्ने बताएका छन् ।
उनले दुई लिटर सल्लाको खोटोबाट एक लिटर पेट्रोल बन्ने बताएका छन् । साथै उक्त इन्धनले हालको भन्दा १५ प्रतिशत बढी माइलेज दिने र मात्र ७० रुपैपाँ पर्ने बताएका छन् ।
उनले आइतबार मात्रै पत्रकार सम्मेलन गरि सल्लाको खोटोबाटै मोटरसाइकलको सफल परिक्षण गरिसकेका छन् । घोराही नगरपालिका–११ निवासी युवा वैज्ञानिक मार्सल रोकाले सल्लाको खोटोबाट इन्धन उत्पादन गरेर सवारी साधन चलाई सफल परीक्षण समेत गरेका थिए ।
जंगलमा पाइने सल्लाको खोटोलाई प्रशोधन गरी सवारी साधन चलाउने इन्धन उत्पादन र सफल परीक्षण गरिएको थियो । प्राकृतिक वैकल्पिक उर्जाका रुपमा सो इन्धनले काम गर्ने रोकाले दाबी गरेका छन् ।
उनले मोटरसाइकलको पेट्रोल पाइपमा खोटोको इन्धनलाई जोडेर मोटसाइकलको सफल परिक्षण गरेका हुन् ।
बैज्ञानीक रोकाले आइतबार घोराहीमा पत्रकार सम्मेलन गरी खोटोको इन्धनबाट मोटरसाइकल चलाउन सकिने विधि आफूले तयार पारेको दाबी गरे । दाङका प्रहरी प्रमुख, एसपी कुबेर कडायतले उक्त खोटोको इन्धनबाट मोटरसाइकल चलाएका थिए ।
www.nepalsandesh.com
दाङ । भारतले नाकाबन्दी दगाएपछि नेपालमा यतीबेला वैकल्पीक इन्धनको बहस चलिरहेको अवस्थामा सल्लाको खोटोबाट पेट्रोल बनाएका दाङका युवाले सरकारले अवसर दिए आफुले व्यवसायीक उत्पादन थाल्ने बताएका छन् ।
उनले दुई लिटर सल्लाको खोटोबाट एक लिटर पेट्रोल बन्ने बताएका छन् । साथै उक्त इन्धनले हालको भन्दा १५ प्रतिशत बढी माइलेज दिने र मात्र ७० रुपैपाँ पर्ने बताएका छन् ।
उनले आइतबार मात्रै पत्रकार सम्मेलन गरि सल्लाको खोटोबाटै मोटरसाइकलको सफल परिक्षण गरिसकेका छन् । घोराही नगरपालिका–११ निवासी युवा वैज्ञानिक मार्सल रोकाले सल्लाको खोटोबाट इन्धन उत्पादन गरेर सवारी साधन चलाई सफल परीक्षण समेत गरेका थिए ।
जंगलमा पाइने सल्लाको खोटोलाई प्रशोधन गरी सवारी साधन चलाउने इन्धन उत्पादन र सफल परीक्षण गरिएको थियो । प्राकृतिक वैकल्पिक उर्जाका रुपमा सो इन्धनले काम गर्ने रोकाले दाबी गरेका छन् ।
उनले मोटरसाइकलको पेट्रोल पाइपमा खोटोको इन्धनलाई जोडेर मोटसाइकलको सफल परिक्षण गरेका हुन् ।
बैज्ञानीक रोकाले आइतबार घोराहीमा पत्रकार सम्मेलन गरी खोटोको इन्धनबाट मोटरसाइकल चलाउन सकिने विधि आफूले तयार पारेको दाबी गरे । दाङका प्रहरी प्रमुख, एसपी कुबेर कडायतले उक्त खोटोको इन्धनबाट मोटरसाइकल चलाएका थिए ।
www.nepalsandesh.com
सोमबार, २ कार्तिक
काठमाडौं । हत्या, गोली र खुकुरी प्रहारको आरोप लागेका धादिङका डन राधे उपवर्m राधाकृष्ण भण्डारीलाई प्रहरीले सोमबार धादिङबाट पक्राउ गरेको छ।
धादिङकै गुण्डा नाइके दिनेश अधिकारी ‘चरी’ का प्रतिस्पर्धी डनका रूपमा चिनिएका राधे पक्राउ परेको प्रहरीले पुष्टि गरेको छ । उनलाई दिनेश अधिकारी चरीको हत्या प्रयास गरेको भन्दै परेको उजुरीको छानविनकालागि पक्राउ गरिएको प्रहरीले जनाएको छ ।
राधेले करिब दुई वर्ष अधि मात्र प्रहरीकै गाडीमा रहेको अवस्थामा चरीमाथि गोली प्रहार गर्दै फरार भएका राधेलाई जाहेरीका आधारमा प्रहरीले पक्राउ गरेको हो ।
उनलाई काठमाडौँ प्रहरी परिसरको निर्देशनमा जिल्ला प्रहरी कार्यालय धादिङले पक्राउ गरेको थियो । उनलाई पक्राउ लगत्तै काठमाडौं पठाइएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय धादिङका प्रहरी उपरीक्षक सविन प्रधानले बताए ।
www.nepalsandesh.com
काठमाडौं । हत्या, गोली र खुकुरी प्रहारको आरोप लागेका धादिङका डन राधे उपवर्m राधाकृष्ण भण्डारीलाई प्रहरीले सोमबार धादिङबाट पक्राउ गरेको छ।
धादिङकै गुण्डा नाइके दिनेश अधिकारी ‘चरी’ का प्रतिस्पर्धी डनका रूपमा चिनिएका राधे पक्राउ परेको प्रहरीले पुष्टि गरेको छ । उनलाई दिनेश अधिकारी चरीको हत्या प्रयास गरेको भन्दै परेको उजुरीको छानविनकालागि पक्राउ गरिएको प्रहरीले जनाएको छ ।
राधेले करिब दुई वर्ष अधि मात्र प्रहरीकै गाडीमा रहेको अवस्थामा चरीमाथि गोली प्रहार गर्दै फरार भएका राधेलाई जाहेरीका आधारमा प्रहरीले पक्राउ गरेको हो ।
उनलाई काठमाडौँ प्रहरी परिसरको निर्देशनमा जिल्ला प्रहरी कार्यालय धादिङले पक्राउ गरेको थियो । उनलाई पक्राउ लगत्तै काठमाडौं पठाइएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय धादिङका प्रहरी उपरीक्षक सविन प्रधानले बताए ।
www.nepalsandesh.com
काठमाडौं । देशमा नयाँ संविधान जारी भई कार्यन्वयनमा समेत गईसक्दा पनि त्यस बारे कुनै प्रतिक्रिया नजनाएका पुर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहले अहिले भने आफ्नो धारणा सार्वजनिक गरेका छन् ।
विजया दशमी २०७२ को सोमबार शुभकामना दिँदै शाहाले नयाँ संविधानमा सनातन धर्मसंस्कृतिलाई समावेश नगरिँदा देशमा अहिले विग्रह, विरोध र विवाद उत्पन्न भएको टिप्पनी गरेका छन् ।
शाहले राष्ट्रको मूल कानुनमा राष्ट्रका सबै वर्ण, वर्ग, समुदाय र भूक्षेत्र तथा अधिकतर जनताले अंगिकार गरेको प्रचलित परिपाटी एवं सनातनी संस्कृति र गतिविधिलाई नसमेटिँदा स्भावत त्यसले विग्रह, विवाद र विरोध उत्पन्न गराउने बताएका हुन् ।
‘लामो समयको अनिश्चितता र कठिन संक्रमणकालिन अवस्था पछि, राष्ट्रको मूल कानुनबाट मूलूकमा शान्ति, Gyanendra-Shahप्रजातन्त्र, स्थायित्व र आर्थिक समृद्धिसँगै आपसी सद्भाव स्थापित हुनेछ भन्ने चाहना र धैर्य नेपालीहरुले राख्दै आएका हुन्’, पूर्वराजा शाहले विज्ञप्ति निकालेर भनेका छन्, ‘विधि निर्माण र व्यवस्थापनको महत्वपुर्ण घडीमा देशका जिम्मेवार सुरक्षापात्र र होनहार नागरिकको जिउ ज्यान नै जोखिममा पर्नु गम्भीर चिन्ताको विषय हो ।’
परस्पर मिलिजूली एकताका साथ रहिआएकोे नेपाली समाजमा हाल देखा परेको परिस्थिति नेपाल र नेपालीको अहित हूनेतर्फ अघि नबढोस् भन्ने कामना पनि उनले गरेका । पुर्वराजा शाहले समग्र सहभागिता, समस्त सामन्जस्य र सम्पु समावेशी समर्थन नै हाम्रो राज्य व्यवस्थाको आधार बन्नू पर्नेमा जोड दिएका छन् ।
‘हिमाल, पहाड र तराईमा देखा परेको विद्यमान द्वन्द्व, विग्रह, कचिंगल, अन्योल, असन्तोष र दैनिक जीवनमा आइपरेको क७िन अवस्था एवं अभावको स्थितिमा, मेरो चासो र चिन्ता रहनू स्वाभाविकै हो’, उनले भनेका छन्, ‘आम नागरिकले सधैं नै निर्धारित सूलभ वजार व्यवस्था तथा नियमित आवागमनको सूचारु सुविधा पाउनू पर्दछ ।’
दशैं, तिहार र छटजस्ता नेपालीहरुको विशेष चाडपर्वमा समेत बजारमा इन्धन, औषधि एवम् खाद्यान्न लगायतका दैनिक उपभोग्य बस्तूकै अभाव हुनुको साथै नेपाली नागरिकहरुले सहज ढंगले आवागमन गर्न समेत नपाएको पूर्वराजा शाहले चिन्ता जाहेर गरेका छन् ।
‘यसबाट न्युन आयस्रोत भएकाहरुले त झनै मार खप्नु परेको तितो तथ्य हाम्रा अघिल्तिर देखा परेको छ’, उनले भनेका छन्, ‘भूकम्पको प्राकृतिक कम्पन एवम् अन्योल र अलमलको राजनीतिक उल्झनबाट पीडित नेपाल र नेपाली जनजीवनको यो कठोर कालखण्ड अव धेरै लम्विनु हुदैंन भन्ने मेरो चाहना रहेको छ ।’
उनले नेपाली समाजको मौलिक पहिचान, गौरव र गरिमा प्रस्तूत गर्ने बडा दशैंको यो महान् धार्मिक, सांस्कृतिक एवम् सामाजिक पर्वका उपलक्ष्यमा देशभित्र र देशबाहिर रहेका नेपालीहरुमा शुभकामना पनि दिएका छन् ।
www.etajakhabar.com
विजया दशमी २०७२ को सोमबार शुभकामना दिँदै शाहाले नयाँ संविधानमा सनातन धर्मसंस्कृतिलाई समावेश नगरिँदा देशमा अहिले विग्रह, विरोध र विवाद उत्पन्न भएको टिप्पनी गरेका छन् ।
शाहले राष्ट्रको मूल कानुनमा राष्ट्रका सबै वर्ण, वर्ग, समुदाय र भूक्षेत्र तथा अधिकतर जनताले अंगिकार गरेको प्रचलित परिपाटी एवं सनातनी संस्कृति र गतिविधिलाई नसमेटिँदा स्भावत त्यसले विग्रह, विवाद र विरोध उत्पन्न गराउने बताएका हुन् ।
‘लामो समयको अनिश्चितता र कठिन संक्रमणकालिन अवस्था पछि, राष्ट्रको मूल कानुनबाट मूलूकमा शान्ति, Gyanendra-Shahप्रजातन्त्र, स्थायित्व र आर्थिक समृद्धिसँगै आपसी सद्भाव स्थापित हुनेछ भन्ने चाहना र धैर्य नेपालीहरुले राख्दै आएका हुन्’, पूर्वराजा शाहले विज्ञप्ति निकालेर भनेका छन्, ‘विधि निर्माण र व्यवस्थापनको महत्वपुर्ण घडीमा देशका जिम्मेवार सुरक्षापात्र र होनहार नागरिकको जिउ ज्यान नै जोखिममा पर्नु गम्भीर चिन्ताको विषय हो ।’
परस्पर मिलिजूली एकताका साथ रहिआएकोे नेपाली समाजमा हाल देखा परेको परिस्थिति नेपाल र नेपालीको अहित हूनेतर्फ अघि नबढोस् भन्ने कामना पनि उनले गरेका । पुर्वराजा शाहले समग्र सहभागिता, समस्त सामन्जस्य र सम्पु समावेशी समर्थन नै हाम्रो राज्य व्यवस्थाको आधार बन्नू पर्नेमा जोड दिएका छन् ।
‘हिमाल, पहाड र तराईमा देखा परेको विद्यमान द्वन्द्व, विग्रह, कचिंगल, अन्योल, असन्तोष र दैनिक जीवनमा आइपरेको क७िन अवस्था एवं अभावको स्थितिमा, मेरो चासो र चिन्ता रहनू स्वाभाविकै हो’, उनले भनेका छन्, ‘आम नागरिकले सधैं नै निर्धारित सूलभ वजार व्यवस्था तथा नियमित आवागमनको सूचारु सुविधा पाउनू पर्दछ ।’
दशैं, तिहार र छटजस्ता नेपालीहरुको विशेष चाडपर्वमा समेत बजारमा इन्धन, औषधि एवम् खाद्यान्न लगायतका दैनिक उपभोग्य बस्तूकै अभाव हुनुको साथै नेपाली नागरिकहरुले सहज ढंगले आवागमन गर्न समेत नपाएको पूर्वराजा शाहले चिन्ता जाहेर गरेका छन् ।
‘यसबाट न्युन आयस्रोत भएकाहरुले त झनै मार खप्नु परेको तितो तथ्य हाम्रा अघिल्तिर देखा परेको छ’, उनले भनेका छन्, ‘भूकम्पको प्राकृतिक कम्पन एवम् अन्योल र अलमलको राजनीतिक उल्झनबाट पीडित नेपाल र नेपाली जनजीवनको यो कठोर कालखण्ड अव धेरै लम्विनु हुदैंन भन्ने मेरो चाहना रहेको छ ।’
उनले नेपाली समाजको मौलिक पहिचान, गौरव र गरिमा प्रस्तूत गर्ने बडा दशैंको यो महान् धार्मिक, सांस्कृतिक एवम् सामाजिक पर्वका उपलक्ष्यमा देशभित्र र देशबाहिर रहेका नेपालीहरुमा शुभकामना पनि दिएका छन् ।
www.etajakhabar.com
सोमबार, २ कार्तिक
काठमाडौं । भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले भारतले लगाएको अघोषित नाकाबन्दी तत्कान सुचारु हुन नसक्ने संकेत गराएका छन् ।
भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीलाई भेट्न उनको दिल्लीस्थित सरकारी निवास रेसकोर्समा पुगेका उपप्रधान एवं परराष्ट्र मन्त्री कमल थापासँगको भेटमा मोदीले केही नाका खुकुलो बनाउने आश्वासन दिए पनि कुन नाका र कहिलेबाट भन्ने विषयमा कुरै गरेनन् ।
उनले मधेसमा जारी आन्दोलनको उचित समाधान र संविधान संशोधन नभएसम्म भारतले सहज आपुर्ति नगराउने संकेत गरे ।
मोदीसँगको भेट पछि निराश बनेका थापाले प्रधानमन्त्री केपी ओलीको भ्रमण पछि मात्र सबै समस्या समाधान हुनसक्ने बताए । ओली तिहार रगत्तै भारत जाने लगभग तय भएको बताइएको छ ।
www.nepalsandesh.com
काठमाडौं । भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले भारतले लगाएको अघोषित नाकाबन्दी तत्कान सुचारु हुन नसक्ने संकेत गराएका छन् ।
भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीलाई भेट्न उनको दिल्लीस्थित सरकारी निवास रेसकोर्समा पुगेका उपप्रधान एवं परराष्ट्र मन्त्री कमल थापासँगको भेटमा मोदीले केही नाका खुकुलो बनाउने आश्वासन दिए पनि कुन नाका र कहिलेबाट भन्ने विषयमा कुरै गरेनन् ।
उनले मधेसमा जारी आन्दोलनको उचित समाधान र संविधान संशोधन नभएसम्म भारतले सहज आपुर्ति नगराउने संकेत गरे ।
मोदीसँगको भेट पछि निराश बनेका थापाले प्रधानमन्त्री केपी ओलीको भ्रमण पछि मात्र सबै समस्या समाधान हुनसक्ने बताए । ओली तिहार रगत्तै भारत जाने लगभग तय भएको बताइएको छ ।
www.nepalsandesh.com
पटकसोमबार, २ कार्तिक
चन्द्रपुर । नेकपा एमालेका नेता एवं पुर्व प्रधानमन्त्री माधव कुमार नेपालले एमाओवादीलाई मान्ने नाममा एमालेले सबै राम्रा मन्त्रालय गुमाएको स्विकार गरेका छन् ।
उनले आफुहरु अनावश्यक रुपमा एमाओवादीसँग झुकेका कारण सबै राम्रा मन्त्रालयहरु गुमाउनुपरेको बताए ।
सोमबार चन्द्रपुर नगर कमिटीले रौतहटको चन्द्रनिगाहपुरमा आयोजना गरेको शुभकामना आदानप्रदान कार्यक्रममा एमाले नेता नेपालले मन्त्रालय बाँडफाँटमा पार्टीको कमजोरी रहेको समेत दाबी गरे ।
नेता नेपालले राष्ट्रपति बन्न आग्रह गरेपनि आफू राष्ट्रपति बन्न तयार नभएको र अझै सक्रिय राजनीति गर्न चाहेको बताएका थिए । उनले राष्ट्रपतिमा सम्मानीत व्यक्तित्वलाई ल्याउनु राम्रो हुने बताए ।
नेता नेपालले भारतले नेपालमा लगाएको अघोषित नाकाबन्दी गैर कानुनी र भुपरिवेष्टीत राष्ट्रले पाउने अधिकार विपरित भएको बताए ।
www.nepalsandesh.com
एजेन्सी । ब्रिटेनको बर्मिंघमको एक स्कुलले आफ्ना छात्रालाई सेक्स नगरेको अभियोगमा कुटपिट गरेर यानता दिँदै आएको खुलासा भएको छ । त्यहाँ मुस्लिम समुदायका छात्रालाई जो आफ्ना श्रीमानसँग सेक्स गर्दिनन्
उनीहरुलाई कुटपिट गरी कडा यातना दिइएको हो । यो घटनापछि एक अनुशासन समितिले ‘ट्रोजन हायर्स’ स्कुलविरुद्ध आएको उजुरीको सुनवाई सुरु गरेको ।
अंग्रेजी पत्रिका डेलीमेलको रिपोर्टअनुसार यहाँका स्कुलहरुले छात्र र छात्राहरुलाई विहे र सेक्सका बारेमा मात्रै सिकाउने गर्छन् । स्कुलहरु विहेपछि मात्रै सेक्स गर्न सिकाइरहेका छन् । विशेषगरी मुश्लीम समुदायका महिलालाई लक्षित गरी यहाँ विद्यालयहरुले सेक्स र विहे सम्बन्धी शिक्षामा जोड दिएका हुन् । विद्यालयका एक शिक्षक अहमद हासिमले भनेका छन्– ‘अझै पनि मुश्लीम समुदायका महिलाहरु सेक्सका कुरा गर्न लजाउँछन् र आफ्नै श्रीमानको सेक्स प्रस्ताव समेत अस्वीर गर्छन् । त्यही कारण हामीले सेक्स विहे सम्बन्धी शिक्षालाई अनिवार्य गरेका छौं ।’ - dainiknepal
उनीहरुलाई कुटपिट गरी कडा यातना दिइएको हो । यो घटनापछि एक अनुशासन समितिले ‘ट्रोजन हायर्स’ स्कुलविरुद्ध आएको उजुरीको सुनवाई सुरु गरेको ।
अंग्रेजी पत्रिका डेलीमेलको रिपोर्टअनुसार यहाँका स्कुलहरुले छात्र र छात्राहरुलाई विहे र सेक्सका बारेमा मात्रै सिकाउने गर्छन् । स्कुलहरु विहेपछि मात्रै सेक्स गर्न सिकाइरहेका छन् । विशेषगरी मुश्लीम समुदायका महिलालाई लक्षित गरी यहाँ विद्यालयहरुले सेक्स र विहे सम्बन्धी शिक्षामा जोड दिएका हुन् । विद्यालयका एक शिक्षक अहमद हासिमले भनेका छन्– ‘अझै पनि मुश्लीम समुदायका महिलाहरु सेक्सका कुरा गर्न लजाउँछन् र आफ्नै श्रीमानको सेक्स प्रस्ताव समेत अस्वीर गर्छन् । त्यही कारण हामीले सेक्स विहे सम्बन्धी शिक्षालाई अनिवार्य गरेका छौं ।’ - dainiknepal
सोमबार, २ कार्तिक
काठमाडौँ । एकीकृत नेकपा माओवादीले पार्टीका तर्फबाट सरकारमा सहभागी मन्त्रीहरुको काम कारबाहीको अनुगमन गर्न सरकार सञ्चालन समन्वय समिति गठन गरेको छ ।
एमाओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालको निवास लाजिम्पाटमा बसेको स्थायी समितिको बैठकले पार्टी उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठको संयोजकत्वमा सात सदस्यीय समिति गठन गरेको हो ।
सो समितिमा महासचिव कृष्णबहादुर महरा, सचिव टोपबहादुर रायमाझी, सचिवद्वय वर्षमान पुन र गिरिराजमणि पोखरेल, कोषाध्यक्ष हरिबोल गजुरेल र स्थायी समिति सदस्य जनार्दन शर्मा छन् ।
पार्टी र सरकारबीच समन्वय नहुँदा निर्णयको प्रभावकारिता नरहने र निर्णयको स्वामित्वसमेत नरहने भएकाले सो समिति गठन गरिएको प्रवक्ता दीनानाथ शर्माले जानकारी दियो ।
सरकारमा बसेर जनताको पक्षमा अधिकभन्दा अधिक काम होओस् भन्ने ध्येयका साथ समिति गठन गरिएको र समितिले सरकारलाई आवश्यक परामर्श तथा निर्णयमा पारदर्शीतालाई विशेष ध्यान दिइने प्रवक्ता शर्माको भनाइ छ ।
‘‘पार्टीलाई जानकारी नदिई आफूखुसी निर्णय गर्ने प्रवृत्तिलाई अन्त्य गर्नका लागि समिति गठन गरिएको हो’’, बैठकपछि प्रवक्ता शर्माले बताए ।
यस्तै बैठकले यही कात्तिक १२ गते प्रदेश नं २ को कार्यकर्ता भेला बर्दिबास र १३ गते प्रदेश नं ५ को कार्यकर्ता भेला कोहलपुरमा गर्ने निर्णयसमेत गरेको छ ।
www.nepalsandesh.com
काठमाडौँ । एकीकृत नेकपा माओवादीले पार्टीका तर्फबाट सरकारमा सहभागी मन्त्रीहरुको काम कारबाहीको अनुगमन गर्न सरकार सञ्चालन समन्वय समिति गठन गरेको छ ।
एमाओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालको निवास लाजिम्पाटमा बसेको स्थायी समितिको बैठकले पार्टी उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठको संयोजकत्वमा सात सदस्यीय समिति गठन गरेको हो ।
सो समितिमा महासचिव कृष्णबहादुर महरा, सचिव टोपबहादुर रायमाझी, सचिवद्वय वर्षमान पुन र गिरिराजमणि पोखरेल, कोषाध्यक्ष हरिबोल गजुरेल र स्थायी समिति सदस्य जनार्दन शर्मा छन् ।
पार्टी र सरकारबीच समन्वय नहुँदा निर्णयको प्रभावकारिता नरहने र निर्णयको स्वामित्वसमेत नरहने भएकाले सो समिति गठन गरिएको प्रवक्ता दीनानाथ शर्माले जानकारी दियो ।
सरकारमा बसेर जनताको पक्षमा अधिकभन्दा अधिक काम होओस् भन्ने ध्येयका साथ समिति गठन गरिएको र समितिले सरकारलाई आवश्यक परामर्श तथा निर्णयमा पारदर्शीतालाई विशेष ध्यान दिइने प्रवक्ता शर्माको भनाइ छ ।
‘‘पार्टीलाई जानकारी नदिई आफूखुसी निर्णय गर्ने प्रवृत्तिलाई अन्त्य गर्नका लागि समिति गठन गरिएको हो’’, बैठकपछि प्रवक्ता शर्माले बताए ।
यस्तै बैठकले यही कात्तिक १२ गते प्रदेश नं २ को कार्यकर्ता भेला बर्दिबास र १३ गते प्रदेश नं ५ को कार्यकर्ता भेला कोहलपुरमा गर्ने निर्णयसमेत गरेको छ ।
www.nepalsandesh.com